Les ptitès arsouyes
Comedeye po des efants da Jean-Noël Fays.
dierin rapontiaedje - last update: 2004-07-17.
Decôr
C' est on sålon, I gn a on canapé et on fåteuy, ene TV, avou on magneto, ene årmwere a cassetes et l' telefone so ene tcheyire, I gn a bråmint des tchinisses pattavå l' sinne,
Les efants : Kevin : li gamén del måjhone;Antwane : li camaeråde da Kevin; Cerise : li soû da Amandine; Melaniye : li soû da Kevin; Amandine :ene camaeråde da Melaniye Bruno: li vwayou,
L' istwere : Kevin et Melaniye sont dmorés tot seus el måjhone, C' est les vacances et leus parints boutnut,
Sinne 1 : Kevin et Melaniye
Kevin et Melaniye sont-st ashids dins l' canapé, I waitnut on dessin animé al tévé, Il ont des biscûtes, des tchips et a boere a costé d' zels, Li telefone sone.
Melaniye (a s' fré, tot s' levant) Kevin, vos ploz baxhî l' son, s' i vos plait! (Ele prind l' telefone, cwand l' son est baxhî), Alô ? A, c' est vos, moman !... Ayi, nos estans ddja lvés!... Ayi, nos avans ddja ddjuné, anfin, nos l' fijhans pol moumint !... Non, non, non, nos n' waitans nén l' televuzion!... Ayi, nos alans fé nos dvwers, et après, nos frans les bidons !... Non, nos n' frans pont d' bazår, tot dmeurrè bén rindjî !... Ayi, dji dirè a Kevin, k' i n' pout nén djouwer tote li djournêye avou s' sega ! Fouxhoz trankile, moman, tot irè foirt bén !... Non, nos n' drouvrans nén l' ouxh si ene sakî vint... Ayi !... Ayi ! C' est ça, A ttaleure (Ele rimet l' telefone) (a Kevin) : C' esteut moman
Kevin : Dji m' è dotéve ! Cwè çk' elle a dit?
Melaniye: Des biestreyes, va, Les minmes biestreyes ki d' åbitude ! A tchaeke côp k' ça n' va nén e scole et k' leye elle est voye bouter, c' est todi l' minme,
Kevin: Cwè vloz ! A si ådje, on berdele todi po rén ! (ele va po rmete li son cwand on toke a l' ouxh, On-z etind cåzer å truviè d' l' ouxh),
Sinne 2 - Kevin, Melaniye, Amandine et Cerise
Amandine :(padrî l' ouxh do fond), Melaniye, c' est mi, Amandine !
Melaniye : Ratindoz ene miete, dji vos vén drovi ! (ele drouve l' ouxh do fond),
Kevin : (xhinåd) Melaniye, moman a dit k' on n' pleut nén drovi l' ouxh !
Amandine: Bondjoû, Melaniye ! (elle intere avou Cerise et dner on betch a Melaniye)
Melaniye: C' est ça ! Mins cwand c' est Antwane ki vint, vos n' dijhoz nén ça ! Bondjoû, Amandine,
Kevin: (e fjhant ene xhinêye), Bèèh! Mi, dji monte dins m' tchambe, Pask' ene feye, ça pout co daler ! Mins troes... (i sôrt a gåtche),
Melaniye: (a Amandine) Ça vos va ? Mins pocwè avoz pris vosse soû, don ?
Amandine : Pask' i m' fåt-z î rwaitî: Ele n' a nén vlou ndaler amon matante Laliye, et c' est mi ki fwait l' baby-sitresse !
Melaniye : Cwè çk' on-z è va fé ?
Amandine : Ni vos è fjhoz nén ! On l' va tchôkî dins l' divan avou on live, des tchips et on coca, et on srè trankile, Dj' a amoennè çk' i fåt ! (ele mostere on live, des tchips et ene boesse di coca),
Melaniye: Ayi, et s' ele fwait d' trop d' brut, oudonbén k' elle est soyante, on l' evoyrè dlé m' fré (a mostrant l' estaedje la hôt!)
Amandine : (e riyant), Siya, dji n' sai nén s' i srè d' acoird ! (Purdant roedmint si soû), Alez vos ! Stitchîz vos vaila et k' on n' vos etinde nén ! (Cerise si mete dins l' fåteuy avou s' live, les tchips et l' coca). (a Melaniye) Bon, et asteure, cwè çk' on fwait ?
Melaniye : Vnoz avou mi el coujhene, dj' a l' eveye di fé on wastea !
Amandine : Oh, boune idêye ! Avou do tchôcolåt?
Melaniye : Dj' inmreus mia avou des fraijhes ou des caclindjes ! I gn a djustumint çou k' i fåt dins l' frigo !
Amandine : On metrè tot eshonne ! Ca n' pout nén esse mwais ! (Ele rexhnut a droete).
Sinne 3: Cerise et Antoine
On toke à l' ouxh et Antoine intere. Il est abiyî e cow-boy.
Antoine: (so l' soû d' l' ouxh) Bondjoû! Gn a ene sakî? (Cerise ni respond nén, Antoine li voet et vént a costé d' leye) Tén! Vla li ptite rosse! Vos estoz tote seule? (ele ni respond nén) Vos avoz pierdou vosse linwe? (ele li rwaite et li passe li linwe e fjhant des xhinêyes) Non mins ça n' va nén! Vos pôrîz m' responde a l' plaece di fé vos xhimagråwes! (Kevin intere di gåtche, il est abiyî e cow-boy) Gueuye di pourcea va!
Sinne 4: Cerise, Antoine et Kevin
Kevin: Éh la! K' est çk' i vos prind?
Antoine: Mins c' est l' ôte vaila! (i mostere Cerise) Dji li dmande ene sacwè et a l' plaece di m' responde, ele mi passe li linwe!
Kevin: Vos n' alez nén vos è fé po leye cwand minme! Vos savoz bén k' ele est a mitan djondowe! Come totes les feyes d' abôrd!
Antoine: Ayi! C' est bén l' vraiy. Bon, et asteure, on djouwe!
Kevin: Ayi! Mi, dji so l' shériff, et vos, vos estoz li voleur ki vént d' awè scroté les cwårs a l' banke!
Antoine: Ah neni! Dedja l' côp passé, c' esteut mi l' bandit! I n' fåt nén k' ça fuxhe todi mi! A vosse toû Kevin.
Kevin: Ratindoz, dj' a ene idêye! On va esse les cow-boys k' atacnut les indyins!
Antoine: Ayi? Et ki ç' ki frè les indyins?
Kevin: (i mostere Cerise sins rén dire et met s' doet so l' boke po fé sene a Antoine di s' taire) Vnoz avou mi, on va ndaler cweri çk' i fåt! (i sôrtnut a gåtche)
Sinne 5: Cerise, Melaniye et Amandine
Amandine: (ele internut di droete) Bon, on a metou on kilo d' farene, onk di souke, on lite di laecea, on paket d' boure, ût oûs, catoize bokets d' tchôcolåt, cénk cints grames di fraijhes et li minme di caclindjes! On n' a nén rovyî ene sacwè?
Melaniye: Dji n' croe nén! On pôreut ptete z-î rmete do "Nesquick" et des pemes?
Amandine: Non fwait! I n' fåt nén-z è mete di trop! Mins asteure, i fåreut bate li tot! Po k' i gn ouxhe pont di grumeas!
Melaniye: On va prinde li djindjole ki moman fwait l' sope avou! Tot srè bén maxhî! (a Cerise) Si vos dmorez bén djinteye, vos nd åroz eto! (Cerise li rwaite et lyi fwait des xhinêyes)
Melaniye: Mins vos l' voeyoz l' må aclevêye! Ele mi fwait des xhinêyes adon k' dji vou lyi dner on boket d' wastea!
Amandine: N' vos è fjhoz nén avou leye! C' est co pire k' on mårticot! S' i gn aveut èn åbe, ele sreut ddja gripêye å dzeu et on pôreut li taper des cacawetes!
Melaniye: Dji m' è dote! (fjhant l' sindje) Et ele si gretreut l' tiesse po-z atraper des pûs!
Cerise: A vey, vos savoz bén l' fé eto! (ele si rmet a lére)
Melaniye: (Melaniye vout s' aprotchî d' leye po li dner ene calote. Amandine li rtént) Non mins! Vos è vloz ene?
Amandine: Vnoz a l' coujhene, ale n' è våt nén les poennes! (ele sôrtnut a droete)
Sinne 6: Cerise, Kevin et Antoine
Kevin et Antoine internut di gåtche. I font shonnance d' esse a tchvå. I toûnnut åtoû do canapé pwis s' arestêynut. Il ont ene coide avou zels. Cerise ni frè nén atincion a zels
Kevin: Ooh Sultan, ooh! (i fwait shonnance di dischinde d' on tchvå, Antoine eto.)
Antoine: (djambes ecartêyes, come les cow-boys) Éh Luke! Vos n' pinsez nén k' on freut mia d' apeler li cavalreye?
Kevin: (minme djeu) N' vos è fjhoz nén shériff! I n' si dotnut nén k' nos estans vaici! On va atraper li feye do grand sachem, et après, i front tot çk' on vout! N' fijhoz pont d' brut, on va aprotchî tot doûçmint! (i s' metnut a ramper)
Antoine: (si rdressant pa dvant Cerise avou on revolver) Levez vos mwins, Plome di Canård! Vos estoz nosse prijhnire! Luke, purdoz l' coide, nos alans li loyî a l' postea d' torteure!
Kevin: Dj' arive! (i si rdresse) Mins dijhoz? Eyu ç' k' il est, ç' postea la?
Antoine: Purdans l' tcheyire, ça frè l' afwaire! (Kevin prind l' tcheyire et l' plaece å mitan del plaece. Il atrapnut Cerise ki si dmande çki s' passe et i l' ataetchnut a l' tcheyire)
Cerise: Rindoz m' mi live ou adon, dji creye!
Kevin: Rindoz l'! Sins cwè on n' s' etindrè pus cåzer! Paski çtele la, cwand ele gueuye, c' est co pire k' on vea k' apele si mame! (Antoine lyi rind s' live. Ele continouwrè a lére tot l' tins. On toke a l'&nbps;ouxh.) Cwè çki c' est co d' ça?
Antoine: Surmint ene camaeråde a vosse soû! Avou leye, vos årîz bén rade tot l' coron dins vo måjhone!
Kevin: C' est bén l' vraiy ça! Dji m' va drovi!
Sinne 7: Cerise, Kevin, Antoine et Bruno
Kevin drouve l' ouxh et tchait nez a nez avou on djonne ome, stîle loubård. I vout serer l' ouxh mins li djonne ome l' espaitche di l' fé e metant s' pî.
Bruno: Éh la gamén! Cwè çki c' est d' ça, di serer l' ouxh å nez des djins. (il intere)
Kevin: Mins monsieu, vos n' ploz nén rintrer insi! Si vos n' ralez nén tot d' shûte, dji m' va apeler moman!
Bruno: (tot s' mocant et rwaitant l' måjhone) Oh non s' i vos plait, nén ça! Dj' åreu bén trop peu!
Antoine: Mins Kevin, ki c' est?
Kevin: Dji n' sai nén. (a Bruno) Monsieu s' i vos plait, vos vloz bén ndaler! Ossu non, dji m' va co awè mes orayes ki vont tchåfer cwand m' moman rinterrè!
Bruno: C' est bea vaici! Bén rnetyî mins nén bén rindjî! A m'n idêye, vosse moman n' doet nén awè bråmint d' ôre po awè emantchî l' sålon d' ene pareye manire! Tén, li bele pitite gamene! Mins pocwè çki vos l' avoz ataetcheye hon vos deus?
Antoine: C' est Plome di Canård, l' feye do sachem!
Kevin: Et nozôtes, nos estans les shériffs ki s' batnut conte les indyins!
Bruno: Et bén d' abôrd mi, dji so l' sachem! Et dj' a vnou liberer m' feye! Endo Plome di Canård! (i vout lyi fé ene pitite caresse et Cerise li hagne) Aye! Oh li petêye sote! Ele m' a hagnî l' doet!
Kevin: (a Antoine) Bén fwait por lu!
Sinne 8: Cerise, Kevin, Antoine, Bruno, Melaniye et Amandine
Amandine intere di droete
Amandine: (ele cåze tot rwaitant padrî leye, viè l' ouxh d' eyu çk' ele vént) Vos estoz bén seur ki ça va cure so l' radiateur? (ele si rtoûne, voet Bruno et ni dit pus rén)
Melaniye: (todi dins les coulisses) Bén seur! Moman n' vout nén k' on s' sieve do for ou del coujhnire, mins l' radiateur ça tchåfe eto! Pocwè çk' il ont criyî vaila?
Amandine: Dji n' sai nén, gn a ene sakî!
Melaniye: Ene sakî? (ele intere) Kî ça? Mins Kevin, ki c' est çti la?
Kevin: Dji n' sai nén! Il a moussî tot d' ene trake, sins mi dmander li permission! Mins dji n' sai nén çk' i vout?
Melaniye: (Mwaijhe) Et vos! Vloz bén m' dire çki vos fjhoz e no måjhone!
Bruno: Hin cwè? C' est a mi k' ele cåze l' araegne!
Antoine: (a Kevin) L' araegne! C' est bén l' vraiy ça!
Melaniye: Ayi monsieu! C' est a vos k' dji cåze! Et dji vôreu bén k' vos eralîxhe d' eyu çki vos vnoz!
Bruno: Mins k' on est må rçû dins ç' måjhone ci! Vla a poenne cénk munutes k' dji so vaici, et ça fwait bén deus côps k' on mi dmande d' eraler!
Amandine: (s' aprotchant di Melaniye, a Melaniye) Cwè çki vos alez fé?
Melaniye: (a Amandine) Dji n' sai nén co!
Bruno: Éh gamén? Ene sacwè a boere, c' est possibe?
Kevin: Moman ni vout nén k' on rçujhe des djins cwand ele n' est nén la! Adon, on n' va nén vos siervi a boere! I vos fåt ndaler k' on vos dit!
Antoine: (qui n' est nén a si åjhe) Bon bén mi Kevin, i m' fåt ndaler eto! Dj' a prometou a moman di fé mes dvwers dvant l' dinner, et...
Bruno: Et vos alez co dmeurer sacwants moumints avou nozôtes endo!
Antoine: Non non, dji n' pou pus! Mins dji rvénrè pus tård savoz! (i va po sôrti, Bruno li rdjond a l' ouxh)
Bruno: (sortant on coutea dvant Antoine) Vos estoz seur ki vos n' vloz nén co dmeurer ene miete?
Antoine: Euh... Siya siya, ça n' vént nén a sacwantès munutes! (i s' ecarte di Bruno)
Melaniye: Bon bén mi, dj' end a m' sô! Dji m' va telefoner a moman! (ele va viè l' telefone mins Bruno arive divant leye)
Bruno: Ayi, c' est ene idêye! (i côpe li fyi do telefone et l' dene a Melaniye) Tinoz, vola!
Melaniye: Bon! D' abôrd, dji m' va aler prévni les djindåres! (ele va po sôrti mins Bruno l' atrape pa l' bresse et li poûsse dins l' canapé.)
Bruno: (mwais) Asteure, fini d' rire! (i mostere si coutea a tertos) Ou adon, dji m' va vos côper a rondeles! Tertos! Ashidoz vos dins l' canapé! Et nén bodjî, compris! (i s' ashidnut)
Cerise: (ki a fini d' lére) Et mi! Gn åreut nén moyén di m' distaetchî? Dji comince a awè des copiches dins les bresses savoz!
Bruno: Di cwè! Oh alez, siya! Ratindoz ene miete mamzele! Dji m' va l' fé! Et vos iroz rdjonde vos camaerådes, sins bodjî! (i l' distaetche et ele hagne si bresse et pwis plonke dissu les djambes di Bruno) Aye!
Cerise: Alez vozôtes! A l' atake! (les 4 ôtes ploncnut so Bruno, s' agripant åzès djambes et ås bresses, li kèkiant, l' hagnant, ... I tchait a l' tere, et les efants l' ataetchnut avou ene coide)
Kevin: Éh bén tot conte fwait, ça n' a nén stî si målåjhey ki ça!
Antoine: Putete! Mins mi asteure, dj' a må mes dints!
Amandine: Mi, si dji n' m' aveu nén rastinou... Dji lyi åreu...
Melaniye: C' est ça! Dji m' va telefoner a l' police et a moman! On n' pout tot l' minme nén l' wårder vaici! (ele va po rmete li telefone)
Cerise: (ki a ramassé l' coutea) N' vos è fjhoz nén! Dji so la! Si i bodje... Dji lyi trawe li bodene!
RIDO
Jean-Noël Fays, divins: Novèles des Walons Scrîjeûsd' après l' Banbwès, n° 31, 1996.
Mwaisse modêye: sol pådje da Djan-Noyé Fayi.
Si des mots difficiles se présentent à vous sur ces pages, allez voir s'il ne sont pas expliqués dans le Splitchant motî do walon (avec brève traduction française), ou dans le Wikipedia, l'encyclopédie en wallon (suivez: "Pordjet Esplicant Motî").
(Index des åteurs présentés sous forme pré-normalisée) Djivêye des scrijheus eplaidîs dizo cogne årmonijheye, mins tot wårdant ene miete l' accint. (Index des åteurs dont les textes sont disponibles en wallon comun) Djivêye des scrijheus k' ont scrît u k' ont stî rashious e rfondou walon
(Back textes en wallon comun) Erdalans sol pådje des scrijhaedjes e rfondou walon.
(Back homepage) Alans rzè el mwaisse-pådje
(homepage wallon comun) Alans rzè eviè l' pådje moennrece do rfondou walon.
Sacwants scrijhaedjes di cisse waibe cial polèt esse dizo abondroets; nos les rsaetchrans foû s' i fåt.
Li djouwaedje di cisse pîce cial divant les djins si frè tot payant ls abondroets al SABAM.