Chinesische Kalender
Da chinesische Kalenda isch an astronomischer Lunisolarkalender, des hoasst, an Kalenda, wo sich gliichzitig mitm Sunnazyklus (durat a Johr) und m Mondzyklus (durat an Monat) usgoht, und net vo arithmetischa Regla bschtimmt wird, sondan vo astronomischa Ereignisse.
Obwohl in China und Taiwan wird offiziell da gregorianischen Kalender vawendet, zur Berechnung vo rituella Feschte nimmt ma aba all no da traditionelle Kalenda. Im Chinesischen hoaßt der traditionelle Kalender Bauernkalender (
Oa Johr im chinesischa Kalenda bschtoht in da Regel us 12 Monat, wo vo 1 – 12 durchnummeriert sind, am Tag vom Neumond afangen und 29 oda 30 Täg hond. Zum dia Differenz zum tropischa Johr uszglicha gits – noch nam relativ komplizierta Syschtem eppa alle drü Johr oan Schaltmonat, wo dia gliich Numma hot wia da Monat davor. Also hot a normals Johr 353 – 355 Täg, a Schaltjohr hot 383 – 385 Täg. Neujohr isch zwüscha Wintersonnenwende und Frühlingstagundnachtgleiche, also zwüscha dm 21. Januar und m 21. Februar (gilt für 1645-2644). Ußadeam gits an Zyklus vo je 60 Johr, Monate und Täg.
Regla
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Da hütige chinesische Kalenda gilt sit 1645 und hot im Prinzip fünf Regla:
- Bezugspunkt isch da 120. öschtliche Meridian (Peking: 116°25'O).
- Der Tag fangt um Mitternacht a.
- Da erschte Tag vom Monat isch imma an Neumond.
- Wintersonnenwende uf da Nordhalbkugel isch imma im 11. Monat.
- Wenn an Schaltmonat nötig isch, nimmt ma imma da erschte Monat zwüscha zwoa Wintersonnenwenden, uf dean koan Zhōngqì (
中氣 ) fallt. Der Schaltmonat hot dia gliich Numma, wie da Monat davor.
Zwölf Zhōngqì toalan die Ekliptik in 12 Töal mit je 30°. Vier vo deana zwölf Zhōngqì sind die Sonnenwenden und Tagundnachtgleichen. Da mittlere Zitabschtand zwüscha zwoa Zhōngqì isch also 1/12 vo nam tropischa Johr oda 30,43685 Täg und isch a bizle länga als da mittlere synodische Monat oda 29,53059Täg.
Da chinesische Kalenda isch drum so kompliziert zum Usreachna, will a net uf Mittlwerte basiert, sondan uf da exakta astronomischa Stellunga vo Sunna und Mond. Dia Zit zwüscha zwoa Zhōngqì schwankt zwüscha 29,44 und 31,44Täg, die vo nam synodischa Monat zwüscha 29,27 und 29,84 Täg. Drum ischs boda sälta, dass uf oan Monat zwoa Zhōngqì fallen bzw. dass an Monat, uf dean koan Zhōngqì fällt, koan Schaltmonat isch (scheinbare Schaltmonat).
Der 60er-Zyklus
[ändere | Quälltäxt bearbeite]60-Jahres-Zyklus | |||||
---|---|---|---|---|---|
Element | Tier | Symbol | Johr | ||
Holz | Ratte | 1864 | 1924 | 1984 | |
Holz | Büffel | 1865 | 1925 | 1985 | |
Füür | Tiger | 1866 | 1926 | 1986 | |
Füür | Hase | 1867 | 1927 | 1987 | |
Erde | Drache | 1868 | 1928 | 1988 | |
Erde | Schlange | 1869 | 1929 | 1989 | |
Metall | Ross | 1870 | 1930 | 1990 | |
Metall | Schof | 1871 | 1931 | 1991 | |
Wasser | Aff | 1872 | 1932 | 1992 | |
Wasser | Guller | 1873 | 1933 | 1993 | |
Holz | Hund | 1874 | 1934 | 1994 | |
Holz | Schwii | 1875 | 1935 | 1995 | |
Füür | Ratte | 1876 | 1936 | 1996 | |
Füür | Büffel | 1877 | 1937 | 1997 | |
Erde | Tiger | 1878 | 1938 | 1998 | |
Erde | Haas | 1879 | 1939 | 1999 | |
Metall | Drache | 1880 | 1940 | 2000 | |
Metall | Schlange | 1881 | 1941 | 2001 | |
Wasser | Ross | 1882 | 1942 | 2002 | |
Wasser | Schof | 1883 | 1943 | 2003 | |
Holz | Aff | 1884 | 1944 | 2004 | |
Holz | Guller | 1885 | 1945 | 2005 | |
Füür | Hund | 1886 | 1946 | 2006 | |
Füür | Schwii | 1887 | 1947 | 2007 | |
Erde | Ratte | 1888 | 1948 | 2008 | |
Erde | Büffel | 1889 | 1949 | 2009 | |
Metall | Tiger | 1890 | 1950 | 2010 | |
Metall | Haas | 1891 | 1951 | 2011 | |
Wasser | Drache | 1892 | 1952 | 2012 | |
Wasser | Schlange | 1893 | 1953 | 2013 | |
Holz | Ross | 1894 | 1954 | 2014 | |
Holz | Schof | 1895 | 1955 | 2015 | |
Füür | Aff | 1896 | 1956 | 2016 | |
Füür | Guller | 1897 | 1957 | 2017 | |
Erde | Hund | 1898 | 1958 | 2018 | |
Erde | Schwii | 1899 | 1959 | 2019 | |
Metall | Ratte | 1900 | 1960 | 2020 | |
Metall | Büffel | 1901 | 1961 | 2021 | |
Wasser | Tiger | 1902 | 1962 | 2022 | |
Wasser | Haas | 1903 | 1963 | 2023 | |
Holz | Drache | 1904 | 1964 | 2024 | |
Holz | Schlange | 1905 | 1965 | 2025 | |
Füür | Ross | 1906 | 1966 | 2026 | |
Füür | Schof | 1907 | 1967 | 2027 | |
Erde | Aff | 1908 | 1968 | 2028 | |
Erde | Guller | 1909 | 1969 | 2029 | |
Metall | Hund | 1910 | 1970 | 2030 | |
Metall | Schwii | 1911 | 1971 | 2031 | |
Wasser | Ratte | 1912 | 1972 | 2032 | |
Wasser | Büffel | 1913 | 1973 | 2033 | |
Holz | Tiger | 1914 | 1974 | 2034 | |
Holz | Haas | 1915 | 1975 | 2035 | |
Füür | Drache | 1916 | 1976 | 2036 | |
Füür | Schlange | 1917 | 1977 | 2037 | |
Erde | Ross | 1918 | 1978 | 2038 | |
Erde | Schof | 1919 | 1979 | 2039 | |
Metall | Aff | 1920 | 1980 | 2040 | |
Metall | Guller | 1921 | 1981 | 2041 | |
Wasser | Hund | 1922 | 1982 | 2042 | |
Wasser | Schwii | 1923 | 1983 | 2043 |
Da Sechziga Zyklus vo da Johr, Monat und Täg setzt sich zäm us nam Zyklus vo Zehn Himmelsschtämm (
Hüt brucht ma bloss no da 60-Jahre-Zyklus bzw. da 12-Jahre-Zyklus vo da Tierzoacha fürd chinesische Astrologie.
Die 10 Himmelsschtämm
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Die zehn Himmelsschtämm sind a Kombination us da fünf Wandlungsphasa und Yin und Yang.
甲 chin. jiă, jap. kinoe (木 の兄 ) oder kō: Holz und Yáng乙 chin. yĭ, jap. kinoto (木 の弟 ) oder otsu: Holz und Yīn丙 chin. bĭng, jap. hinoe (火 の兄 ) oder hei: Füür und Yáng丁 chin. dīng, jap. hinoto (火 の弟 ) oder tei: Füür und Yīn戊 chin. wù, jap. tsuchinoe (土 の兄 ) oder bo: Erde und Yáng己 chin. jĭ, jap. tsuchinoto (土 の弟 ) oder ki: Erde und Yīn庚 chin. gēng, jap. kanoe (金 の兄 ) oder kō: Metall und Yáng辛 chin. xīn, jap. kanoto (金 の弟 ) oder shin: Metall und Yīn壬 chin. rén, jap. mizunoe (水 の兄 ) oder jin: Wasser und Yáng癸 chin. guĭ, jap. mizunoto (水 の弟 ) oder ki: Wasser und Yīn
Die 12 Tierzoacha
[ändere | Quälltäxt bearbeite]子 zĭ: Ratte (鼠 shŭ), siehe Johr vu dr Ratte丑 chŏu: Büffel (牛 niú), siehe Johr vum Ochs/Büffu寅 yín: Tiger (虎 hŭ), siehe Johr vum Tiger卯 măo: Has (兔 tù), siehe Johr vum Has辰 chén: Dracha (龍 lóng), siehe Johr vum Dracha巳 sì: Schlange (蛇 shé), siehe Johr vu dr Schlange午 wŭ: Ross (馬 mă), siehe Johr vum Ross未 wèi: Schof (羊 yáng), siehe Johr vum Schof申 shēn: Aff (猴 hóu), siehe Johr vum Aff酉 yŏu: Guller (鷄 jī), siehe Johr vum Guller戌 xū: Hund (狗 gŏu), siehe Johr vum Hund亥 hài: Schwii (猪 zhū), siehe Johr vum Schwii
Weblink
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Generierung eines chinesischen Kalenders als EPS, HTML, JPEG, PDF (free)
- The Mathematics of the Chinese Calendar
- The Mathematics of the Chinese Calendar (PDF, Details)
- Da Chinesische Kalenda (Dr. Bernhard Peter)
- Chinesische Fiirtäg
- Erstellung vo dim oagana chinesischa Horoskop