Diferencies ente revisiones de «Saxonia-Anhalt»

[[ArchivuFicheru:Bauhaus.JPG|thumb|[[Escuela de la Bauhaus]], [[Patrimoniu de la Humanidá na UEXE|Patrimoniu de la Humanidá]].]]

[[ArchivuFicheru:DomzuMagdeburg.jpg|thumb|[[Magdeburgu]].]]

[[ArchivuFicheru:Panom.jpg|thumb|[[TopeHalle (SajoniaSaxonia-Anhalt)|TopeHalle]].]]

[[ArchivuFicheru:Dessau Georgium Mausoleum.jpg|thumb|[[Dessau]].]]

'''SajoniaSaxonia-Anhalt''' (en n'[[Idioma alemán|alemán]]: ''Sachsen-Anhalt'') ye unu de los 16 [[estáu Federáu (Alemaña)|estaos federaos d'Alemaña]]. La so capital ye la ciudá de [[Magdeburgu]].

Los siguientes ríos (o corrientes de mayor o menor caudal) atopar nel territoriu del estáu federáu de SajoniaSaxonia-Anhalt travesando col so intre tol territoriu o parte d'ésti; los más conocíos (indicando'l so llargor total) son:

* [[ríoríu Ayer|Ayer]] (263 km)

== HestoriaHistoria ==

{{AP|Hestoria de SajoniaSaxonia-Anhalt|Casa de Ascania}}

[[ArchivuFicheru:Saxony-Anhalt (Coat- of arms of Saxony-ArmsAnhalt 1947-1952).gifsvg|thumb|EscudoEscudu d'armes de SajoniaSaxonia-Anhalt ente 1946 y 1952.]]

N'abril de 1945 el l'[[exércitu estauxunidensed'Estaos Xuníos]] asumió'l control de la mayor parte de la zona oeste y norte de la futura SajoniaSaxonia-Anhalt. El ''Conseyu de Control de Grupu EE. UUXX., Alemaña'' (un precursor de la [[Oficina de Gobiernu Militar, Estaos Xuníos|OMGUS]]) nomó a los primeros oficiales non nazis en posiciones destacaes na zona. De manera que [[Erhard Hübener]], llicenciáu polos nazis, foi nomáu de nuevu [[Landeshauptmann#Prussia|Landeshauptmann (gobernador del estáu)]]. A principios de xunetu l'Exércitu Estauxunidensed'Estaos Xuníos retirar de l'anterior [[provincia de SajoniaSaxonia]] prusiana pa faer pasu al [[Exércitu Coloráu]] por que lo tomara como parte de la [[zona d'ocupación soviética]], como s'alcordó nel [[Protocolu de Londres (1944)|Protocolu de Londres]] en 1944.

El 9 de xunetu la [[Alministración Militar Soviética n'Alemaña|SVAG]] soviéticu ordenó la fusión del [[Estáu Llibre de Anhalt]], [[TopeHalle-Merseburg]], la [[MagdeburgoMagdeburgu (rexón)|gobernación de Magdeburgu]] (nes sos fronteres d'entós), [[Allstedt]] (antes TuringiaTurinxa) y dalgunos [[exclave]]s orientales de [[Estáu Llibre de Brunswick|Brunswick]] y [[Saliente (xeografía)|salientes]] ([[Calvörde]] y la parte oriental del anterior distritu de [[Blankenburg (Harz)|Blankenburg]]<ref>La postrera, sicasí, un saliente originariamenteorixinariamente non asignáu como parte de la zona soviética, foi unilateralmente apurrida polos británicu namái'l 22 de xunetu.</ref>) cola provincia de SajoniaSaxonia.<ref name="dessau gedenk">[http://www.gedenkkultur-dessau-rosslau.de/1945-1949/chronik1 "1945–1949"], en: [http://www.gedenkkultur-dessau-rosslau.de ''Gedenkkultur Dessau-Roßlau'']. Consultáu'l 16 d'agostu de 2011.</ref> La [[Erfurt (rexón)|gobernación de Erfurt]] primeramente saxona pasara a ser parte de [[TuringiaTurinxa]].

Pa la dómina temprana veanse los respectivosrespeutivos artículos d'estes entidaes antes de 1945. ''Anhalt'' toma'l so nome del [[castiellu de Anhalt]] cerca de [[Harzgerode]]; l'orixe del nome del castiellu sigue siendo desconocíu.

La SVAG nomó a Hübener como presidente de l'alministración saxona provincial, una función apocayá creada. L'alministración tuvo la so see ensede n'[[TopeHalle (Saale)|TopeHalle an der Saale]], que se convirtió na capital, tamién del posterior SajoniaSaxonia-Anhalt hasta 1952. El 3 de setiembre de 1945 la nueva alministración executó les espropiaciones masives inspiraes polos soviéticos, nelna so mayor parte afectando a les grandes propiedaes, de cutiu d'ascendencia noble.

Con ocasión de la primeraprimer (y única) eleccióneleición na zona soviética, dexando a los partíos competir de verdá por sedes en parlamentosparllamentos provinciales y estatales, el 20 d'ochobre de 1946, la provincia de SajoniaSaxonia foi renombrada como la provincia de SajoniaSaxonia-Anhalt (''{{lang-de|Provinz Sachsen-Anhalt}}''), tomando en considerancia l'anterior fusión.<ref name="dessau gedenk"/> El 3 d'avientu de 1946 los miembros del nuevu parlamentuparllamentu provincial escoyó a Hübener el primeraprimer [[ministru presidente]] de SajoniaSaxonia-Anhalt colos votos de la [[Unión Demócrata Cristiana (RDA)|CDU]] y el [[Partíu Lliberal Democráticu d'Alemaña|Partíu Lliberal Democráticu d'Alemaña (LDPD)]]. Asina él convirtióse nel únicu [[gobernador]] na zona soviética, que nun yera un miembru del comunista [[Partíu Socialista Unificáu d'Alemaña|Partíu Socialista Unificáu d'Alemaña (SEI)]]. Yera un gobernador inconveniente pa los gobernantes soviéticos.

Dempués de la decisión aliada oficial d'eslleir el [[Estáu Llibre de Prusia]], que recayera nun llimbu dende'l [[Preußenschlag|golpe prusianu de 1932]], [[Provincies de Prusia|les sos anteriores provincies]], hasta onde entá esistíen, llograron el l'estatus d'estáu, asina la provincia remaneció nel ''Estáu de SajoniaSaxonia-Anhalt'' el 6 d'ochobre de 1947.<ref name="dessau gedenk"/> Pasó a formar parte de la [[República Democrática d'Alemaña]] ([[Alemaña del Este]]) en 1949. Dende 1952 hasta 1990 los estaos alemanes orientales fueron disueltos y el territoriu de SajoniaSaxonia-Anhalt foi estremáu nos distritos xermanu-orientales de d'[[TopeHalle (Bezirk)|TopeHalle]] y [[Magdeburg (Bezirk)|Magdeburg]] sacante'l territoriu alredor de [[Torgau]] taba en [[Leipzig (Bezirk)|Leipzig]]. En 1990, nel cursu de la [[reunificación alemana]], los distritos fueron reintegrados como un estáu. Pero, el territoriu alredor de Torgau nun tornó al estáu y xunióse a [[SajoniaSaxonia]]. Agora, Torgau ye'l centru del distritu de [[Nordsachsen]] (dende 2008).

== Organización políticupolítico-alministrativa ==

L'estáu federáu de SajoniaSaxonia-Anhalt componía'l so territoriu en 2003 de trés [[Regierungsbezirk]]y:

* [[TopeHalle (SajoniaSaxonia-Anhalt)|TopeHalle]]

Dende la segunda reforma del estáu de [[2007]] establecióse que'l territoriu del estáu, que se componía de 21 distritos, quedara definitivamente con 11, xuntuxunto colos trés ciudaes independientes.

[[ArchivuFicheru:LandkreiseSachsenAnhalt2007.png|250px|thumb|Los distritos a 1 de xunetu de 2007.]]

Tien tres ciudadciudaes independientes (''[[Kreisfreie Stadt|kreisfreie Städte]]''):

: [[TopeHalle (Saale)]] (HAL)

''Ver: [[Anexu:Conceyos de SajoniaSaxonia-Anhalt|Llista de los conceyos de SajoniaSaxonia-Anhalt]]''.

{| class="wikitable"{{tablaguapa}} border="1"

|[[Magdeburgu]]<ref>{{cita web|url=http://www.halleforum.de/go/28918|títulu=halleforum.de - población: MagdeburgoMagdeburgu más grande que TopeHalle (04.11.2010)|}}</ref>

|[[TopeHalle (Saale)|TopeHalle]]

|[[NaumburgoNaumburgu (Saale)|Naumburgu]]

Ente los estaos federaos orientales, SajoniaSaxonia-Anhalt ye'l que rexistra'l mayor índiz d'inversiones estranxeres directesdireutes. La so crecedera económica básase especialmente na química, sector de gran tradición na rexón. L'Estáu Llibre de SajoniaSaxonia y la rexón de TopeHalle/Leipzig ta afitándose como centru de la [[biotecnoloxíabioteunoloxía]] y la [[inxeniería xenética]]. Les [[Acedu acetilsalicílico|aspirinas]] de [[Bayer]] pal mercáu européu producir en [[Bitterfeld]].

Esti estáu, al igual que la mayor parte de l'antigua RDA, vivió una desemeyada progresión económica y la situación ameyoró globalmente. Sicasí, ostenta unu de los niveles de riqueza más baxos del país a pesar de les constantes subvenciones del [[Política d'Alemaña|gobierno federal]] y de la [[UniónXunión Europea]] (UEXE).

Na rexón esiste una pequeña [[Vieno d'Alemaña|rexón vinícola]] (de les 13 esistentes en n'[[Alemaña]]) en [[Saale-Unstrut]], con una superficie cultivable de 405 hai.

* [[Gastronomía de SajoniaSaxonia-Anhalt]]

{{commonscat|Saxony-Anhalt|SajoniaSaxonia-Anhalt}}

* [http://www.sachsen-anhalt.tk/ Webportal SajoniaSaxonia-Anhalt]

{{Tradubot|SajoniaSaxonia-Anhalt}}