Əcrədilər

Əcrədilər — Nəcdatilərdən ayrılan mötədil xaricilər məzhəblərindən biri. Qurucusu Əbdülkərim ibn Əcrad olmuşdur.

Tarixi

Təriqətin banisi Əbdülkərim ibn Əcrad Nəcdatilərə qarşı çıxış edənlər arasında olmuşdur. O, Atiye ibn əl-Əsvədə qoşulub Sistana getmişdir. Bəzi mənbələrə görə, Əbdülkərim ibn Əcrad Əbu Beyhəsin tərəfdarı idi, lakin sonra ondan uzaqlaşmış və öz təlimini inkişaf etdirmişdir.

İnancları

Əzraqilərdən fərqli olaraq, Əcradilər onların mübarizəsinə qoşulmayanların mömin ola biləcəyinə inanırdılar. Əhali onların inanclarını qəbul etməyən bölgələrdən köçməyi özləri üçün arzuolunan (lakin məcburi deyil) hesab edirdilər. Əcradilər yalnız onlarla vuruşan rəsmi ordunun əsgərlərinin öldürülməsinə icazə verir və dinc əhalinin öldürülməsini qadağan etdirdilər.

Bundan əlavə, Əcrədilər belə inanırdılar ki:

Uşaq həddi-büluğa çatana və İslamı qəbul etməyə çağırılana qədər ondan əl çəkmək lazımdır;

Müharibə zamanı müşriklərin övladları öldürülsə, ataları ilə birlikdə cəhənnəmdə olarlar;

Mal sahibi öldürülənə qədər caiz sayılmır;

Dindarlığını bilsən evdə oturanları danlaya bilməzsən;

Böyük günah etmiş kafir olar.

Əcrədilər təriqətləri

Əcrədilər hər hansı məsələdə xüsusi rəyə malik olan kiçik təriqətlərə ayrılmışdılar.

• Saltilər - yetkinlik yaşına çatana və İslamı qəbul edənə qədər uşaqlardan imtina edirdilər.
• Meymunilər nəvələrlə evlənməyə icazə verir və Quranda Yusif surəsinin olmasını inkar edirdilər.
• Həmzilər Meymunilərlə yekdil idilər, lakin onlar düşmənlərinin və müşriklərinin övladlarının cəhənnəmə düşəcəyinə inanırdılar.
• Xələfilər iradə azadlığını tanımırdılar.
• Atrafilər - spekulyativ vəzifələri tanıyırdılar.
• Şuaybilər iradə azadlığını tanıyırdılar.
• Hazimilər inanırdılar ki, Allah insanlara yalnız onların öldüyü iman əsasında himayədarlıq edir və ya onlardan imtina edir.