Ο Ύσσωπος ένας έντονα χρωματισμένος θάμνος ή θαμνοειδές που κυμαίνεται σε ύψος από 30 έως 60 εκ. (12 έως 24 ίντσες). Το στέλεχος είναι ξυλώδες στη βάση, από την οποία αναπτύσσονται μια σειρά από ευθείς κλάδους. Ταφύλλα είναι λογχοειδή, χρώματος σκούρου πρασίνου και μήκους από 2 έως 2,5 εκ. (0,79 έως 0,98 ίντσες).[3]
Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, το φυτό παράγει βότρυες (τσαμπιά) από ροζ, μπλε ή σπανιότερα, λευκά αρωματικά άνθη. Αυτά οδηγούν στην ανύψωση μικρών επιμήκων αχαινίων (achenes).[Σημ. 1]
Το φυτό ονόματι Ύσσωπος, χρησιμοποιείται από τηνκλασική αρχαιότητα. Η ονομασία του είναι μια άμεση προσαρμογή από τοαρχαίο Ελληνικό ὕσσωπος. ΗΕβραϊκή λέξη אזוב (ezov, esov ή esob)καιη Ελληνική λέξη ὕσσωπος πιθανόν μοιράζονται μια κοινή (άγνωστη) καταγωγή.[4]Η ονομασία ύσσωπος (hyssop), εμφανίζεται ως μετάφραση τουezovσε ορισμένες μεταφράσεις της Αγίας Γραφής, ιδιαιτέρως στο στίχο 9 τουΨαλμούτου Δαυίδ 50:
"Καθάρισέ μεμε ύσσωπο καιοι αμαρτίες μουθα εξαλειφθούν·
πλύνε με, κιαπ' το χιόνι
λευκότερος θα γίνω."
— (Αγία Γραφή - Ψαλμός του Βασιλιά Δαβίδ),
αλλά οι ερευνητές προτείνουν ότι οι Βιβλικές αναφορές, δεν αναφέρονται στο φυτό που είναι σήμερα γνωστό ως ύσσωπος, αλλά μάλλον σε ένα από κάποιο αριθμό διαφορετικών βοτάνων, συμπεριλαμβανομένης της Origanum syriacum (Συριακήςρίγανης, συνήθως αναφερόμενης ως "ύσσωπος Βίβλου").[5][6][7]
Ο Ύσσωπος χρησιμοποιείτο επίσης, στηνΑίγυπτο, γιατην κάθαρση (την εκκλησιαστική κάθαρση), όπου, σύμφωνα μετονΧαιρήμονα των Στωϊκό, οι ιερείς τον έτρωγαν μετοψωμί, προκειμένου να εξαγνίσουν αυτό το είδος της τροφής καινατο καταστήσουν κατάλληλο γιατη λιτή τους διατροφή.[8]
Το είδος στο σύνολό, του είναι ανθεκτικό στηνανομβρίακαι ανεκτικό στα ασβεστώδη, αμμώδη εδάφη. Ευδοκιμεί στις ηλιόλουστες τοποθεσίες καιτα θερμά κλίματα.
Υπό τις καλύτερες δυνατές καιρικές συνθήκες, το βότανο Ύσσωπος συλλέγεται δύο φορές το χρόνο, μία φορά στο τέλος της άνοιξης και ακόμα μια φορά στις αρχές του φθινοπώρου. Τα φυτά κατά προτίμηση συγκομίζονται όταν είναι σε ανθοφορία, ώστε να συλλέγουν οι ανθοφόρες άκρες.
Μόλις κοπούν οι μίσχοι, συλλέγονται και ξηραίνονται είτε στοιβαζόμενοι σε παλέτες, ώστε να επιτραπεί η αποστράγγισή τους ή αναρτώνται διανα ξηραθούν. Η πραγματική διαδικασία ξήρανσης πραγματοποιείται σε δροσερό, ξηρό και καλά αεριζόμενο χώρο, όπου τα υλικά ανακινούνται αρκετές φορές, ώστε να διασφαλιστεί το ομοιόμορφο στέγνωμα. Τα αποξηραμένα βότανα, φυλάσσονται από την έκθεση στον ήλιο, γιατην πρόληψη αποχρωματισμού καιοξείδωσης. Η διαδικασία αποξήρανσης διαρκεί περίπου έξι ημέρες στο σύνολό της. Μόλις αποξηρανθούν, τα φύλλα αφαιρούνται καιτα δύο συστατικά, τα φύλλα καιτα άνθη, ψιλοκόβονται. Το τελικό αποξηραμένο προϊόν, ζυγίζει το ένα τρίτο του αρχικού νωπού βάρους και μπορεί να αποθηκευτεί έως και 18 μήνες.
Το φρέσκο βότανο συνήθως χρησιμοποιείται στηνμαγειρική. Τοαιθέριο έλαιοτου υσσώπου μπορεί να ληφθεί διατου ατμού καισε μικρότερο βαθμό χρησιμοποιείται στο μαγείρεμα.
Το φυτό χρησιμοποιείται συνήθως από τους μελισσοκόμους γιανα παραχθεί πλούσιο και αρωματικό μέλι.
Τα φύλλα του βοτάνου υσσώπου, χρησιμοποιούνται ως αρωματικό καρύκευμα. Τα φύλλα έχουν μια ελαφρώς πικρή γεύση λόγω της τανίνηςκαι ένα έντονο άρωμα μέντας. Λόγω της έντασης του, χρησιμοποιείται μετρίως στη μαγειρική. Το βότανο χρησιμοποιείται επίσης γιατον αρωματισμό λικέρκαι αποτελεί μέρος της επίσημης διαμόρφωσης τουChartreuse.[Σημ. 2]
Ως αρωματικό και φαρμακευτικό φυτό, ο Ύσσωπος είναι αντισπασμωδικό, αντιμυκητικό, αντισηπτικό, αντιβιοτικό, τονωτικό, στυπτικό, στομαχικό καθώς επίσης διαλύει τα αέρια του στομάχου. Το φυτό έχει τη δυνατότητα να μειώσει τον πυρετό. Το αφέψημά του χρησιμοποιείται για γαργάρες καθώς η αναλγητική δράση του βοτάνου καταπραΰνει από τον βήχα καιτον πονόλαιμο, όπως επίσης είναι καλό γιατηνκαρδιά. Τέλος, ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα, καθώς είναι διουρητικό και φυσική θεραπεία γιατο οίδημα.
Ως φαρμακευτικό βότανο, ο Ύσσωπος έχει ανακουφιστικές, αποχρεμπτικέςκαιαντιβηχικές ιδιότητες.[9]Τοφυτό περιλαμβάνει τα χημικά thujoneκαιφαινόλη, στα οποία προσδίδονται αντισηπτικές ιδιότητες.[10]Οι υψηλές συγκεντρώσεις thujoneκαιτων χημικών ουσιών που διεγείρουν τοκεντρικό νευρικό σύστημα, μπορεί να προκαλέσουν επιληπτικές αντιδράσεις, όταν λαμβάνονται σε αρκετά υψηλές δόσεις. Το αιθέριο έλαιο Υσσώπου, μπορεί να προκαλέσει επιληπτικές κρίσεις, ακόμα και χαμηλές δόσεις (2-3 σταγόνες), μπορεί να προκαλέσει σπασμούς στα παιδιά.[11]
Έχει επίσης χρησιμοποιηθεί στη συνταγογράφηση οφθαλμικών σταγόνων και στοματικού διαλύματος.
Τοβότανο Ύσσωπος, έχει επίσης παρατηρηθεί να διεγείρει το γαστρεντερικό σύστημα.[12]
↑ Αχαίνιο (achene), είναι ο ξηρός μονόσπορος μη διανοιγόμενος καρπός.
↑ΤοChartreuse (προφέρεται: [ʃaʁtʁøz]), είναι ένα Γαλλικό ηδύποτο το οποίο από το 1737, παρασκευάζεται από τους Καρτεσιανούς Μοναχούς, σύμφωνα με τις οδηγίες που περιέχονται σε ένα χειρόγραφο πουτο 1605, τους δόθηκε από τονFrançois Annibal d'Estrées. Αποτελείται από την απόσταξη αλκοόλης ωριμασμένης μαζί με 130 βότανα, φυτά και λουλούδια. Το λικέρ ονομάστηκε από την Μονή «Grande Chartreuse»των Μοναχών, η οποία βρίσκεται στα Όρη Chartreuse, στην ευρύτερη περιοχή της Γκρενόμπλ της Γαλλίας.