Αμάρνα

Αμάρνα
ȝḫ.t-Jtn κかっぱαあるふぁιいおた تل العمارنة
Είδος	αρχαιολογική θέση, αρχαία πόλη κかっぱαあるふぁιいおた τたうεいぷしろんλらむだλらむだ
Γεωγραφικές συντεταγμένες	27°39′42″N 30°54′20″E
Διοικητική υπαγωγή	Κυβερνείο Μίνια
Χώρα	Αίγυπτος
Έναρξη κατασκευής	1346 πぱい.Χかい. και 1370 πぱい.Χかい.
Πολυμέσα
δεδομένα (πぱい)

Μみゅーεいぷしろん τたうηいーた σύγχρονη ονομασία Αμάρνα, ή Εいぷしろんλらむだ-Αμάρνα ή κかっぱαあるふぁιいおた Τたうεいぷしろんλらむだ εいぷしろんλらむだ-Αμάρνα, ( Αραβικά : العمارنة al-'amārnah ) αναφέρεται μεγάλος αιγυπτιακός αρχαιολογικός χώρος τたうωおめがνにゅー ερειπίων κかっぱαあるふぁιいおた τたうωおめがνにゅー τάφων της αρχαίας πόλης Ακετατών σしぐまτたうηいーた Μέση Αίγυπτο (¹), σしぐまτたうηいーたνにゅー ανατολική όχθη τたうοおみくろんυうぷしろん Νείλου, βόρεια τたうοおみくろんυうぷしろん σημερινού Ασιούτ, (περίπου 58 χλμ. νότια της Μίνια, 312 χλμ. νότια τたうοおみくろんυうぷしろん Καΐρου κかっぱαあるふぁιいおた 402 χλμ. βόρεια τたうοおみくろんυうぷしろん Λούξορ).

Γενικά

Ηいーた πόλη αυτή άρχισε νにゅーαあるふぁ κτίζεται περί τたうοおみくろん 1375 πぱい.Χかい., ή περί τたうοおみくろん 1346 πぱい.Χかい. κατά νεότερους υπολογισμούς, από τたうοおみくろんνにゅー Φαραώ Ακενατών, τたうηいーたνにゅー έκταση της οποίας οριοθέτησε περιμετρικά μみゅーεいぷしろん 14 εγχάρακτες λαξευμένες επιτύμβιες στήλες, τたうηいーたνにゅー οποία κかっぱαあるふぁιいおた κατέστησε, κατά τις θρησκευτικές μεταρρυθμίσεις τたうοおみくろんυうぷしろん, νέα πρωτεύουσα τたうοおみくろんυうぷしろん κράτους, αντί τたうωおめがνにゅー Θηβών.

Τたうοおみくろん όνομα της πόλης κατά τις αρχαίες αιγυπτιακές γραφές είναι Akhetaten ή Akhetaton πぱいοおみくろんυうぷしろん σημαίνει "Ορίζοντας τたうοおみくろんυうぷしろん Ατών".

Αあるふぁνにゅー κかっぱαあるふぁιいおた ηいーた πόλη αυτή κατοικήθηκε τελικά γがんまιいおたαあるふぁ μικρό χρονικό διάστημα εντούτοις ηいーた αρχαιολογική σκαπάνη μみゅーεいぷしろん ιδιαίτερη προσοχή κατάφερε νにゅーαあるふぁ αποκαταστήσει λεπτομερή εικόνα της πολεοδομικής της διάταξης. Ηいーた Αμάρνα είναι από τους λίγους αρχαιολογικούς χώρους της Αιγύπτου πぱいοおみくろんυうぷしろん ανασκάφηκε τόσο προσεκτικά.

Διάταξη τたうοおみくろんυうぷしろん χώρου

Οおみくろん όλος αρχαιολογικός χώρος πぱいοおみくろんυうぷしろん εκτείνεται κατά Βべーた - Νにゅー σしぐまεいぷしろん μήκος 10 χλμ. κかっぱαあるふぁιいおた πλάτους 4-5 χλμ., σしぐまεいぷしろん σχήμα ημικύκλιου, επί της ανατολικής όχθης τたうοおみくろんυうぷしろん Νείλου, χωρίζεται σしぐまεいぷしろん τρεις επιμέρους περιοχές, σしぐまτたうηいーた Βόρεια Αμάρνα, τたうηいーたνにゅー Κεντρική Αμάρνα κかっぱαあるふぁιいおた τたうηいーたνにゅー Νότια Αμάρνα. Δυτικό όριο κかっぱαあるふぁιいおた τたうωおめがνにゅー τριών περιοχών είναι οおみくろん Νείλος, επί μήκους 13 χλμ., ενώ ανατολικό όριο της κεντρικής, της μεγαλύτερης σしぐまεいぷしろん έκταση, είναι τたうοおみくろん βασιλικό φαράγγι πぱいοおみくろんυうぷしろん καταλήγει σしぐまτたうοおみくろんνにゅー τάφο τたうοおみくろんυうぷしろん Ακενατών.

Δομικά υλικά

Κύρια δομικά υλικά πぱいοおみくろんυうぷしろん χρησιμοποιήθηκαν σしぐまτたうηいーたνにゅー ανέγερση της πόλης ήταν πέτρα, ξυλεία, καλάμια, ψημένα τούβλα κかっぱαあるふぁιいおた άλλα κεραμικά.

Γがんまιいおたαあるふぁ τたうηいーたνにゅー τοιχοποιία της πόλης ανοίχθηκαν λατομεία στους γύρω ασβεστολιθικούς λόφους (βόρεια, ανατολικά κかっぱαあるふぁιいおた νότια) πぱいοおみくろんυうぷしろん ορίζουν κかっぱαあるふぁιいおた τたうηいーたνにゅー περιοχή, μみゅーεいぷしろん βασικότερο τたうοおみくろん λεγόμενο "λατομείο της Βασίλισσας Τιύ", (προς τιμή της μητέρας τたうοおみくろんυうぷしろん Ακενατών), σしぐまτたうηいーた βόρεια περιοχή. Από αυτά εξάγονταν κかっぱαあるふぁιいおた λαξεύονταν κίονες, βάθρα κかっぱαあるふぁιいおた κυρίως μικροί σχετικά, (γがんまιいおたαあるふぁ τたうαあるふぁ δεδομένα της τότε Αιγύπτου), λευκοί ογκόλιθοι μήκους πλευράς ενός πήχη, περίπου 52 εκατοστών, καλούμενοι "talatat", (= ογκόλιθοι διαστάσεων τριών χεριών), πぱいοおみくろんυうぷしろん χρησιμοποιήθηκαν κυρίως σしぐまτたうηいーたνにゅー ανέγερση ναών, ανακτόρων, βωμών κかっぱ.λらむだπぱい. καθώς κかっぱαあるふぁιいおた ως υλικό έδρασης οικιών κかっぱαあるふぁιいおた άλλων κατασκευών. Γがんまιいおたαあるふぁ τたうηいーたνにゅー ανέγερση τたうωおめがνにゅー οικιών χρησιμοποιούνταν κυρίως ψημένα τούβλα. Οおみくろんιいおた δでるたεいぷしろん εσωτερικοί χώροι όλων τたうωおめがνにゅー παραπάνω ήταν πλούσια διακοσμημένοι μみゅーεいぷしろん τοιχογραφίες ευχάριστου νατουραλιστικού ρυθμού.

Ρυμοτομία

Ηいーた Ρυμοτομία της πόλης δでるたεいぷしろんνにゅー ακολούθησε κάποιο συγκεκριμένο σχέδιο κかっぱαあるふぁιいおた δでるたεいぷしろんνにゅー παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Τたうαあるふぁ μみゅーεいぷしろんνにゅー ανάκτορα συνεχίζουν νにゅーαあるふぁ κατασκευάζονται σしぐまεいぷしろん περίοπτες θέσεις, οおみくろんιいおた ναοί κかっぱαあるふぁιいおた οおみくろんιいおた διάφοροι βωμοί σしぐまτたうαあるふぁ κεντρικότερα σημεία, οおみくろんιいおた βασιλικοί τάφοι, (νεκρόπολη), σしぐまτたうηいーたνにゅー ανατολική πλευρά της πόλης κかっぱαあるふぁιいおた μみゅーεいぷしろん ένα κεντρικό φαρδύ δρόμο (άξονα) πぱいοおみくろんυうぷしろん ένωνε συνήθως δύο αντιδιαμετρικές πύλες, μみゅーιいおたαあるふぁ γενική διάταξη πぱいοおみくろんυうぷしろん ακολουθείται κかっぱαあるふぁιいおた σしぐまτたうηいーた σύγχρονη εποχή. Αξιοσημείωτο όμως είναι ότι από τις αναπαραστάσεις της πόλης πぱいοおみくろんυうぷしろん έχουν βρεθεί σしぐまεいぷしろん τοιχογραφίες αυτή κοσμούταν μみゅーεいぷしろん μικρές τεχνητές λίμνες.

Αρχιτεκτονική

Αντίθετα μみゅーεいぷしろん τたうηいーたνにゅー ρυμοτομία ηいーた αρχιτεκτονική τたうωおめがνにゅー οικοδομημάτων της Αμάρνα παρουσιάζει πολλές διαφορές - βελτιώσεις από τたうηいーたνにゅー ακολουθούμενη μέχρι τότε στις Θήβες κかっぱαあるふぁιいおた σしぐまτたうηいーたνにゅー ευρύτερη Αίγυπτο. Τたうαあるふぁ ανάκτορα είναι περισσότερο επιβλητικά πぱいοおみくろんυうぷしろん καταλαμβάνουν μεγαλύτερη έκταση. Πλησίον αυτών ανεγείρονται οおみくろんιいおた σπουδαιότεροι ναοί προσδίδοντας μみゅーιいおたαあるふぁ ιδιαίτερη αμφίδρομη σχέση Πολιτείας κかっぱαあるふぁιいおた θρησκείας. Τたうαあるふぁ σημαντικότερα οικοδομήματα της πόλης βρίσκονται στις δύο πλευρές τたうοおみくろんυうぷしろん κεντρικού φαρδύ βασιλικού δρόμου σしぐまτたうοおみくろんνにゅー οποίο μπορούν νにゅーαあるふぁ κινούνται άρματα. Σしぐまτたうηいーた κεντρική Αμάρνα βρίσκεται οおみくろん μεγάλος ναός τたうοおみくろんυうぷしろん Ατών κかっぱαあるふぁιいおた πλησίον τたうοおみくろんυうぷしろん τたうαあるふぁ κύρια ανάκτορα τたうοおみくろんυうぷしろん Φαραώ.

Οおみくろんιいおた κατοικίες τたうωおめがνにゅー ευγενών ήταν ευρύτερες κかっぱαあるふぁιいおた μονώροφες σしぐまεいぷしろん αντίθεση μみゅーεいぷしろん εκείνες τたうωおめがνにゅー Θηβών. Ηいーた δでるたεいぷしろん στέγη τたうοおみくろんυうぷしろん κεντρικού δωματίου ήταν ψηλότερη από εκείνη τたうωおめがνにゅー άλλων δωματίων φέροντας φωταγωγούς μみゅーεいぷしろん συνέπεια νにゅーαあるふぁ είναι περισσότερο ευάεροι κかっぱαあるふぁιいおた ευήλιοι. Οおみくろんιいおた δでるたεいぷしろん κατοικίες τたうωおめがνにゅー εργατών ήταν απλές, χτισμένες όμως σしぐまεいぷしろん σειρές.

Οおみくろんιいおた τάφοι τたうωおめがνにゅー αξιωματούχων ήταν λαξευτοί στους λόφους της ανατολικής ερήμου πぱいοおみくろんυうぷしろん έμοιαζαν όμως τたうωおめがνにゅー Θηβών. Οおみくろん πλούσιος όμως διάκοσμός τους κかっぱαあるふぁιいおた οおみくろんιいおた τοιχογραφίες από τたうηいーたνにゅー καθημερινή ζωή ακολουθούσε ένα νέο επαναστατικό ρυθμό ζωγραφικής πぱいοおみくろんυうぷしろん εいぷしろんξくしー αυτού κかっぱαあるふぁιいおた χαρακτηρίστηκε "ρυθμός της Αμάρνα" πぱいοおみくろんυうぷしろん είχε άμεση σχέση μみゅーεいぷしろん τις θρησκευτικές μεταρρυθμίσεις τたうοおみくろんυうぷしろん Φαραώ Ακενατών.

Σημαντικότερα ευρήματα

Εκτός από τたうοおみくろんνにゅー μεγάλο παλάτι προς τιμήν τたうοおみくろんυうぷしろん θεού Ατόν κατά καιρούς βρέθηκαν κかっぱαあるふぁιいおた άλλα εξίσου σημαντικά ευρήματα. Σしぐまτたうηいーたνにゅー ανατολική μεριά της Αμάρνα βρέθηκε οおみくろん τάφος τたうοおみくろんυうぷしろん Ακενατόν καθώς κかっぱαあるふぁιいおた μεγάλο αριθμό χρυσών κοσμήματων. Εικάζεται πως εκεί είναι θαμμένη κかっぱαあるふぁιいおた ηいーた σορός της συντρόφου τたうοおみくろんυうぷしろん Νεφερτίτη χωρίς νにゅーαあるふぁ έχει αποδειχθεί αυτή ηいーた θεωρία. Επίσης σしぐまτたうοおみくろんνにゅー Νείλο δίπλα από τたうηいーたνにゅー πόλη βρέθηκαν κかっぱαあるふぁιいおた μερικές πλάκες οおみくろんιいおた οποίες αναφέρονται σしぐまτたうοおみくろんνにゅー Ακενατόν.

Σημειώσεις

(¹) Υπενθυμίζεται ότι «Μέση Αίγυπτος» χαρακτηρίζεται ηいーた έναντι τたうοおみくろんυうぷしろん μέσου της Ερυθράς θάλασσας. Σしぐまτたうηいーたνにゅー αρχαιότητα "Άνω Αίγυπτος" λεγόταν κατά τたうοおみくろんνにゅー ρろーοおみくろんυうぷしろん τたうοおみくろんυうぷしろん Νείλου ηいーた νότια της Μέσης κかっぱαあるふぁιいおた "Κάτω Αίγυπτος" ηいーた άνω της Μέσης, σημερινή βόρεια Αίγυπτος.

Πηγές

• Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τόμ. Δ΄, σしぐまεいぷしろんλらむだ. 169
• Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου, τόμ. 17ος, σしぐまσしぐま. 615-616 (Τたうεいぷしろんλらむだ Εいぷしろんλらむだ Αμάρνα)
• Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Lausse Britannica, τόμ.7ος, σしぐまεいぷしろんλらむだ.268
• Άτλας της Παγκόσμιας Ιστορίας - Έκδοση 2000 Εφημερίδα Ηいーた Καθημερινή, τεύχος 1οおみくろん, Αρχαία Αίγυπτος, σしぐまεいぷしろんλらむだ.30-31

Περαιτέρω ανάγνωση

Αγγλόγλωσση

• J. D. S. Pendlebury: Tell el-Amarna. London 1935.
• Redford, Donald (1984). Akhenaten : The Heretic King. Princeton
• Aldred, Cyril (1988). Akhenaten, King of Egypt, Thames & Hudson
• de Garis Davies, Norman (1903-1908). The Rock Tombs of El Amarna. Part 1-6. London: EES.
• Martin, G.T. (1974, 1989). The Royal Tomb at el-'Amarna, 2 vols. London: EES.
• Moran, William L. (1992). The Amarna Letters. Baltimore: Johns Hopkins University Press. ISBN 0-8018-4251-4.
• Barry J. Kemp, Salvatore Garfi: A survey of the ancient city of El-'Amarna. London 1993.
• William J. Murnane, Charles C. Van Siclen III.: The boundary stelae of Akhenaten. London/New York 1993. ISBN 0-7103-0464-1
• Dorothea Arnold: The Royal Women of Amarna. Images of Beauty from Ancient Egypt, New York 1996
• David, Rosalie (1998). Handbook to Life in Ancient Egypt. Facts on File Inc..
• Waterson, Barbara (1999). Amarna: Ancient Egypt's Age of Revolution.
• Aayko Eyma ed., A Delta-Man in Yebu, Universal-Publishers. 2003
• Grundon, Imogen (2007). The Rash Adventurer, A Life of John Pendlebury. London: Libri.

Γαλλόγλωσση

• « Dimitri Laboury, "Akhénaton", Pygmalion, 2010, (ISBN 978-2-7564-0043-3)

Γερμανόγλωσση

• Hugo Winckler: Die Tontafeln von Tell-el-Amarna. Berlin 1896
• Herbert Ricke: Der Grundriss des Amarna-Wohnhauses. Leipzig 1932
• Carola Wedel: Nofretete und das Geheimnis von Amarna. Sonderheft Antike Welt. Zaberns Bildbände zur Archäologie. Verlag Philipp von Zabern, Mainz 2005. ISBN 3-8053-3544-X, ISBN 978-3-8053-3544-7
• Christian Tietze: Amarna. Lebenräume-Lebensbilder-Weltbilder. (Ausstellungskatalog Köln 2008) Potsdam 2008.
• Erik Hornung: Echnaton - Religion des Lichtes, Artemis&Winkler, Düsseldorf/Zürich, 2. Auflage 2001, ISBN 3-7608-1223-6
• Patrick Farsen: Die Amarnakunst. Statuen und Reliefs aus der Zeit der ausgehenden 18. Dynastie, München 2010, ISBN 3-8997-5393-3
• Maya Müller: Die Kunst Amenophis III. und Echnatons, Basel 1988
• Heinrich Schäfer (Ägyptologe): Amarna in Religion und Kunst (7te Sendschrift der Deutschen Orient-Gesellschaft), Leipzig 1931
• Steffen Wenig: Meisterwerke der Amarnakunst, Leipzig 1977

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ηいーた Αμάρνα (τρισδιάστατη)
• «Αρχαιολογικό έργο Αμάρνα» τたうοおみくろんυうぷしろん Πανεπιστημίου τたうοおみくろんυうぷしろん Κέμπριτζ
• Πινακοθήκη της Αμάρνα Εμφανίζει μόνο μερικά, αλλά εκπληκτικά, δείγματα της τέχνης τたうοおみくろんυうぷしろん ρυθμού της Αμάρνα.
• "Συλλογή Αμάρνα" τたうοおみくろんυうぷしろん συλλέκτη M.A. Mansoor