 | Αυτή η σελίδα ορίζει μια οδηγία για τη Βικιπαίδεια.
Είναι γενικώς αποδεκτή κατευθυντήρια γραμμή που θα πρέπει να ακολουθούν οι συντάκτες, την οποία θα πρέπει να εφαρμόζει κανείς κατά την κοινή λογική, συνυπολογίζοντας τις κατά περίπτωση ρητές εξαιρέσεις. Οποιαδήποτε εκτενής επεξεργασία στη σελίδα θα πρέπει να είναι προϊόν συναίνεσης. Αν υπάρχει αμφιβολία, συζητήστε το πρώτα στη σελίδα συζήτησης. |
 | Αυτή η σελίδα με λίγα λόγια: Είναι απαραίτητο να παρέχονται σύνδεσμοι και σελίδες αποσαφήνισης έτσι ώστε οι αναγνώστες που πληκτρολογούν ένα εύλογα πιθανό τίτλο θέματος για περισσότερα από ένα θέματα της Βικιπαίδειας να μπορούν γρήγορα να πλοηγηθούν στο λήμμα που αναζητούν. |
Στη Βικιπαίδεια, αποσαφήνιση είναι η λειτουργία αντιμετώπισης της ασάφειας μεταξύ όρων - του μπερδέματος που συμβαίνει όταν ένας όρος συνδέεται στενά με δύο ή περισσότερα θέματα. Σε πολλές περιπτώσεις, αυτή η λέξη ή φράση είναι ο "φυσικός" τίτλος περισσότερων από ένα λημμάτων. Με άλλα λόγια, οι σελίδες αποσαφήνισης είναι διακλαδώσεις που οδηγούν σε διαφορετικά λήμματα που μοιράζονται έναν κοινό ή παρόμοιο όρο σαν τίτλο.
Λειτουργία του συστήματος: Η αποσαφήνιση είναι αναγκαία διαδικασία εντοπισμού και ταξινόμησης σελίδων που πιθανώς φέρουν τον ίδιο τίτλο. Αυτό μπορεί να γίνει με την πρόσθεση εντός παρένθεσης, ενός επιπλέον προσδιορισμού ή συμφραζόμενων που οριοθετούν επακριβώς το νόημα του τίτλου και το συνδέουν σαφώς με το περιεχόμενο του λήμματος. Οι αποσαφηνίσεις χρειάζεται να εφαρμόζονται με μέτρο και εκεί που είναι απόλυτα αναγκαίο, όταν δηλαδή δεν είναι δυνατόν να αποφευχθεί με ορθό νοηματικά τρόπο η σύγκρουση νοημάτων.
Η Βικιπαίδεια χρωστά την ανάπτυξή της στο ότι η δημιουργία συνδέσμων είναι απλή και γίνεται αυτόματα: καθώς γράφετε μια λέξη, βάλτε δυο αγκύλες στην αρχή και το τέλος (για παράδειγμα: [[Άρης]]), κι αμέσως έχετε έναν σύνδεσμο. Αλλά θέλατε να συνδέσετε τη λέξη "Άρης" προς το λήμμα για τον πλανήτη, αυτό για τον αρχαίο θεό ή αυτό για την ομάδα; Η αποσαφήνιση μπορεί να λύσει αυτό το πρόβλημα.
Εδώ συζητούνται δυο διαφορετικές μέθοδοι αποσαφήνισης:
- Σύνδεσμοι αποσαφήνισης - ένα λήμμα που πραγματεύεται την πιο κοινή σημασία ενός όρου, μπορεί να έχει στο πάνω μέρος του έναν σύνδεσμο αποσαφήνισης που να στέλνει τον αναγνώστη σε άλλο λήμμα με διαφορετική σημασία (και παρόμοιο τίτλο).
- Σελίδες αποσαφήνισης - σελίδες που δεν αποτελούν λήμματα, και το μόνο τους περιεχόμενο είναι η κατάδειξη άλλων σελίδων της Βικιπαίδειας.
Η αποσαφήνιση εξυπηρετεί έναν και μοναδικό σκοπό: να βοηθήσει το χρήστη να διαλέξει ανάμεσα σε διαφορετικές σελίδες που σχετίζονται με διάφορες σημασίες ενός συγκεκριμένου όρου (για τις οποίες ο όρος μπορεί να είναι και ο τίτλος τους). Οι κανόνες του Τι δεν είναι η Βικιπαίδεια δεν ακυρώνονται ως δια μαγείας για τις σελίδες αποσαφήνισης. Οι σελίδες αποσαφήνισης δεν προσφέρονται για παιχνίδια "ελεύθερου συνειρμού". Παρακαλούμε χρησιμοποιήστε τις με προσοχή και μόνο όταν χρειάζεται.
Αναρωτηθείτε: όταν ένας αναγνώστης εισάγει αυτό τον όρο και πατήσει "Μετάβαση", ποιό λήμμα θα περίμενε λογικά να δει σαν αποτέλεσμα της αναζήτησής του; Όταν δεν υπάρχει κίνδυνος σύγχυσης, μη δημιουργείτε σελίδα αποσαφήνισης και μην προσθέτετε σύνδεσμο αποσαφήνισης.
Οι ερμηνείες λέξεων δεν ανήκουν εδώ - το κατάλληλο μέρος για αυτές είναι το Βικιλεξικό. Χρησιμοποιήστε το πρότυπο {{Βικιλεξικό}} για να δημιουργήσετε μια σύνδεση προς εκεί.
Η αποσαφήνιση δεν θα πρέπει να συγχέεται με τη συγχώνευση λημμάτων (λήμματα με διαφορετικούς τίτλους, που όμως αφορούν ακριβώς το ίδιο θέμα (για παράδειγμα "Ελληνικός εμφύλιος πόλεμος" και "Ελληνικός Εμφύλιος"). Για τις περιπτώσεις αυτές υπάρχουν οι ανακατευθύνσεις.
Οι κατάλογοι λημμάτων στα οποία ο προς αποσαφήνιση όρος είναι μόνο ένα μέρος του τίτλου δεν ανήκουν εδώ. Οι σελίδες αποσαφήνισης δεν είναι κατάλογοι αναζήτησης. Μην προσθέτετε λήμματα που απλώς περιέχουν ένα μέρος του τίτλου της σελίδας (όταν δεν υπάρχει σημαντικός κίνδυνος σύγχυσης).
Πάντως, όταν υπάρχει ένας ξεχωριστός κατάλογος, είναι λογικό να υπάρχει σαν σύνδεσμος στην ενότητα "Δείτε επίσης". Για παράδειγμα, στα "Δείτε επίσης" του "Αεροπορική εταιρία" θα έπρεπε να υπάρχει σύνδεσμος προς το "Κατάλογος αεροπορικών εταιριών".
Οι περιγραφές αποσαφήνισης δεν θα έπρεπε να δημιουργούνται για θέματα των οποίων τα σχετικά λήμματα βρίσκονται μόνο σε ένα αδελφικό εγχείρημα, ακόμα και αν η σελίδα αποσαφήνισης ήδη υπάρχει. Θέματα που έχουν λήμματα και στη Βικιπαίδεια και σε αδελφικά εγχειρήματα, φυσικά και μπορούν να καλυφθούν.
Περιλήψεις ή σελίδες με πολλά επεκτάσιμα[επεξεργασία κώδικα]
Πολλά παρόμοια λήμματα με το ίδιο θέμα που καλύπτονται από μια παράγραφο πάνω-κάτω μπορούν να συνυπάρξουν στην ίδια σελίδα, χωρισμένα με επικεφαλίδες. Αν και αυτό μοιάζει με σελίδα αποσαφήνισης, το πρότυπο της αποσαφήνισης δεν πρέπει να μπαίνει εδώ, καθώς δεν υπάρχουν συνδέσεις προς άλλα λήμματα με παρόμοιο τίτλο.
Καθώς θα μεγαλώνει κάθε ενότητα, μπορεί να χρειαστεί κάποιο από τα θέματα να αποκτήσει δική του σελίδα. Αν και πολλές σελίδες βασίζονται σε αυτή την αρχή, έχει γίνει κοινή συνήθεια το κάθε επεκτάσιμο να έχει δική του σελίδα. Πάντα να συζητάτε το θέμα, και να κάνετε το διαχωρισμό σε ξεχωριστά λήμματα αφού φτάσετε σε συναίνεση. Ο κανόνας Μη διστάζετε δεν είναι καλή ιδέα εδώ, καθώς είναι πολύ δύσκολο να αναστραφεί ο διαχωρισμός, καθώς η αναστροφή του συνήθως απαιτεί βοήθεια από τους διαχειριστές.
Όταν κάποιος χρήστης αναζητά έναν όρο, μπορεί να οδηγηθεί σε διαφορετικό λήμμα από αυτό που ήθελε. Έτσι, χρειάζονται βοηθητικοί σύνδεσμοι προς τα λήμματα με παραπλήσιο όνομα. Εδώ μπορεί να χρησιμοποιηθεί το πρότυπο {{Άλλεςχρήσεις}}.
Όταν υπάρχουν δυο λήμματα με παραπλήσιο τίτλο, βάλτε στην κορυφή του ενός λήμματος σύνδεσμο αποσαφήνισης προς το άλλο. Όταν μπορεί να υπάρχουν πολλά λήμματα , ο σύνδεσμος θα πρέπει να δείχνει προς μια σελίδα αποσαφήνισης.
Γράψτε το σύνδεσμο με το πλήρες όνομά του, μην χρησιμοποιείτε απλό όνομα μετά από κάθετο (Για παράδειγμα Ερμής (πλανήτης) αντί για Ερμής).
Αυτές οι σελίδες αποτελούνται από έναν κατάλογο συνδέσμων. Αρχίστε τη σελίδα με μια μικρή εισαγωγική πρόταση (Συνήθως: "Ο όρος/Το όνομα Ερμής μπορεί να αναφέρεται:").
- Ξεκινήστε κάθε γραμμή του καταλόγου με το σύνδεσμο προς τη σελίδα-στόχο
- Μη δημιουργείτε συνδέσμους σε καμία άλλη λέξη.
- Συμπεριλάβετε μόνο συνδέσμους προς λήμματα στα οποία περιγράφεται ο αμφισβητούμενος όρος.
- Γράψτε το σύνδεσμο με το πλήρες όνομά του, π.χ. Ερμής (πλανήτης)
Τοποθετήστε το πρότυπο {{αποσαφήνιση}} στο κάτω μέρος της σελίδας.
Πριν δημιουργήσετε μια νέα σελίδα αποσαφήνισης, καθορίστε ένα συγκεκριμένο όνομα για τις υπάρχουσες σελίδες που θα περιληφθούν στην αποσαφήνιση, και ένα γενικό όνομα για τη σελίδα αποσαφήνισης. Μετακινήστε τις σελίδες με τον αμφισβητούμενο όρο στους συγκεκριμένους τίτλους.
Χρησιμοποιήστε τη λειτουργία "Συνδέσεις προς εδώ" για να αλλάξετε τους συνδέσμους στις σελίδες που συνδέουν προς τη σελίδα που μετακινήθηκε.
Με το "Συνδέσεις προς εδώ" της σελίδας που μετακινήθηκε πηγαίνετε στη σελίδα του Γενικού όρου -που έγινε ανακατεύθυνση με τη μετακίνηση-, και αντικαταστήστε την ανακατεύθυνση με τη σελίδα αποσαφήνισης.
Χρησιμοποιήστε τη σελίδα αποσαφήνισης για να βρείτε και να αντικαταστήστε πιθανούς παλιούς συνδέσμους αποσαφήνισης με σύνδεσμο προς τη νέα σελίδα αποσαφήνισης. Τα πρότυπα συνδέσμων αποσαφήνισης θα συνδέουν προς το λήμμα 'Ορος (αποσαφήνιση). Μετατρέψτε το λήμμα Όρος (αποσαφήνιση) σε ανακατεύθυνση προς τη νέα σελίδα αποσαφήνισης.
Μια σελίδα αποσαφήνισης μπορεί να ονομαστεί με τον Γενικό όρο (να ονομάζεται "Όρος ΧΥΖ") ή να έχει τον τίτλο "Όρος ΧΥΖ (αποσαφήνιση)". Συνήθως θα πρέπει να υπάρχει μόνο μια σελίδα για πεζά ή κεφαλαία και τις διάφορες ορθογραφίες. Για παράδειγμα, τα "Όρος xyz", "Όρος Xyz", "Όρος X-Y-Z", and "Όρος X.Y.Z." θα πρέπει όλα να είναι ανακατευθύνσεις προς τη συντομότερη έκδοση με κεφαλαία: "Όρος ΧΥΖ".
Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο γενικός όρος ή η φράση θα πρέπει να είναι ο τίτλος της σελίδας ανακατεύθυνσης. Αυτό επιτρέπει σε κάποιον χρήστη να καταλάβει αν ένας όρος αποσαφήνισης είναι γενικός βλέποντας την Κατηγορία:Αποσαφήνιση.
Οι σελίδες που εσκεμμένα συνδέουν προς σελίδες γενικών όρων θα πρέπει να χρησιμοποιούν τη μονοσήμαντη σελίδα με το "(αποσαφήνιση)" στον τίτλο, για να ξεχωρίζουν από τις κατά λάθος συνδέσεις. Με τη σειρά της, η σελίδα "(αποσαφήνιση)" θα είναι ανακατεύθυνση προς τη σελίδα με το γενικό όρο.
Για παράδειγμα, το λήμμα με τίτλο την ειδική σημασία "Θάλεια (χάρις)" συνδέει προς το "Θάλεια (αποσαφήνιση)", που είναι ανακατεύθυνση προς τη σελίδα αποσαφήνισης με το γενικό όρο "Θάλεια".
Όταν η κύρια σημασία ενός όρου ή φράσης είναι πολύ γνωστή (κάτι που φαίνεται από το ότι η πλειοψηφία των συνδέσμων από άλλες σελίδες οδηγούν σε αυτή, και κρίνεται με τη συναίνεση των χρηστών που δημιούργησαν τους συνδέσμους), χρησιμοποιήστε τον όρο σαν τίτλο για το κύριο λήμμα , με ένα σύνδεσμο αποσαφήνισης στην κορυφή του λήμματος. Όταν δεν υπάρχει συναίνεση, δεν υπάρχει και σελίδα με τίτλο την κύρια σημασία.
Σιγουρευτείτε ότι η σελίδα "(αποσαφήνιση)" δείχνει προς σελίδα με μονοσήμαντο όνομα. Η σελίδα με το μονοσήμαντο όνομα πρέπει να συνδέει μέσω ανακατεύθυνσης προς τη σελίδα με την κύρια σημασία. Αυτό διευκολύνει τις μελλοντικές (και τις αυτοματοποιημένες) επεξεργασίες.
Για παράδειγμα, το λήμμα με τίτλο την κύρια σημασία ("Ρώμη") θα περιέχει έναν σύνδεσμο αποσαφήνισης προς το "Ρώμη (αποσαφήνιση)", όπου στην κορυφή υπάρχει ένας σύνδεσμος προς το "Ρώμη, Ιταλία" αντί για κατευθείαν στο Ρώμη. Το "Ρώμη, Ιταλία" θα είναι ανακατεύθυνση προς τη σελίδα με την κύρια σημασία ("Ρώμη").
Για την αποσαφήνιση σελίδων με ειδικές σημασίες μιας λέξης, υπάρχουν αρκετές επιλογές:
- Όταν υπάρχει ένα εναλλακτικό όνομα (όπως "Ομογένεια" αντί για "Διασπορά") ή πιο πλήρες όνομα που είναι το ίδιο σαφές, όπως Νοσοκομείο Ευαγγελισμός αντί για Ευαγγελισμός, θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί αυτό.
- Μια επεξηγηματική λέξη ή φράση μπορεί να προστεθεί μέσα σε παρενθέσεις στον τίτλο του λήμματος. Η λέξη ή φράση στις παρενθέσεις θα πρέπει να είναι:
- η γενική κατηγορία που συμπεριλαμβάνει τον όρο, για παράδειγμα "Ερμής (πλανήτης)" και "Παπαγάλος (πουλί)", ή
- το θέμα ή εννοιολογικό πλαίσιο στο οποίο αναφέρεται ο όρος, για παράδειγμα "Εστία (οπτική)".
- Πιο σπάνια μορεί να χρησιμοποιηθεί και κάποιο επίθετο που περιγράφει τον όρο, αλλά συνήθως είναι καλύτερο να αναδιατυπωθεί ο τίτλος και να αποφευχθούν οι παρενθέσεις, για παράδειγμα το "Εστία (οπτική)" αναδιατυπώνεται σε "Οπτική εστία" ή "Εστία στην οπτική" ανάλογα με το ποια έννοιά της διατυπώνεται. Στην πρώτη περίπτωση είναι προτιμώτερο το "Οπτική εστία" όταν πρέπει να αποφύγουμε την σύγχυση με τον κλάδο της οπτικής. Στη δεύτερη περίπτωση είναι προτιμώτερο να παραμείνει το "Εστία (οπτική)", διότι παραπέμπει αμέσως στον κλάδο της οπτικής.
Αν υπάρχουν και οι δυο επιλογές, δηλαδή αποσαφήνιση με επεξηγηματική λέξη ή με ένταξη σε εννοιολογικό πλαίσιο, διαλέξτε ότι είναι πιο απλό. Χρησιμοποιείστε τον ίδιο τρόπο αποσαφήνισης για άλλους όρους που εντάσσονται στο ίδιο θέμα.
- Για παράδειγμα, "μυθολογία" αντί για "μυθολογικός ήρωας".
Αν υπάρχει δυνατότητα επιλογής μεταξύ περιφραστικού τίτλου και λέξης σε παρένθεση, δεν υπάρχει αυστηρός κανόνας. Μπορούν να δημιουργηθούν και τα δυο, με το ένα να ανακατευθύνει στο άλλο.
- Για παράδειγμα, "Μαθηματική ανάλυση" και "Ανάλυση (μαθηματικά)".
Για να υπακούει στους κανόνες ονοματοδοσίας, η λέξη ή φράση στην παρένθεση θα πρέπει να γράφεται όπως κάθε τίτλος λήμματος: με πεζά γράμματα κανονικά, εκτός αν πρόκειται για λέξη που πάντα γράφεται με κεφαλαία ακόμα και σε πεζό κείμενο.
Η διπλή αποσαφήνιση είναι σύνδεσμος προς μια σελίδα αποσαφήνισης από μια άλλη σελίδα αποσαφήνισης. Αυτού του είδους η αποσαφήνιση είναι συνήθως πιο συγκεκριμένη από μια απλή, είναι όμως σπάνια στη Βικιπαίδεια.
Οι σελίδες αποσαφήνισης θα έπρεπε να περιέχουν διαγλωσσικές συνδέσεις μόνο όταν υπάρχει το ίδιο πρόβλημα αποσαφήνισης στη γλώσσα - στόχο. Δηλαδή, δεν θα πρέπει να δείχνουν προς μια μεμονωμένη σημασία από αυτή του καταλόγου, αλλά σε μια σελίδα αποσαφήνισης στην άλλη γλώσσα.
Σύνδεσμοι προς αποσαφηνισμένα λήμματα[επεξεργασία κώδικα]
Είναι κώδικας τιμής το να διορθώνονται όλοι οι (λανθασμένοι πια) σχετικοί σύνδεσμοι όταν δημιουργείται μια σελίδα αποσαφήνισης.
Πριν δημιουργήσετε μια σελίδα αποσαφήνισης, πατήστε την επιλογή "Συνδέσεις προς εδώ" για να βρείτε όλους τους σύνδεσμους που δείχνουν προς τη σελίδα που πρόκειται να επεξεργαστείτε και να αλλάξετε. Διορθώστε τους συνδέσμους αυτούς και σιγουρευτείτε ότι δεν θα επηρεαστούν αν το λήμμα διαχωριστεί.
Όταν διορθώνετε έναν σύνδεσμο, μετά την κάθετο δίπλα στο όνομα του συνδέσμου μη γράψετε τίποτα, έτσι ώστε ο σύνδεσμος να μην περιέχει το νέο προσδιορισμό του όρου (με αυτό τον τρόπο, ότι βρίσκεται μέσα σε παρένθεση κρύβεται αυτόματα).
- Για παράδειγμα, όταν αλλάζετε το σύνδεσμο "Ερμής" ώστε να δείχνει στο "Ερμής (πλανήτης), αν γράψετε [[Ερμής (πλανήτης)|]] , ο σύνδεσμος θα εμφανιστεί απλά ως "Ερμής".
Φυσικά, όλη η φασαρία με τις σελίδες αποσαφήνισης γίνεται έτσι ώστε οι κατά λάθος συνδέσεις προς αυτή να βγάζουν νόημα. Οι συνδέσεις προς σελίδες αποσαφήνισης θα έπρεπε περιοδικά να ελέγχονται και να διορθώνονται.
Σύνδεσμοι προς τις σελίδες αποσαφήνισης[επεξεργασία κώδικα]
Σπάνια υπάρχει ανάγκη για να συνδέσετε προς μια σελίδα αποσαφήνισης - εκτός αν ο σύνδεσμος προέρχεται από ένα λήμμα με την πρωταρχική σημασία του όρου. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι σύνδεσμοι θα έπρεπε να δείχνουν το λήμμα με τη συγκεκριμένη σημασία του όρου που εννοείται στο κείμενο.
Αν χρειαστεί να συνδέσετε προς μια σελίδα αποσαφήνισης (αντί για τη συγκεκριμένη σημασία), συνδέστε προς τη σελίδα αποσαφήνισης που περιλαμβάνει το "(αποσαφήνιση)" στον τίτλο της. Αυτό βοηθάει να ξεχωρίσουν οι σκόπιμες συνδέσεις προς τη σελίδα αποσαφήνισης από τις κατά λάθος.
Η Βικιπαίδεια έχει έναν κατάλογο με τα "ορφανά" λήμματα, δηλαδή τα λήμματα στα οποία δεν συνδέει κανένα άλλο. Αλλά για τις σελίδες αποσαφήνισης, αυτό είναι απόλυτα δεκτό: συνήθως θέλουμε τα λήμματα να περιέχουν συνδέσμους προς τις συγκεκριμένες σημασίες ενός όρου.
Η Κατηγορία:Αποσαφήνιση είναι ο πλήρης κατάλογος με τις σελίδες αποσαφήνισης.
