Ήταν κόρη και μικρότερο παιδί τουΦιλίππου Δ΄ της Γαλλίαςκαι της Ιωάννας της Ναβάρρας. Η Ισαβέλλα έμεινε γνωστή γιατην ομορφιά της, την εξυπνάδα και τις διπλωματικές της ικανότητες. Η Ισαβέλλα έφτασε στηνΑγγλίασε ηλικία 12 ετών την περίοδο πουο Άγγλος βασιλιάς βρισκόταν σε σύγκρουση με ισχυρές ομάδες βαρόνων. Ο σύζυγος της βρισκόταν σε σχέση μετον ευνοούμενο Πιρς Γκάβεστον, η Ισαβέλλα τον υποστήριζε τα πρώτα χρόνια και δημιούργησε στενή συμμαχία μετον Γκάβεστον, εκμεταλλεύτηκε την υψηλή καταγωγή της μετη γαλλική μοναρχία γιανα ισχυροποιήσει την εξουσία στη νέα της πατρίδα. Μετά την εκτέλεση του Γκάβεστον από τους βαρόνους (1312) ο Εδουάρδος Β΄ απέκτησε νέο ευνοούμενο τον Χιού Ντεσπένσερ τον Νεότερο και προσπάθησε να πάρει εκδίκηση από τους βαρόνους με αποτέλεσμα να ξεσπάσει σκληρός εμφύλιος πόλεμος σε ολόκληρη την Αγγλία. Η Ισαβέλλα δεν μπόρεσε να ανεχθεί την προκλητική συμπεριφορά του Χιού Ντεσπένσερ με αποτέλεσμα η σχέση της μετον σύζυγο της να περάσει μετά το 1325 σε περίοδο βαριάς κρίσης.
Ταξιδεύοντας στη Γαλλία σε διπλωματική αποστολή η Ισαβέλλα συναντήθηκε μετον εξόριστο βαρόνο Ρότζερ Μόρτιμερ, 1ο Κόμη του Μαρς, και συμφώνησαν την εκθρόνιση του συζύγου της και της οικογένειας των Ντεσπένσερ. Η Βασίλισσα επέστρεψε στην Αγγλία με έναν μικρό στρατό (1326) καιο Εδουάρδος Β΄ προσπάθησε ανεπιτυχώς να αποκρούσει την επίθεση. Η Ισαβέλλα εκθρόνισε τον Εδουάρδο και έγινε η ίδια αντιβασίλισσα για λογαριασμό του ανήλικου γιου της Εδουάρδου Γ΄, πολλοί ιστορικοί υποστηρίζουν ότι η Ισαβέλλα διέταξε τον φόνο του συζύγου της. Η περίοδος της εξουσίας του Ρότζερ Μόρτιμερ και της Ισαβέλλας δεν κράτησε πολύ, σύντομα στην προσπάθεια τους να λύσουν μακροχρόνια προβλήματα όπως οι πόλεμοι μετηΣκωτία προχώρησαν σε ενέργειες που τους έκαναν αντιδημοφιλείς. Ο γιος της Εδουάρδος Γ΄ όταν ενηλικιώθηκε εκτέλεσε τον ερωμένο της Ρότζερ Μόρτιμερ (1330), η ίδια έζησε μέχρι το τέλος της ζωής της υπό περιορισμό ενώ έκανε συχνές επισκέψεις στη βασιλική αυλή γιαναδειτην οικογένεια τουγιου της. Η Ισαβέλλα έγινε γνωστή στηλογοτεχνίατα σύγχρονα χρόνια σανμοιραία μορφήμε έντονες περιγραφές γιατην ομορφιά καιτη σκληρότητα της.
Η Ισαβέλλα της Γαλλίας σε μικρογραφία του 15ου αιώνα.
Η Ισαβέλλα της Γαλλίας γεννήθηκε στοΠαρίσισε αβέβαιη ημερομηνία, βάση της ημερομηνίας του γάμου της οι περισσότεροι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι γεννήθηκε ανάμεσα στον Μάιο καιτον Νοέμβριο του 1295. ΤαΧρονικά του Ουίγκμορ αναφέρουν ότι γεννήθηκε το 1292 με βάση την πληροφορία ότι ήταν 7 ετών το 1299, σε αυτό συμφωνεί καιο Πιρς Λάνγκτοφτ. Ο Γάλλος χρονικογράφος Γκιγιώμ ντε Νανγκίς καιο Άγγλος Τόμας Ουώλσιγχαμ καταγράφουν ότι ήταν 12 ετών την εποχή του γάμου της τον Ιανουάριο του 1308 παραπέμποντας τη γέννηση της στη διετία 1295 - 1296.[6]Μια παπική απαλλαγή τουΚλήμη Ε΄τον Νοέμβριο του 1305 επιτρέπει τον γάμο της με προξενιό παρά το γεγονός ότι ήταν μόνο 10 ετών, συνδυάζοντας τις αναφορές ότι ήταν 7 ετών την εποχή του αρραβώνα της τον Μάιο του 1303 και 12 ετών λίγο πριντον γάμο της τον Ιανουάριο του 1308 προκύπτει ότι γεννήθηκε την περίοδο ανάμεσα στον Μάιο καιτον Νοέμβριο του 1295.[7]Οι τρεις μεγαλύτεροι αδελφοί της Λουδοβίκος Ι΄ της Γαλλίας, Φίλιππος Ε΄ της ΓαλλίαςκαιΚάρολος Δ΄ της Γαλλίας έγιναν βασιλείς της Γαλλίας.
Η Ισαβέλλα γεννήθηκε στηνπιο ισχυρή βασιλική οικογένεια της δυτικής Ευρώπης. Ο πατέρας της Φίλιππος Δ΄ ονομάστηκε "Ωραίος" λόγω της εξωτερικής του εμφάνισης, ήταν παράξενος άντρας και όπως τον περιγράφουν οι περισσότεροι ιστορικοί "δεν ήταν ούτε άντρας ούτε θηρίο παρά μονάχα ένα άγαλμα".[8]Οι σύγχρονοι ιστορικοί περιγράφουν γιατον Φίλιππο ότι "καλλιέργησε τη φήμη μιας χριστιανικής βασιλείας ανκαι έδειξε λίγες αδυναμίες της σάρκας".[9]Ο Φίλιππος Δ΄ δημιούργησε μια ισχυρή κεντρική βασιλική εξουσία, γιανατο πετύχει βρέθηκε σε ασταμάτητες συγκρούσεις με τους βαρόνους αλλά υπέφερε συνεχώς από έλλειψη χρημάτων, επικρίθηκε για τις προσπάθειες τουνα συγκεντρώσει πλούτο και εδάφη για τους ίδιους λόγους κατηγορήθηκε αργότερα καιη κόρη του.[10]Η μητέρα της Ισαβέλλας πέθανε όταν η ίδια ήταν πολύ μικρή, πολλοί ιστορικοί κατηγόρησαν τον Φίλιππο σαν υπεύθυνο γιατον θάνατο της χωρίς καμιά απόδειξη.[11]
Η Ισαβέλλα της Γαλλίας (τρίτη από αριστερά) σε παιδική ηλικία μετον πατέρα της βασιλιά της Γαλλίας Φίλιππο Δ΄ καιτα αδέλφια της
Η Ισαβέλλα της Γαλλίας μεγάλωσε στο Παρίσι σταανάκτορα του ΛούβρουκαιστοΚονσιερζερί.[12]Η Ισαβέλλα μεγάλωσε με τις φροντίδες της νοσοκόμας της Θεοφανίας τουΣαινΠιερπου της έδωσε πολύ καλή μόρφωση και απέκτησε μεγάλο ενδιαφέρον να διαβάζει βιβλία.[12]Ο Φίλιππος ο Ωραίος πάντρεψε όλα τα παιδιά τουσε πολύ μικρή ηλικία με πολιτικούς στόχους, η Ισαβέλλα αρραβωνιάστηκε μετον μικρό Εδουάρδο, διάδοχο του Αγγλικού θρόνου καιγιοτουΕδουάρδου Α΄ της Αγγλίας, με σκοπό να λύσει τις διαφορές ανάμεσα στην Αγγλία καιτηΓαλλίαγιατηΓασκώνη, τοΑνζού, τηΝορμανδίακαιτηνΑκουιτανία.[13]ΟΠάπας Βονιφάτιος Η΄ είχε προτείνει τον γάμο από το 1298, ο Εδουάρδος Α΄ προσπάθησε πολλές φορές νατον ακυρώσει αλλά χωρίς επιτυχία, κατόρθωνε συνεχώς να καθυστερήσει τον γάμο γι'αυτό προχώρησε μετά τον θάνατο του (1307).
Ο γάμος ανάμεσα στον Εδουάρδο Β΄ καιτην Ισαβέλλα πραγματοποιήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 1308 στηΒουλώνη, η τεράστια προίκα της περιείχε πολλά υφάσματα, βελούδα, γούνες και πάνω από 72 κεφαλές από φορέματα, είχε δυο χρυσά στέμματα, σερβίτσια χρυσού και 419 υφάσματα από λινό.[14]Την εποχή του γάμου της η Ισαβέλλα ήταν μόλις 12 ετών, ο Γοδεφρείδος των Παρισίων την περιγράφει ως "η ωραιότερη γυναίκα της Ευρώπης", η περιγραφή δεν θεωρείται υπερβολή επειδή τόσο ο πατέρας της όσο καιοι αδελφοί της περιγράφονται το ίδιο όμορφοι, ο σύζυγος της Εδουάρδος Β΄ την ονόμασε "Ισαβέλλα η Ωραία".[14]Η Ισαβέλλα εμφανισιακά έμοιαζε πολύ περισσότερο μετον πατέρα της παρά μετη μητέρα της.[15] Περιγράφεται σαν λεπτή και ανοιχτόχρωμη, η μόδα τις εποχής ήθελε τις ωραίες γυναίκες να είναι ξανθιές και λεπτές η Ισαβέλλα ακολούθησε το ίδιο πρότυπο.[16]Η Ισαβέλλα είχε έντονες διπλωματικές ικανότητες και μπορούσε εύκολα να συγκεντρώσει πολλούς οπαδούς γι'αυτό της περισσότερες φορές πετύχαινε τον στόχο της.[17]Οι ιστορικοί της εποχής της περιγράφουν επιπλέον την ασυνήθιστη εξυπνάδα της.[18]
Όταν έγινε βασίλισσα βρέθηκε μπροστά σε πολλές προκλήσεις, ο σύζυγος της Εδουάρδος Β΄ ήταν το ίδιο όμορφος με αυτήν αλλά προτιμούσε να δημιουργήσει ρομαντικές σχέσεις περισσότερο με τους ερωμένους του παρά μετη σύζυγο του. Ο Εδουάρδος Β΄ ήρθε σύντομα σε σύγκρουση με τους βαρόνους οι οποίοι ενώθηκαν εναντίον του υπό την ηγεσία του πρώτου του ξαδέλφου Τόμας, Κόμη του Λάνκαστερ, ενώ αντιμετώπισε σκληρά προβλήματα καιμε τους πολέμους μετη Σκωτία που είχε κληρονομήσει από τον πατέρα του. Μετην υποστήριξη των οπαδών της στη βασιλική αυλή αλλά και της οικογένειας της από τη Γαλλία υποστήριξε επαρκώς τον Γκάβεστον αλλά μετά την εκτέλεση του από τους βαρόνους η θέση της έγινε πολύ δύσκολη. Ο Εδουάρδος Β΄ έβαλε στόχο να εκδικηθεί γι' αυτό προχώρησε σε νέα συμμαχία μετη σκληρή οικογένεια των Ντεσπένσερ. Η Ισαβέλλα το 1326 ήρθε σε αντίθεση τόσο μετον σύζυγο της όσο καιμε τους Ντεσπένσερ με αποκορύφωμα την εισβολή στη Γαλλία καιτην εκθρόνιση του Εδουάρδου.[19]
Ο σύζυγος της Εδουάρδος ήταν περίεργος χαρακτήρας γιαταμεσαιωνικά δεδομένα, στην αρχή της βασιλείας τουσαν ψηλός και αθλητικός τύπος έγινε έντονα δημοφιλής.[20] Απέρριψε τις παραδοσιακές βασιλικές συνήθειες όπως τοκυνήγικαιτο τζόκινγκ, ασχολήθηκε περισσότερο μετηνποίηση, τημουσικήκαι διάφορες αγροτικές εργασίες.[21]Οι γνώμες γι'αυτόν επικεντρώθηκαν στο ζήτημα της σεξουαλικής του συμπεριφοράς σεμια εποχή πουηομοφυλοφιλία ήταν θανάσιμο αμάρτημα, οι σύγχρονοι ιστορικοί περιγράφουν θερμές σχέσεις τουμε πολλούς άντρες άλλοι έλεγαν ότι "ξεπερνούσαν κάθε μέτρο", άλλοι τις περιγράφουν σαν"αμαρτωλές και ανήθικες".[22]Η Ισαβέλλα έκανε ωστόσο μετον Εδουάρδο Β΄ τέσσερα παιδιά αυτό οδήγησε τους ιστορικούς στο συμπέρασμα ότι οι σχέσεις του Εδουάρδου μετον Γκάβεστον και τους Ντεσπένσερ ήταν περισσότερο υπό μορφή πλατωνικού έρωτα.[22]
Το κάστρο του Ρίζινγκ το οποίο κτίσθηκε από την Ισαβέλλα και έζησε τα τελευταία της χρόνια.
Όταν η Ισαβέλλα πήγε για πρώτη φορά στην Αγγλία ο σύζυγος της είχε ήδη συνάψει σχέση μετον Πιρς Γκάβεστον έναν "αλαζόνα και επιδειξία" στρατιώτη γνωστό γιατην"αγένεια καιτη σκληρότητα του".[23]Η Ισαβέλλα μόλις 12 ετών παραγκωνίστηκε από τον Εδουάρδο καιτον Γκάβεστον. ΟΕδουάρδος συμμετείχε μετον εραστή του στις δημόσιες εμφανίσεις αντί γιατη σύζυγο τουκαιοι θείοι της Ισαβέλλας Λουδοβίκος του ΕβρέκαιΚάρολος Β΄ της Ορλεάνης εξοργίστηκαν.[24]Η κατάσταση έγινε ακόμα χειρότερη όταν ο Εδουάρδος αρνήθηκε να δώσει στη σύζυγο τουτην προίκα καιτην περιουσία που έπρεπε να πάρει σαν βασίλισσα.[25]Ο Εδουάρδος έφτασε στο σημείο να της πάρει ακόμα καιτα κοσμήματα, τα έδωσε στον Γκάβεστον πουτα φορούσε δημόσια.[26]Μετην παρέμβαση και τις συστάσεις του πεθερού του Φιλίππου Δ΄, ο Εδουάρδος βελτίωσε τη συμπεριφορά τουστη σύζυγο του.[25]
Οι σχέσεις της Ισαβέλλας μετον Γκάβεστον ήταν περίπλοκες, η αντιπολίτευση των βαρόνων μετον κόμη του Λάνκαστερ αυξήθηκε καιο πατέρας της Φίλιππος Δ΄ τους χρηματοδοτούσε κρυφά χρησιμοποιώντας την Ισαβέλλα σαν μεσάζοντα.[27]Ο Εδουάρδος Β΄ κάποιο διάστημα αναγκάστηκε να εξορίσει τον Γκάβεστον στηνΙρλανδία, αποκατέστησε την Ισαβέλλα με τους τίτλους καιτην περιουσία της καιο Φίλιππος Δ΄ σταμάτησε να χρηματοδοτεί τους βαρόνους. Ο Γκάβεστον επέστρεψε κατόπιν από την εξορία αλλά οι σχέσεις τουμετο βασιλικό ζεύγος την περίοδο 1309 - 1311 δεν είχαν προβλήματα καιο Τόμας του Λάνκαστερ το ίδιο διάστημα θεωρούσε την Ισαβέλλα σύμμαχο του Γκάβεστον.[28]Η Ισαβέλλα δημιούργησε τη δική της ομάδα οπαδών στη βασιλική αυλή που στηρίχθηκαν στην οικογένεια των Μπομόντ εχθρούς του Λάνκαστερ Γαλλικής καταγωγής. Η Ιζαμπέλλα Ντι Μπομόντ στενή φίλη μετη μητέρα του Εδουάρδου Β΄ Ελεονώρα της Προβηγκίας έγινε στενή φίλη καιμετην Ισαβέλλα ενώ είχε την υποστήριξη του αδελφού της Χένρυ Ντι Μπομόντ.
Το 1311 ο Εδουάρδος Β΄ πραγματοποίησε αποτυχημένη εκστρατεία εναντίον των Σκωτσέζων από την οποία ο ίδιος καιη Ισαβέλλα μετά βίας κατόρθωσαν να δραπετεύσουν, την επόμενη μέρα η αντιπολίτευση των βαρόνων απαιτούσαν εφαρμογή τωνΔιατάξεων του 1311, την εξορία του Γκάβεστον, του Χένρυ Ντι Μπώμοντ και της Ιζαμπέλλα Ντι Μπώμοντ από τη βασιλική αυλή.[29]Το 1312 ξέσπασε πάλι σκληρός εμφύλιος πόλεμος, η Ισαβέλλα στάθηκε στο πλευρό του συζύγου της, έστειλε γράμματα στους θείους της Λουδοβίκο του Εβρέ και Κάρολο της Ορλεάνης ζητώντας βοήθεια.[29]Ο Εδουάρδος την έστειλε στο κάστρο του Τάινμουθ στο οποίο ανεπιτυχώς προσπάθησε να πολεμήσει τους βαρόνους.[30]Η εκστρατεία ήταν καταστροφική, ο Εδουάρδος κατάφερε να διαφύγει αλλά ο Γκάβεστον συνελήφθη από τους βαρόνους στο κάστρο του Σκάρμπορω καιστη συνέχεια εκτελέστηκε με απόφαση του Τόμας Λάνκαστερ καιτουΓκυντε Μπώσαμ.[31]Η Ισαβέλλα είχε γλυτώσει από τον σοβαρότερο αντίπαλο στις σχέσεις μετον σύζυγο της αλλά η κατάσταση στο βασίλειο έγινε έκρυθμη.
Οι εντάσεις συνεχίστηκαν, η Ισαβέλλα γέννησε το πρώτο της παιδί τον, μελλοντικό Εδουάρδο Γ΄ (1312), αλλά στα τέλη της χρονιάς έγιναν νέες σημαντικές αλλαγές στη βασιλική αυλή. Ο Εδουάρδος Β΄ είχε τώρα την υποστήριξη των Γάλλων, ο θείος της Ισαβέλλας Λουδοβίκος του Εβρέ έστειλε δικηγόρους νατον υποστηρίξουν αλλά ο Χιού Ντεσπένσερ ο πρεσβύτερος έγινε το πρόσωπο μετα μεγαλύτερα προνόμια.[32]Οι Ντεσπένσερ βρέθηκαν σύντομα σε βίαιη σύγκρουση τόσο μετον Λάνκαστερ όσο καιμε όλους τους παλιούς βαρόνους της αντιπολίτευσης, έγιναν οι μεγαλύτεροι σύμμαχοι του Εδουάρδου που αναζητούσε εκδίκηση γιατον θάνατο του Γκάβεστον.[33]
Το 1313 η Ισαβέλλα καιο σύζυγος της ταξίδευσαν στην αυλή του πατέρα της στο Παρίσι, το ταξίδι κατέληξε στην"υπόθεση του πύργου του Νεσσλέ". Το ταξίδι ήταν αρκετά ευχάριστο με πολλές εκδηλώσεις και πανηγύρια, αλλά η ίδια η Ισαβέλλα κινδύνευσε με σοβαρό ατύχημα όταν έπεσε η σκηνή πάνω της.[34]Οι αδελφοί της παρουσίασαν σατυρικές μαριονέτες γιανα διασκεδάσουν τους υψηλούς προσκεκλημένους τους καιη Ισαβέλλα στη συνέχεια έδωσε δώρο πολυτελή κεντημένα πορτοφόλια στους ίδιους και τις συζύγους τους.[35]Το βασιλικό ζεύγος επέστρεψε στην Αγγλία με μεγάλη στρατιωτική ενίσχυση απέναντι στους βαρόνους, την ίδια χρονιά σεμια πολυτελή γιορτή γιανα γιορτάσουν την επιστροφή τους η Ισαβέλλα παρατήρησε ότι τα πορτοφόλια που έδωσε δώρο στις νύφες της τα κρατούσαν οι Νορμανδοί ευγενείς Γκωτιέ και Φιλίπ ντ'Ωναί.[35]Η Ισαβέλλα αναγνώρισε ότι οι νύφες της βρέθηκαν εμπλεκόμενες σε παράνομες ερωτικές υποθέσεις και αποφάσισε να πληροφορήσει γιατο θέμα τον πατέρα της στην επόμενη επίσκεψη της στη Γαλλία (1314).[36]Οι νύφες της, Μαργαρίτα της ΒουργουνδίαςκαιΛευκή της Βουργουνδίας, που κατηγορήθηκαν γιατην υπόθεση μοιχείας που έμεινε γνωστή σαν"υπόθεση του πύργου του Νεσλέ" φυλακίστηκαν, ενώ η τρίτη νύφη Ιωάννα Β΄ της Βουργουνδίαςπου κρίθηκε αθώα επέστρεψε στη βασιλική αυλή την επόμενη χρονιά (1315). Η"υπόθεση του πύργου του Νεσσλέ" έφθειρε σημαντικά τη φήμη της Ισαβέλλας στη Γαλλία. Στα βόρεια η κατάσταση ήταν πολύ χειρότερη, ο Εδουάρδος Β΄ προσπάθησε να νικήσει τους Σκωτσέζους σε νέα εκστρατεία η οποία κατέληξε στην καταστροφική μάχη του Μπάννοκμπερν (1314) και κατηγορήθηκε σκληρά από τους βαρόνους γιατη συντριβή. Ο Τόμας του Λάνκαστερ έγινε ισχυρότερος και στράφηκε ανοιχτά εναντίον της Ισαβέλλας λεηλατώντας την περιουσία της.[37]Η κατάσταση έγινε ακόμα χειρότερη τη διετία 1316 - 1317 μετηΜεγάλη Πείναπου είχε αποτέλεσμα πολλές απώλειες σε ανθρώπινες ζωές και τεράστια οικονομικά προβλήματα.[38]
Η Ισαβέλλα γέννησε τον δεύτερο γιο της Ιωάννη της Κορνουάλης (1316) αλλά η θέση του Εδουάρδου έγινε περισσότερο δύσκολη μετην εμφάνιση του διεκδικητή του θρόνου Τζον Ντειντράςπου ισχυριζόταν ότι ήταν ο ίδιος ο Εδουάρδος Β΄ και έγινε η ανταλλαγή στη γέννα.[39]Ο Εδουάρδος Β΄ έγινε έντονα αντιδημοφιλής πριντην εκτέλεση του απατεώνα που έφερε πολλές ανησυχίες στην Ισαβέλλα, απάντησε με νέα συμμαχία μετον εχθρό του Λάνκαστερ Χένρυ Ντι Μπώμοντ καιπιο έντονη συμμετοχή της σε όλα τα βασιλικά συμβούλια.[40]Η αδελφή του Χένρυ Ιζαμπέλλα Ντι Μπώμοντ εξακολουθούσε να είναι στενή φίλη και συνεργάτης της Βασίλισσας.[38]Ο Σκωτσέζος στρατηγός Σερ Τζέημς Ντάγκλας υπό τις διαταγές τουΡοβέρτου Μπρους έκανε μια τελευταία προσπάθεια να συλλάβει την Ισαβέλλα στοΓιορκ αλλά την τελευταία στιγμή δραπέτευσε.[41]Οι υποψίες γύρω από τον Λάνκαστερ αυξήθηκαν και ένας από τους ευγενείς του Εδουάρδου ο Έντμουντ Νταρέλ συνελήφθη για προδοσία αλλά οι κατηγορίες παρέμειναν ανεπιβεβαίωτες.[42]Η Ισαβέλλα συνόδευσε τον Εδουάρδο στη Γαλλία (1320) και προσπάθησε να πείσει τον αδελφό της Κάρολο Δ΄ για στρατιωτική υποστήριξη εναντίον των Άγγλων βαρόνων.[42]
Ο Χιού Ντεσπένσερ ο Νεώτερος έγινε σταδιακά ευνοούμενος του συζύγου της σε τόσο μεγάλο βαθμό που πολλοί είχαν αρχίσει να πιστεύουν ότι ο Βασιλιάς είχε σεξουαλικές σχέσεις μαζί του.[43]Ο Χιού ο νεότερος είχε την ίδια ηλικία μετον Εδουάρδο ενώ ο πατέρας του μερικά χρόνια πιοπριν ήταν οπαδός του Γκάβεστον.[44]Οι Ντεσπένσερ ήταν εχθροί του κόμη του Λάνκαστερ καιμε βασιλική υποστήριξη αυξήθηκε σημαντικά η δύναμη τους, μετην πάροδο του χρόνου έγιναν εχθροί του Ρότζερ Μόρτιμερ ντεΚερκκαιτου ανιψιού του Ρότζερ Μόρτιμερ του Ουίγκμορ των σημαντικότερων από τους λόρδους της αντιπολίτευσης.[45]Η Ισαβέλλα ενώ μπορούσε να ταιριάξει μετον προηγούμενο ευνοούμενο Γκάβεστον η σχέση της με τους Ντεσπένσερ ξεπέρασε τις δυνατότητες της, το δυστύχημα γιατην ίδια ήταν ότι αποξενώθηκε με τους Λάνκαστερ καιδεν είχε περιθώρια υποστήριξης.[46]Η συμμαχία του Λάνκαστερ έστειλε στρατό στονΛονδίνο απαιτώντας την εξορία των Ντεσπένσερ καιο Έυμερ ντε Βάλανς , 2ος κόμης τουΠέμπροουκ, ζήτησε από την Ισαβέλλα να επέμβει γιανα αποτρέψει τον εμφύλιο πόλεμο.[47]Η Ισαβέλλα παρακάλεσε δημόσια στα γόνατα τον Εδουάρδο να εξορίσει τους Ντεσπένσερ αλλά ο ίδιος ήταν αποφασισμένος να τους αποκαταστήσει μετην πρώτη ευκαιρία.[48]
Ο Πιρς Γκάβεστον νεκρός στα πόδια τουΓκυντε Μπώσαμ- μικρογραφία του 15ου αιώνα.
Οι εντάσεις ανάμεσα στις δυο πλευρές αυξήθηκαν όλο και περισσότερο κινητοποιώντας τις δυνάμεις αντίδρασης υπό την ηγεσία του Τόμας του Λάνκαστερ σε ολόκληρη τη χώρα.[49]Η Ισαβέλλα πραγματοποίησε προσκύνημα στοΚάντερμπερυ χωρίς αυτή τη φορά να ακολουθήσει τον παραδοσιακό δρόμο, να σταματήσει στοκάστρο του ΛηντςστοΚεντμια οχύρωση του Μπαρθόλομιου ντε Μπάντλσμιρ, βασιλικού οικονόμου που είχε αποστατήσει στους εχθρούς του Εδουάρδου. Οι ιστορικοί πιστεύουν ότι πραγματοποίησε το προσκύνημα γιανα δημιουργήσει μιααιτία πολέμουστο πλευρό του Εδουάρδου.[50]Ο λόρδος Μπάντλσμιρ βρισκόταν μακριά από το κάστρο και είχε αφήσει τη σύζυγο του Μάργκαρετ στο πλευρό του, η τελευταία δεν επέτρεψε την είσοδο της Ισαβέλλας στο κάστρο και ξέσπασαν συγκρούσεις μεταξύ τωνδυο φρουρών με αποτέλεσμα να ξεκινήσει οΠόλεμος των Ντεσπένσερ.[51]Ο Εδουάρδος Β΄ κινητοποίησε τον στρατό τουνα πολιορκήσει το κάστρο του Ληντς καιη Ισαβέλλα πήρε τη μεγάλη σφραγίδα από τονΠύργο του Λονδίνου.[51]
Στις 31 Οκτωβρίου 1321 ο βασιλικός στρατός πολιόρκησε τη Μάργκαρετ καιτα παιδιά της, η φρουρά της παραδόθηκε, μεταφέρθηκαν στον πύργο και 13 από αυτούς κρεμάστηκαν. Τον Ιανουάριο του 1322 ο στρατός του Εδουάρδου ενισχύθηκε από τους Ντεσπένσερ που επέστρεψαν από την εξορία, στη μάχη του Μπόρομπριτζ ο Εδουάρδος καιοι Ντεσπένσερ ήταν οι μεγάλοι νικητές, ο Κόμης του Λάνκαστερ συνελήφθη και εκτελέστηκε αμέσως.[52]Ο Χιού Ντεσπένσερ ο νεότερος έγινε κατόπιν ο νέος ερωμένος του Εδουάρδου Β΄ καιτα επόμενα χρόνια κυβέρνησαν την Αγγλία μεμια αιματηρή και εκδικητική διακυβέρνηση.[53] Ακολούθησαν πλήθος φυλακίσεις, εκτελέσεις, δημεύσεις περιουσιών και σκληρές τιμωρίες από τις οποίες δεν εξαιρέθηκαν ούτε οι γυναίκες καιοι ηλικιωμένοι.[54]Η Ισαβέλλα άρχισε να ανησυχεί έντονα επειδή πολλά θύματα ανήκαν στις φιλικές της οικογένειες.[55]Οι σχέσεις της Ισαβέλλας με τους Ντεσπένσερ χειροτέρευσαν όλο και περισσότερο, οι Ντεσπένσερ αρνήθηκαν να πληρώσουν τα χρήματα που της ανήκαν καινα της επιστρέψουν τα κάστρα του Μάρλμπορο καιτου Ντιβάιζις.[56] Πολλοί ιστορικοί αναφέρουν ότι ο Χιού Ντεσπένσερ ο Νεότερος είχε αποπειραθεί μια φορά να φυλακίσει την Ισαβέλλα.[57] Μετά τη μάχη του Μπόρομπριτζ ο Εδουάρδος Β΄ άρχισε σταδιακά να απομονώνεται από τη σύζυγο τουκαινα γίνεται όλο και λιγότερο γενναιόδωρος μαζί της.[58]Η κρίση αυξήθηκε περισσότερο μετά την εκστρατεία στη Σκωτία στην οποία συμμετείχε καιη Ισαβέλλα, η συμπεριφορά τόσο του Εδουάρδου όσο καιτου Χιού του Νεότερου δηλητηρίασε οριστικά τις σχέσεις τους.
Ο Εδουάρδος καιη Ισαβέλλα ταξίδευσαν μαζί το φθινόπωρο στην καταστροφική μάχη του Όλντ Μπάιλαντ στοΓιόρκσιρ, ο Εδουάρδος γιανα εξασφαλίσει περισσότερους άντρες έστειλε την Ισαβέλλα ανατολικά στο μοναστήρι του Τάινμουθ.[59]Οσκωτσέζικος στρατός βάδισε νότια, η προσωπική της ασφάλεια άρχισε να κινδυνεύει και ζήτησε βοήθεια από τον σύζυγο της, ο Εδουάρδος της πρότεινε να της στείλει τους Ντεσπένσερ αλλά εκείνη το αρνήθηκε απαιτώντας για βοήθεια φιλικά στρατεύματα. Ο Εδουάρδος απέτυχε να ρυθμίσει την κατάσταση με αποτέλεσμα η Ισαβέλλα να αποκοπεί αφού το φιλικό ναυτικό τωνΦλαμανδών συμμάχησε με τους Σκωτσέζους.[60]Η Ισαβέλλα αναγκάστηκε να χρησιμοποιήσει άρχοντες από την προσωπική της συνοδεία γιανα εμποδίσουν τους Σκωτσέζους να πλησιάσουν, οι μάχες συνεχίστηκαν η Ισαβέλλα καιτο νοικοκυριό της δραπέτευσαν σε ένα πλοίο με αποτέλεσμα δυο από τις κυρίες της συνοδείας της ναβρουντον θάνατο.[60] Μετά τη διαφυγή της από τον Φλαμανδικό στρατό κατέφυγε στηΓιορκσε έξαλλη κατάσταση μετον Εδουάρδο πουτην εγκατέλειψε στους Σκωτσέζους καιμε τους Ντεσπένσερ πουδεν άφησαν τον Εδουάρδο να στείλει βοήθεια.[61]Ο Εδουάρδος κατηγόρησε γιατο μεγάλο φιάσκο τον Λιούις ντε Μπώμοντ, επίσκοπο του Ντάραμ και σύμμαχο της Ισαβέλλας.[61]
Η Ισαβέλλα μετά το φιάσκο εγκατέλειψε τον σύζυγο της και τους Ντεσπένσερ, στα τέλη του 1322 εγκατέλειψε τη βασιλική αυλή για προσκύνημα 10 μηνών κατά μήκος του Αγγλικού βασιλείου.[62] Μετά την επιστροφή της (1313) επισκέφτηκε τον Εδουάρδο για σύντομο χρονικό διάστημα αλλά δεν έδωσε όρκο υποτέλειας στον Χιού Ντεσπένσερ καιο ίδιος της αφαίρεσε όλες τις βασιλικές παραχωρήσεις.[62]Στα τέλη του 1324 η σύγκρουση μετον σύζυγο της έφτασε στο κατακόρυφο όταν μετά τη διαμάχη τουμετον αδελφό της Κάρολο Δ΄ αποφάσισε να κάνει κατάσχεση της περιουσίας της καινα συλλάβει όλους τους Γάλλους συνοδούς της, της πήρε καιτα παιδιά της πουτα τοποθέτησε στη συνοδεία των Ντεσπένσερ.[63]Στο σημείο αυτό η Ισαβέλλα αναγνώρισε ότι δεν υπάρχει καμιά ελπίδα και αποφάσισε να αντιμετωπίσει δυναμικά την κατάσταση.
Ο μικρός Εδουάρδος Γ΄ δίνει όρκο υποτέλειας στον θείο του Κάρολο Δ΄ υπό τις οδηγίες της μητέρας του Ισαβέλλας.
Από το 1325 η Ισαβέλλα βρέθηκε σε έντονη σύγκρουση μετον ευνοούμενο του βασιλιά Χιού Ντεσπένσερ τον Νεότερο, μετά την κατάσχεση της περιουσίας της καιτην αρπαγή των παιδιών της αναζήτησε νέες μεθόδους γιανα τους αντιμετωπίσει. Ο μικρότερος αδελφός της Κάρολος Δ΄ ανέβηκε στον θρόνο της Γαλλίας και βρέθηκε σε διαμάχη μετον σύζυγο της γιατην υποτέλεια στη Γασκώνη, η βασίλισσα απεστάλη στη Γαλλία γιανα διαπραγματευτεί ειρήνη ανάμεσα σταδυο έθνη αλλά αμέσως δημιούργησε μια ισχυρή εστία αντίστασης στον Εδουάρδο. Η Ισαβέλλα συνάντησε τον εξόριστο μεγαλοβαρόνο Ρότζερ Μόρτιμερ ο οποίος έγινε ερωμένος τουκαι ενώθηκε μαζί τουκαιμε πολλούς άλλους δυσαρεστημένους Άγγλους ευγενείς. Η Ισαβέλλα καιο Μόρτιμερ σεμια εκστρατεία αστραπή κατέλαβαν τον Αγγλικό θρόνο εκτέλεσαν τους Μόρτιμερ και φυλάκισαν τον Εδουάρδο, η μετέπειτα τύχη του Εδουάρδου καιο πιθανός φόνος του παραμένει θέμα συζήτησης ανάμεσα στους ιστορικούς. Η Ισαβέλλα ανέλαβε αντιβασίλισσα για λογαριασμό του ανήλικου γιου της Εδουάρδου Γ΄ ο οποίος το 1330 ανέτρεψε την ίδια και εκτέλεσε τον Μόρτιμερ.[64]
Ο Εδουάρδος Β΄ ως δούκας της Ακουιτανίας ήταν υποχρεωμένος να δίνει όρκο υποτέλειας στον Γάλλο βασιλιά γιατα εδάφη τουστη Γασκώνη.[65]Οι τρεις μεγαλύτεροι αδελφοί της Ισαβέλλας βασίλευσαν σύντομα και πέθαναν νέοι, ο Εδουάρδος δεν έδωσε όρκο υποτέλειας στον Λουδοβίκο Ι΄, έδωσε μια φορά ύστερα από πολλές πιέσεις στον Φίλιππο Ε΄ αλλά ο μικρότερος αδελφός Κάρολος Δ΄ αποφάσισε να αντιμετωπίσει δυναμικά την κατάσταση.[65] Ένα από τα αμφισβητούμενα σημεία γιατη σύγκρουση ήταν η πόλη της Αζεναί που ανήκε τμηματικά στη Γασκώνη, οι εντάσεις αυξήθηκαν τον Νοέμβριο του 1323 όταν εκτελέστηκε ένας Γάλλος στρατιώτης που επιχείρησε να κτίσει ένα φρούριο στοΣαιν Σαρντός τμήμα της Αζεναί.[66]Ο Κάρολος Δ΄ έκανε μια πρώτη αποτυχημένη επίθεση αλλά στη συνέχεια ο θείος του Κάρολος Βαλουά κυρίευσε ολόκληρη την Ακουιτανία από τους Άγγλους.[67]Το 1324 ο Κάρολος κήρυξε την κατάσχεση ολόκληρης της Ακουιτανίας μέχρι την παραλία.[68]Ο Εδουάρδος Β΄ ήταν απρόθυμος να ταξιδεύσει στη Γαλλία να αντιμετωπίσει την κατάσταση λόγω της επανάστασης των βαρόνων ιδιαίτερα μετά μια απόπειρα δολοφονίας εναντίον του ίδιου καιτου Χιού Ντεσπένσερ (1324). Ένας νεκρομάντης, ο Ιωάννης του Νότιγχαμ, προσπάθησε να δολοφονήσει τον Βασιλιά με μαγεία και εγκληματικές συμμορίες είχαν κυριεύσει ολόκληρη τη χώρα.[69]Ο Βασιλιάς δεν ήθελε με κανέναν τρόπο να φύγει από την Αγγλία επειδή στην περίπτωση αυτή οι βαρόνοι θα ανέτρεπαν σίγουρα τον Ντεσπένσερ καιτον ίδιο. ΟΠάπας Ιωάννης ΚΒ΄ βρήκε μια συμβιβαστική συμφωνία να παραδώσει ο Εδουάρδος την Αζεναί, να δώσει όρκο υποτέλειας γιατην Ακουιτανία καινατου επιστραφούν τα κατασχεθέντα εδάφη του.[70]Ο πάπας πρότεινε επιπλέον να πάει η ίδια η Ισαβέλλα να δώσει όρκο υποτέλειας, η βασίλισσα βρήκε τη μεγάλη ευκαιρία να λύσει δυναμικά το πρόβλημα που είχε μετον σύζυγο της και τους Ντεσπένσερ.
Τοκάστρο του Τίνεμαουθστο οποίο δραπέτευσε η Ισαβέλλα μετά τη συντριβή από τους Σκωτσέζους (1322)
Η Ισαβέλλα έφτασε στο Παρίσι τον Μάρτιο του 1325 και ξεκίνησε τις διαπραγματεύσεις οι οποίες κατέληξαν να έρθει ο 13χρονος διάδοχος Εδουάρδος να δώσει όρκο υποτέλειας γιατη Γασκώνη αφού πρώτα οριστεί ο ίδιος δούκας της Ακουιτανίας.[71]Ο μικρός πρίγκιπας έφτασε στη Γαλλία και έδωσε όρκο υποτέλειας στον θείο τουτον Σεπτέμβριο. Στο κρίσιμο αυτό σημείο η Ισαβέλλα αρνήθηκε να επιστρέψει και αποφάσισε να μείνει μόνιμα στη Γαλλία μαζί μετονγιο της. Ο Εδουάρδος Β΄ έστειλε οργισμένες επιστολές στον πάπα καιστον Κάρολο Δ΄ ζητώντας να επιστρέψουν μετη βία η σύζυγος και ιδιαίτερα ο γιος του αλλά χωρίς κανένα αποτέλεσμα. Ο Κάρολος Δ΄ απάντησε η βασίλισσα ήρθε εδώ μετη θέληση της καιθα φύγει μόνο μετη θέληση της, δεν έχω κανένα δικαίωμα να διώξω την αδελφή μου από το σπίτι της. Ο Κάρολος αρνήθηκε ξανά να παραχωρήσει την Ακουιτανία στους Άγγλους προχωρώντας σε συμφωνία (1326) μετην οποία οι Άγγλοι θα μπορούσαν να έχουν την εξουσία μόνο στα υπόλοιπα Αγγλικά εδάφη τους.[72]Ο Εδουάρδος έστειλε τον οπαδό του Ουόλτερ ντε Στέιπλντον, επίσκοπο τουΈξετερ, αλλά η Ισαβέλλα τον πρόσβαλε δημόσια, στην αυλή συγκεντρώθηκαν όλοι οι αντίπαλοι Άγγλοι βαρόνοι απειλώντας τους απεσταλμένους. Η Ισαβέλλα ήταν ντυμένη χήρα δηλώνοντας ότι ο Ντεσπένσερ είχε διαλύσει τον γάμο της, σύντομα συγκεντρώθηκαν και άλλοι επιφανείς εξόριστοι βαρόνοι όπως οΕδμόνδος του Γούντστοκ, 1ος Κόμης τουΚεντ, καιοΙωάννης της Βρετάνηςκαι μπήκε σε παράνομες σχέσεις μετον Ρότζερ Μόρτιμερ.[71]
Ο Ρότζερ Μόρτιμερ του Ουίγκμορ ήταν ένας ισχυρός λόρδος ο οποίος είχε παντρευτεί μια πλούσια κληρονόμο την Τζόαν του Τζέννεβιλ και είχε αποκτήσει 12 παιδιά. Ο Μόρτιμερ είχε φυλακιστεί στον Πύργο του Λονδίνου (1322) μετά τη σύλληψη του από τον Εδουάρδο στη διάρκεια τουΠολέμου των Ντεσπένσερ. Ο θείος του Μόρτιμερ Ρότζερ Μόρτιμερ ντεΚερκ πέθανε στην αιχμαλωσία αλλά ο ίδιος δραπέτευσε τον Αύγουστο του 1323 ανοίγοντας μια τρύπα στον τοίχο του κελιού μεμια λαστιχένια σκάλα κατέβηκε στονΤάμεσηκαι από εκεί δραπέτευσε στη Γαλλία.[73]ΟιΒικτωριανοί ιστορικοί αναφέρουν ότι η Ισαβέλλα βοήθησε τον Μόρτιμερ να δραπετεύσει, η σχέση τους εξελίχθηκε σε ισχυρό έρωτα χωρίς να υπάρχουν αποδείξεις ότι είχαν επαφές πριν συναντηθούν στο Παρίσι.[74]Τον Ρότζερ Μόρτιμερ σύστησε στην Ισαβέλλα η ξαδέλφη της Ιωάννα του Βαλουάπου προσέγγισε την ίδια εποχή την Ισαβέλλα με στόχο να παντρέψει τον μικρό διάδοχο μετην κόρη της Φιλίππη του Αινώ.[75]Η Ισαβέλλα της Γαλλίας ανέλαβε το ρίσκο να προχωρήσει την παράνομη σχέση παρά το γεγονός ότι οι εξώγαμες σχέσεις ήταν βαρύτατο παράπτωμα γιατην εποχή της όπως φάνηκε με τις νύφες της στηνυπόθεση του Πύργου του Νεσσλέ (1326) που πέθαναν στη φυλακή.[76] Πολλοί ιστορικοί καταγράφουν έντονο έρωτα μεταξύ τους σύμφωνα με τους θρύλους τουΑρθούρου, είχαν καιοιδυο υψηλή ποιοτική ζωή με αγάπες στις τέχνες, η σχέση τους περιγράφεται "κορυφαίο ρομαντικό ειδύλλιο του μεσαίωνα".[77] Είχαν καιοιδυο κοινό εχθρό, τον βασιλιά Εδουάρδο Β΄ και τους Ντεσπένσερ.
Η Ισαβέλλα της Γαλλίας, σε έργο τουΖαν Φουκέ, ενώ επιστρέφει στην Αγγλία μετον μικρό της γιο Εδουάρδο Γ΄.
Μετον μικρό Εδουάρδο μαζί το ζευγάρι ταξίδευσε στην αυλή του συζύγου της Ιωάννας, Γουλιέλμου Α΄ του Αινώ, το καλοκαίρι του 1326. Ο Πρίγκηπας αρραβωνιάστηκε την κόρη του κόμη, Φιλίππη, με τεράστια προίκα.[78]Μετα χρήματα συγκέντρωσε στρατό με άντρες από τοΔουκάτο της Βραβάντηςκαιμια μικρή επιπλέον βοήθεια από τοΑινώπου της έδωσε ο Γουλιέλμος.[79]Ο Γουλιέλμος της παρείχε 8 πολεμικά πλοία και πολλά άλλα μικρότερα, η Ισαβέλλα καιο Μόρτιμερ γνώριζαν ότι ο Εδουάρδος Β΄ είχε προετοιμαστεί γι'αυτό προσπάθησαν να κρατήσουν μυστική την εισβολή. Η Ισαβέλλα προχώρησε επιπλέον σε μυστική συμφωνία με τους Σκωτσέζους, στις 22 Σεπτεμβρίου η Ισαβέλλα καιο Μόρτιμερ εξέπλευσαν γιατην Αγγλία.[80][81]
Έχοντας αποφύγει την αντίσταση του στόλου του Εδουάρδου, η Ισαβέλλα καιο Μόρτιμερ στρατοπέδευσαν στις 24 Σεπτεμβρίου στο Όργουελ στις ανατολικές ακτές του Λονδίνου μεμια μικρή στρατιωτική δύναμη που εκτιμάται ανάμεσα σε 300 και 2000 στρατιώτες με πιθανότερο αριθμό το 1500.[82][83]Σε σύντομο χρονικό διάστημα η Ισαβέλλα κινήθηκε στο εσωτερικό γιανα κινητοποιήσει τον αγγλικό πληθυσμό, μέσω του Μπέρυ Σαίντ Έντμουντς έφτασε στο εσωτερικό τουΚέιμπριτζ.[84]Ο ετεροθαλής αδελφός του συζύγου της Τόμας του Μπράδερτον, 1ος Κόμης του Νόρφοκ, καιοΕρρίκος, 3ος Κόμης του Λάνκαστερ, ενώθηκαν μαζί της σχηματίζοντας έναν ισχυρό στρατό.[82]Οι φήμες γιατην εισβολή της Ισαβέλλας έφτασαν στα αυτιά του Εδουάρδου, προσπάθησε να κινητοποιήσει τους σερίφηδες αλλά το Λονδίνο ήταν ανασφαλές γιατον ίδιο και αποφάσισε να φύγει.[82] Στις 2 Οκτωβρίου η Ισαβέλλα έφτασε στηνΟξφόρδηκαιχαιρετίστηκε σαν σωτήρας, ο Άνταμ Όρλτον, επίσκοπος τουΧέρφορντ, ξεκίνησε στον λαό το κήρυγμα γιατη καταστροφή που έφερε στη χώρα η εξουσία των Ντεσπένσερ.[85]Ο Εδουάρδος δραπέτευσε στηνΟυαλία, η Ισαβέλλα καιο Μόρτιμερ κατάφεραν να ενώσουν όλους τους οπαδούς τους σεμια συμπαγή στρατιωτική δύναμη.[86]
Η Ισαβέλλα διευθύνει την πολιορκία του Μπρίστολ (1326).
Η Ισαβέλλα βάδισε προς το Λονδίνο και έφτασε στις 7 Οκτωβρίου έξω από την πόλη.[87]Το Λονδίνο βρισκόταν στα χέρια του πλήθους μετη συντριπτική πλειοψηφία στο πλευρό της Ισαβέλλας. Ο οπαδός του Εδουάρδου επίσκοπος Στέιπλντον χωρίς να έχει συναίσθηση της κατάστασης προσπάθησε να τους εμποδίσει στρατιωτικά αλλά οι διαδηλωτές τον εκτέλεσαν και έστειλαν το κεφάλι τουστην Ισαβέλλα.[88]Ο Εδουάρδος Β΄ απέπλευσε δυτικά γιατοΓκλώστερ, η Ισαβέλλα πήγε νατον συναντήσει και έφτασε μια βδομάδα αργότερα περνώντας ταυτόχρονα τα ουαλικά σύνορα. Ο Χιού Ντεσπένσερ ο πρεσβύτερος συνέχισε να έχει υπό την κατοχή τουτοΜπρίστολ, η Ισαβέλλα το πολιόρκησε στις 18 - 26 Οκτωβρίου καιτο κατέλαβε ελευθερώνοντας τις δυο κόρες της Ελεονώρα του ΓούντστοκκαιΙωάννα του Πύργουπου βρίσκονταν υπό την κηδεμονία των Ντεσπένσερ.[89]Ο Εδουάρδος καιο Χιού Ντεσπένσερ ο Νεότερος προσπάθησαν να αποπλεύσουν γιατο Λάντυ, ένα νησί έξω από τις ακτές τουΝτέβον, αλλά η τρικυμία τους υποχρέωσε να επιστρέψουν στην Ουαλία.[90]Η Ισαβέλλα μετακινήθηκε στη συνοριακή πόλη του Χέρφορντ και από εκεί ζήτησε από τον Ερρίκο του Λάνκαστερ να συλλάβει τον σύζυγο της.[91] Μετά από επιχειρήσεις που κράτησαν ολόκληρη τη νύχτα ο Εδουάρδος καιο Χιού Ντεσπένσερ ο νεότερος συνελήφθησαν στις 16 Νοεμβρίου κοντά στο Λλάντρισαντ.
Η εκδίκηση ήταν σκληρή, ο Χιού Ντεσπένσερ ο πρεσβύτερος παρά τις προσπάθειες της Ισαβέλλας νατον προστατεύσει εκτελέστηκε από τους Λάνκαστερ, κομματιάστηκε καιτον έδωσαν τροφή στα σκυλιά.[92]Η εξουσία πέρασε στα χέρια της Ισαβέλλας, ο Έντμουντ Φιτζάλαν, οπαδός του Εδουάρδου Β΄ που δέχτηκε τα εδάφη τα οποία είχαν κατασχεθεί από τον Μόρτιμερ (1322), εκτελέστηκε στις 17 Νοεμβρίου. Ο Χιού Ντεσπένσερ ο Νεότερος εκτελέστηκε βίαια στις 17 Νοεμβρίου και ένα μεγάλο πλήθος συγκεντρώθηκε γιανα παρακολουθήσει τη θανάτωση του, τον έριξαν από το άλογο απαγγέλοντας Βιβλικούς στοίχους γιανατον απολυμάνουν από τις αμαρτίες τουκαιτον παρέδωσαν στην Ισαβέλλα, τον Μόρτιμερ καιτον Λάνκαστερ. Καταδικάστηκε σε σκληρό θάνατο με ευνουχισμό, κομματιάστηκε και διασκορπίστηκε σε ολόκληρη την Αγγλία. Ο Σάιμον του Ρέντινγκ κρεμάστηκε μετην κατηγορία της προδοσίας εναντίον της Βασίλισσας.[93] Μετά την εκτέλεση των βασικών τους αντιπάλων η Ισαβέλλα καιο Μόρτιμερ μαλάκωσαν τη στάση τους, οι μικρότεροι βαρόνοι συγχωρέθηκαν ενώ οι κληρικοί που διορίστηκαν από τους Ντεσπένσερ καιτον Στέιπλντον διατηρήθηκαν στη θέση τους.[94]Το μοναδικό ζήτημα που έπρεπε να λυθεί ήταν αυτό του Εδουάρδου Β΄ που εξακολουθούσε να είναι σύζυγος της Ισαβέλλας και νόμιμος βασιλιάς.[95]
Το κάστρο του Μπέρκλεϋ γιατο οποίο πολλοί θρύλοι αναφέρουν ότι ο Εδουάρδος Β΄ δολοφονήθηκε υπό της διαταγές της Ισαβέλλας καιτου Μόρτιμερ.
Ο Εδουάρδος Β΄ φυλακίστηκε από τον Ερρίκο του Λάνκαστερ ο οποίος παρέδωσε τη βασιλική σφραγίδα στην Ισαβέλλα.[96]Η θέση της βασίλισσας παρέμεινε τεταμένη επειδή είχε συνεχείς ενοχλήσεις από τους οπαδούς του συζύγου της πουτον Νοέμβριο κατέλαβαν με πραξικόπημα τον Πύργο του Λονδίνου, η Ισαβέλλα διόρισε έναν οπαδό της δήμαρχο και συγκάλεσε βασιλικό συμβούλιο στο Ουόλλινγκφορντ γιανα συζητηθεί το μέλλον του Εδουάρδου.[97]Το Συμβούλιο αποφάσισε ισόβια φυλάκιση του Εδουάρδου, η απόφαση κατοχυρώθηκε από το Κοινοβούλιο, νέος βασιλιάς ορίστηκε ο διάδοχος Εδουάρδος Γ΄ με αντιβασιλέα τη μητέρα τουτην περίοδο που ήταν ανήλικος.[98]Η θέση της Ισαβέλλας εξακολουθούσε να είναι δύσκολη καθώς σύμφωνα μετον νόμο ο Εδουάρδος Β΄ εξακολουθούσε επίσημα όσο ζούσε να είναι βασιλιάς παρά την απόφαση του Κοινοβουλίου, ήταν γνωστό άλλωστε ότι ο Εδουάρδος ήταν πολύ βίαιος και εκδικητικός χαρακτήρας γι'αυτό ο κίνδυνος ήταν πάντα μεγάλος. Οι γνώμες των ιστορικών γιατην τύχη του Εδουάρδου στη συνέχεια διαφέρουν, στην αρχή η Ισαβέλλα καιο Μόρτιμερ αποφάσισαν νατον μεταφέρουν από το κάστρο του Κένιλγουορθ σεπιο ασφαλή τοποθεσία στο κάστρο του Μπέρκλεϋ στα ουαλικά σύνορα υπό την επιτήρηση του λόρδου του Μπέρκλεϋ. Στις 23 Φεβρουαρίου η Ισαβέλλα καιο γιος της πληροφορήθηκαν ότι ο Εδουάρδος πέθανε στη φυλακή από "βίαιο ατύχημα", το σώμα του τάφηκε στον Καθεδρικό ναό του Γκλόστερ καιη καρδιά του παραδόθηκε στην Ισαβέλλα μέσα σε ένα καλάθι. Μετά την ταφή του Εδουάρδου Β΄ ακούστηκαν πλήθος από φήμες ότι επέζησε και κυκλοφορούσε για πολλά χρόνια ακόμα στην Ευρώπη, οι φήμες στηρίχτηκαν στο"γράμμα του Φιέσκι"τη δεκαετία του 1340 και δεν έχει αμφισβητηθεί από κανέναν η αυθεντικότητα του. Οι σύγχρονοι ιστορικοί ωστόσο θεωρούν στην πλειοψηφία τους αυτές τις θεωρίες υπερβολές.
Σύμφωνα μετον θρύλο η Ισαβέλλα καιο Μόρτιμερ σχεδίαζαν να σκοτώσουν τον Εδουάρδο αλλά με τέτοιο τρόπο ώστε ναμην φαίνεται ότι έδωσαν οι ίδιοι τη διαταγή, αυτό φάνηκε με επιστολές που είχαν στείλει στους φύλακες με φράσεις όπως μη διστάζετε να σκοτώστε τον Εδουάρδο ή μην σκοτώστε τον Εδουάρδο, είναι καλύτερα να φοβόμαστε!. Δεν υπάρχουν επίσημα αποδείξεις γιατη δολοφονία του Εδουάρδου, ο θρύλος λέει ότι δολοφονήθηκε με ένα πυρωμένο σίδερο στον πρωκτό αλλά έχει επιβεβαιωθεί. Το βέβαιο είναι ότι ακόμα καιανδεν δολοφονήθηκε πέθανε από την κακομεταχείριση των φυλάκων στο κάστρο του Μπέρκλεϋ, οι θρύλοι γιατον θάνατο του έμοιαζαν πολύ με τους θρύλους θανάτων σε μεταγενέστερα πρόσωπα όπως ηΙωάννα της Λωραίνης. Τρεις μεγάλοι σύγχρονοι ιστορικοί έχουν κάνει μετη σειρά τους διαφορετική ανάλυση των γεγονότων. Ο συγγραφέας Πωλ Ντοέρτυ (γεν. 1946) βασίστηκε στογράμμα του Φιέσκι συμπεραίνοντας ότι ο Εδουάρδος δραπέτευσε από το κάστρο του Μπέρκλεϋ μετη βοήθεια του ευγενούς Ουίλλιαμ Οκλκαιστη συνέχεια ταξίδευσε για πολλά χρόνια στην Ευρώπη μετο ψευδώνυμο "Γουλιέλμος ο Ουαλός"γιαναμην δώσει υποψίες ότι ήταν ο πρώην Άγγλος βασιλιάς, στο Γκλώστερ είχε ταφεί κάποιος σωσίας του.[99]Ο συγγραφέας Ίαν Μόρτιμερ (γεν. 1967) με βάση πιο σύγχρονα έγγραφα του 1327 αναφέρει ότι ο Μόρτιμερ σκηνοθέτησε τη δραπέτευση του Εδουάρδου από το Μπέρκλεϋ, μεταφέρθηκε σε ασφαλέστερο σημείο στην Ιρλανδία όπου έμεινε μέχρι την πτώση της Ισαβέλλας καιτου Μόρτιμερ, στη συνέχεια έκανε περιοδείες στην Ευρώπη μέχρι τον θάνατο τουπου τάφηκε στο Γκλώστερ.[100]Η συγγραφέας Άλισον Ουίϊρ (γεν. 1951) σύμφωνα μετη δική της ερμηνεία που βασίστηκε επίσης στο"γράμμα του Φιέσκι" γράφει ότι δραπέτευσε σκοτώνοντας έναν από τους φύλακες του, το σώμα στον Καθεδρικό Ναό του Γκλώστερ ήταν ένας στρατιώτης δολοφονημένος από τον Εδουάρδο. Οι τρεις συγγραφείς συμφωνούν ομόφωνα ότι ο Μόρτιμερ καιη Ισαβέλλα γνώριζαν ότι ο Εδουάρδος είχε δραπετεύσει αλλά το κρατούσαν μυστικό μόνο γιατον εαυτό τους, διέδιδαν ότι είναι νεκρός. Άλλοι μεγάλοι σύγχρονοι συγγραφείς ανάμεσα τους καιο Ντέηβιντ Κάρπεντερ (γεν. 1947) διαφωνούν με αυτές τις ιστορίες και τις τοποθετούν στη σφαίρα του μύθου.[101]Η Ισαβέλλα καιο Μόρτιμερ κυβέρνησαν μαζί τέσσερα χρόνια σαν αντιβασιλείς κερδίζοντας τεράστια ποσά σεγηκαι χρήμα, η Ισαβέλλα εξακολουθούσε να κρατάει μέχρι το τέλος τον Μόρτιμερ ερωμένο. Ο νεαρός Εδουάρδος Γ΄ τους εκθρόνισε με πραξικόπημα αναλαμβάνοντας πλήρως την εξουσία (1330), ο Μόρτιμερ εκτελέστηκε καιη Ισαβέλλα έζησε μέχρι το τέλος της ζωής της υπό περιορισμό στα βασιλικά ανάκτορα χωρίς να έχει καμιά συμμετοχή στην πολιτική.[102]
Η αντιβασιλεία της Ισαβέλλας καιτου Μόρτιμερ κράτησε τέσσερα χρόνια, ο γιος της Εδουάρδος που ήταν πάντοτε στο πλευρό της μητέρας του παντρεύτηκε επίσημα μετη Φιλίππη του Αινώ δυο χρόνια μετά την εισβολή (1328) σε δημόσια τελετή στο Λονδίνο.[103]Η Ισαβέλλα καιο Μόρτιμερ τα λίγα χρόνια που κυβέρνησαν συγκέντρωσαν τεράστιο πλούτο, στην Ισαβέλλα παραχωρήθηκαν £12,000 αυξάνοντας τον πλούτο του βασιλικού θησαυροφυλακίου στα £60,000, από τότε άρχισε τις τεράστιες σπατάλες.[104]Η Ισαβέλλα δέχθηκε επιπλέον £20,000 προκειμένου να πληρώσει τα βασιλικά χρέη.[105] Μετά τη στέψη τουγιου της οι απέραντες εκτάσεις της έφεραν εισοδήματα £4,400 τον χρόνο συγκεντρώνοντας συνολικό ποσό £13,333 από όλα τα εισοδήματα του βασιλείου της.[106]Η Ισαβέλλα αρνήθηκε να παραχωρήσει στη νύφη της Φιλίππη τα εδάφη που της ανήκαν μετά τον γάμο της κατά παράβαση της Αγγλικής νομοθεσίας.[107]Ο εραστής της Μόρτιμερ πήρε τον τίτλο του πρωθυπουργού του βασιλείου με τεράστιες εκτάσεις και έσοδα ιδιαίτερα από τις περιοχές του Μαρς.[108]
Η νέα αντιβασιλεία κληρονόμησε τεράστια προβλήματα που προσπάθησε να λύσει η Ισαβέλλα με ρεαλιστικό τρόπο.[109]Το μεγαλύτερο από αυτά ήταν οι καταστροφικές ήττες του Εδουάρδου Β΄ στους πολέμους τουμετη Σκωτία, ο μικρός Εδουάρδος Γ΄ στην αρχή διαφώνησε αλλά τελικά αναγκάστηκε να υπογράψει τη Συνθήκη τουΝορθάμπτον. Μετη συνθήκη η κόρη της Ιωάννα του Πύργου θα παντρευόταν τον διάδοχο του θρόνου της Σκωτίας, Δαυίδ, ο Εδουάρδος Γ΄ αποκήρυξε όλα τα δικαιώματα τουστη Σκωτία, οι Σκωτσέζοι του υποσχέθηκαν στρατιωτική βοήθεια γιατον πόλεμο μετη Γαλλία και αποζημίωση £20,000 για τις επιδρομές στη βόρεια Αγγλία. Δεν δόθηκε καμιά αποζημίωση στους κόμητες που έχασαν τα εδάφη τους στη Σκωτία τα οποία πήγαν απ'ευθείας στην Ισαβέλλα.[110]Οι ιστορικοί περιγράφουν την πολιτική της Ισαβέλλας σανεξαιρετικά πετυχημένη διπλωματία αλλά οι Άγγλοι εκείνη την εποχή αντέδρασαν σκληρά και έγινε μισητή.[111]Το δεύτερο μεγάλο πρόβλημα που κληρονομήθηκε από τον Εδουάρδο Β΄ ήταν οι πόλεμοι στη Γασκώνη, η Ισαβέλλα προχώρησε σε διαπραγματεύσεις μετη Γαλλία, ολόκληρη η Γασκώνη εκτός από το Αζεναί θα επέστρεφε στην Αγγλία με 50.000 μάρκα αποζημίωση.[112]Η συνθήκη άφησε επίσης πολύ δυσαρεστημένους τους Άγγλους λόγω της ρήτρας του Αζεναί.[109]
Η εκτέλεση του Χιού Ντεσπένσερ του Νεότερου παρουσία της Ισαβέλλας καιτου Ρογήρου Μόρτιμερ - μικρογραφία του 15ου αιώνα.
Ο Ερρίκος του Λάνκαστερ ήταν από τους πρώτους που έσπασε τη συμμαχία μετην Ισαβέλλα καιτον Μόρτιμερ, από το 1327 εξοργίστηκε από τη συμπεριφορά του Μόρτιμερ καιη Ισαβέλλα του αφαίρεσε όλες τις εξουσίες στην κυβέρνηση.[113]Ο Λάνκαστερ είχε εξοργιστεί μετη Συνθήκη του Νορθάμπτον και άρχισε να κινητοποιεί τα πλήθη του Λονδίνου.[114]Η Ισαβέλλα απάντησε με μεταρρυθμίσεις της βασιλικής διοίκησης καιτων νόμων καισεμια κίνηση γιανα εντυπωσιάσει πρότεινε τη διεκδίκηση του θρόνου της Γαλλίας από τονγιο της επειδή ήταν η ίδια αδελφή των Γάλλων βασιλέων.[115]Η γαλλική αριστοκρατία ήταν απρόθυμη νατο δεχτεί καιη ίδια δεν είχε χρήματα για εκστρατεία στη Γαλλία αλλά προσπάθησε να κερδίσει συμμαχίες με γειτονικά κράτη προτείνοντας τον γάμο τουγιου της Ιωάννη με μέλος της βασιλικής οικογένειας της Καστίλης.[116]Στα τέλη του 1328 η Αγγλία βρέθηκε στα πρόθυρα εμφύλιου, ο Λάνκαστερ κινητοποίησε τον στρατό εναντίον της Ισαβέλλας καιτου Μόρτιμερ.[117]Τον Ιανουάριο του 1329 οι δυνάμεις της Ισαβέλλας υπό την ηγεσία του Μόρτιμερ κατέλαβαν το οχυρό του δούκα του Λάνκαστερ στο Λέστερ καιστη συνέχεια στο Μπέντφορντ, η Ισαβέλλα βάδιζε βόρεια πάνω σε ένα άλογο φορώντας πανοπλία καιο γιος της Εδουάρδος Γ΄ ακολουθούσε από πίσω. Ο Λάνκαστερ αναγκάστηκε να παραδοθεί, δεν εκτελέστηκε αλλά με ένα κολοσσιαίο πρόστιμο πουτου επιβλήθηκε έχασε όλες τις δυνάμεις του.[118]Η Ισαβέλλα στη συνέχεια τιμώρησε όσους συντάχθηκαν μετον Λάνκαστερ όπως ο παλιός της σύμμαχος Χένρυ ντε Μπομοντ που έχασε όλα τα εδάφη τουστη Σκωτία και δραπέτευσε στη Γαλλία.[119][120]
Η αντίσταση συνέχισε να αυξάνεται παρά την ήττα του κόμη του Λάνκαστερ, οΕδμόνδος του Γούντστοκ, 1ος Κόμης τουΚεντ, που είχε δηλώσει οπαδός της Ισαβέλλας αποφάσισε να υποστηρίξει τον ετεροθαλή αδελφό του Εδουάρδο Β΄ γιατον οποίο πίστευε ότι ήταν ακόμα ζωντανός. Ο Εδμόνδος υποστηρίχτηκε και από άλλους ευγενείς που ήταν παλιότερα στο πλευρό της Ισαβέλλας όπως ο Χένρυ Ντι Μπώμοντ καιη αδελφή του Ιζαμπέλλα Ντι Μπώμοντ. Ο Εδμόνδος του Γούντστοκ αναμείχτηκε σε συνωμοσία με στόχο την επαναφορά του Εδουάρδου Β΄ στον θρόνο της Αγγλίας (1330), η Ισαβέλλα καιο Μόρτιμερ συνέλαβαν τον Εδμόνδο και πολλούς άλλους οπαδούς του ανάμεσα τους καιτον Σάιμον Μήπαμ, αρχιεπίσκοπο του Κάντερμπερυ.[121]Ο Εδμόνδος περίμενε χάρη από τον νεαρό βασιλιά Εδουάρδο Γ΄ αλλά τελικά εκτελέστηκε με απαίτηση της μητέρας του Ισαβέλλας.[122]Η εκτέλεση αποδείχτηκε φιάσκο αφού ο δήμιος ήταν καταδικασμένος σε θάνατο καιτου δόθηκε χάρη μόνο μετά την υπόσχεση τουνα αποκεφαλίσει τον Εδμόνδο.[123]Η Ιζαμπέλλα Ντι Μπώμοντ δεν τιμωρήθηκε παρά το γεγονός ότι είχε εμπλακεί σοβαρά στη συνωμοσία.
Ο Χιού Ντεσπένσερ ο Νεότερος καιο Έντμουντ Φιτζάλαν μπροστά από την Ισαβέλλα πριντην εκτέλεση τους.
Το 1330 το καθεστώς του Μόρτιμερ και της Ισαβέλλας έγινε όλο και περισσότερο ανασφαλές, ο νεαρός Εδουάρδος Γ΄ άρχισε να φοβάται την αυξημένη δύναμη του Μόρτιμερ. Πολλοί ιστορικοί ισχυρίστηκαν ότι στα τέλη του 1229 η Ισαβέλλα έμεινε έγκυος από τον Μόρτιμερ, αυτό ήταν μεγάλη πρόκληση γιατον νεαρό γιο της επειδή κινδύνευε να χάσει τον θρόνο του.[124]Ο Εδουάρδος συγκρότησε γρήγορα ένα σώμα οπαδών του ευγενών μετην υποστήριξη της εκκλησίας ενώ η Ισαβέλλα καιο Μόρτιμερ μετακινήθηκαν για ασφάλεια στο κάστρο του Νόττιγχαμ μαζί μετα στρατεύματα τους.[125]Το φθινόπωρο στη διάρκεια μιας ανάκρισης ο Μόρτιμερ πρόσβαλε έναν νεαρό ευγενή οπαδό του Βασιλιά, τον Ουίλλισμ Μόνταγκιου, σεμια ανάκριση, δήλωσε ότι ο δικός του λόγος μετράει περισσότερο μπροστά στον Βασιλιά.[126]Ο Εδουάρδος Γ΄ πήρε προσωπικά την προσβολή και αποφάσισε να δράσει, στις 19 Οκτωβρίου ο Μόνταγκιου και τρεις οπλισμένοι άντρες πέρασαν μέσα από ένα τούνελ γιανα φτάσουν στο κάστρο, ο Μόρτιμερ καιη Ισαβέλλα ετοιμάστηκαν να συλλάβουν τον Μόνταγκιου όταν εμφανιστεί.[127]Ο Μόρτιμερ αιφνιδιάστηκε ακολούθησαν μάχες και συνελήφθη μέσα στο δωμάτιο του, η Ισαβέλλα έπεσε στα πόδια του Εδουάρδου Γ΄ μετην κραυγή: "Αγαπητέ μουγιε, λυπήσου τον ευγενή Μόρτιμερ".[127]Τα στρατεύματα του Λάνκαστερ κατέλαβαν γρήγορα το υπόλοιπο κάστρο αφήνοντας τον Εδουάρδο μοναδικό κυρίαρχο της χώρας. ΤοΚοινοβούλιο συνεκλήθη τον επόμενο μήνα καιο Μόρτιμερ εισήχθη σε δίκη για εσχάτη προδοσία, η Ισαβέλλα κατά τη διάρκεια της διαδικασίας παρουσιάστηκε σαν θύμα καιδεν έγινε γνωστή στο κοινό καμιά σεξουαλική της σχέση μετον Μόρτιμερ.[128][129]Ο ερωμένος της Ισαβέλλας εκτελέστηκε στο Τάυμπερν αλλά ο Εδουάρδος Γ΄ έδειξε επιείκεια καιδεντον τεμάχισε.[130]
Μετά το πραξικόπημα η Ισαβέλλα μεταφέρθηκε στο κάστρο του Μπέρκαμστεντ, από εκεί μετακινήθηκε στοκάστρο του Ουίνδσορ (1332) μέχρι να πάει οριστικά στο δικό της κάστρο στο Νόρφοκ.[131]Η συγγραφέας Άγκνες Στρίκλαντ (1796 - 1874) γράφει ότι η Ισαβέλλα υπέφερε σποραδικά από κρίσεις τρέλας, η αιτία ήταν οι νευρικές διαταραχές μετά την εκτέλεση του ερωμένου της.[132]Η Ισαβέλλα εξακολουθούσε ναζει πλούσια ανκαιη περιουσία της είχε μειωθεί σημαντικά μετά την καθαίρεση της, είχε ετήσιο εισόδημα £3000 (1331) το οποίο αυξήθηκε στα £4000 από το 1337.[132] Ζούσε πολυτελώς στο Νόρφολκ μέχρι που αποφάσισε να πάει στην αυλή τουγιου της στην Αγγλία, έγιναν προτάσεις στον Εδουάρδο Γ΄ να στείλει τη μητέρα τουγια διαπραγματεύσεις στη Γαλλία μετον ξάδελφο της Φίλιππο ΣΤ΄ της Γαλλίας (1342) αλλά το σχέδιο απέτυχε.[133]Στη συνέχεια διορίστηκε να διαπραγματευτεί μετη Γαλλία (1348), συμμετείχε και στις διαπραγματεύσεις μετονΚάρολο Β΄ της Ναβάρρας (1358).[134]
Καθώς περνούσαν τα χρόνια η Ισαβέλλα ήρθε όλο καιπιο κοντά μετην κόρη της Ιωάννα του Πύργου την οποία είχε εγκαταλείψει ο άπιστος σύζυγος της, Δαυίδ Β΄ της Σκωτίας, η Ιωάννα τη νοσήλευσε πριντον θάνατο της.[135] Έκανε πολλές δωρεές στα εγγόνια της ιδιαίτερα στονΕδουάρδο του Γούντστοκ (Μαύρο Πρίγκηπα), όσο γερνούσε ενδιαφερόταν όλο και περισσότερο μετην εκκλησία με συχνές επισκέψεις σε αβαεία και μοναστήρια.[136] Παρέμεινε μέλος της βασιλικής αυλής, δέχτηκε πολλές επισκέψεις από παλιούς της φίλους όπως η κόρη του Ρότζερ Μόρτιμερ, Άγκνες Μόρτιμερ, Κόμισσα του Πέμπροουκ, καιο ομώνυμος εγγονός του Ρότζερ Μόρτιμερ, πουο Εδουάρδος Γ΄ αποκατέστησε στην κομητεία του Μαρς.[137]Ο γιος της καιτα παιδιά τουτην επισκέφτηκαν και αυτοί πολλές φορές, ζούσε με τους θρύλους καιτα κοσμήματα του Αρθούρου[134]. Το 1358 εμφανίστηκε στις εορταστικές εκδηλώσεις τουΑγίου Γεωργίουτου Ουίνδσορ φορώντας ένα μεταξωτό φόρεμα, 300 ρουμπίνια, 1800 μαργαριτάριακαι ένα χρυσό κούμπωμα.[138]Στο τέλος της ζωής της έδειξε έντονο ενδιαφέρον γιατην αστρονομία καιτη γεωμετρία όπως φάνηκε από τα δώρα που δέχτηκε.[139]Η Ισαβέλλα πριντον θάνατο της έγινε μέλος του Τάγματος της Αγίας Κλάραςκαι πέθανε στις 22 Αυγούστου 1358 στο κάστρο του Χάρτφορντ, το σώμα της μεταφέρθηκε στο Λονδίνο καιη ταφή της έγινε στηΦραγκισκιανική εκκλησία του Νιούγκειτ υπό την επίβλεψη του αρχιεπισκόπου Σάιμόν Ίσλιπ.[140]Η ταφή της έγινε μετο γαμήλιο φόρεμα καιη καρδιά του Εδουάρδου Β΄ που είχε μεταφερθεί πριν από 30 χρόνια σε ένα καλάθι τοποθετήθηκε δίπλα της. Η Ισαβέλλα άφησε το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας της στον αγαπημένο της εγγονό Εδουάρδο τον Μαύρο Πρίγκιπα ενώ έκανε πολλές δωρεές καιστην κόρη της Ιωάννα.[141]
Η Ισαβέλλα της Γαλλίας ήταν πρωταγωνίστρια στο έργο τουΚρίστοφερ ΜάρλοουΕδουάρδος Β΄και είναι πολλές φορές κεντρικός χαρακτήρας σε βιβλία, έργα, ποιήματα και τηλεοπτικά σίριαλ που απεικονίζεται σαν όμορφη αλλά δολοπλόκα. Ο ποιητής του18ου αιώνα Τόμας Γκρέυ συνδυάζει την περιγραφή του Μάρλοου μετην περιγραφή τουΟυίλλιαμ ΣαίξπηργιατηΜαργαρίτα του Ανζού, συζύγου τουΕρρίκου ΣΤ΄ της Αγγλίας, και της δίνει στο έργο τουΟ βάρδος (1757) το προσωνύμιο Λύκαινα της Γαλλίαςπου ξεσκίζει τις σάρκες του Εδουάρδου Β΄ μετα δόντια της.[142]Τη φράση Λύκαινα της Γαλλίας χρησιμοποιεί καιοΜπέρτολτ Μπρεχτστο έργο τουΗ ζωή του Εδουάρδου Β΄ της Αγγλίας (1923).[142]
Ο σκηνοθέτης Ντέρεκ Τζάρμαν, στο έργο τουΕδουάρδος Β΄ (1991), στηρίζει την περιγραφή τουστο έργο του Μάρλοου μετην ηθοποιό Τίλντα Σουίντονστον ρόλο της Ισαβέλλας. Την παρουσιάζει σαν βίαιη γυναίκα που από μεγάλη αγάπη γιατον Εδουάρδο τον ανατρέπει από τον θρόνο. Σε αντίθεση με τις βίαιες περιγραφές στο γνωστό φιλμBraveheartμε πρωταγωνιστή τονΜελ Γκίμπσον (1995) παρουσιάζεται μιαπιο συμπαθητική περιγραφή της Ισαβέλλας μετην ηθοποιό Σοφί Μαρσώστον ρόλο της. Στο έργο εμφανίζεται εσφαλμένα να έχει σχέση μετον ήρωα των Σκωτσέζων Ουίλλιαμ Ουάλλας, ανκαι ήταν μόνο 9 ετών την εποχή που πέθανε.[143] Εσφαλμένα παρουσιάζει επιπλέον τον Ουίλλιαμ Ουάλλας σαν πατέρα τουγιου της Εδουάρδου Γ΄ της Αγγλίας, ανκαι πέθανε πολλά χρόνια πριν γεννηθεί.[144]
Ainsworth, Peter. (2006) Representing Royalty: Kings, Queens and Captains in Some Early Fifteenth Century Manuscripts of Froissart's Chroniques. in Kooper (ed) 2006.
Boutell, Charles. (1863) A Manual of Heraldry, Historical and Popular. London: Winsor & Newton.
Carpenter, David. (2007a) "What Happened to Edward II?" London Review of Books. Vol. 29, No. 11. 7 June 2007.
Carpenter, David. (2007b) "Dead or Alive." London Review of Books. Vol. 29, No. 15. 2 August 2007.
Castor, Helen. (2011) She-Wolves: The Women Who Ruled England Before Elizabeth, Faber and Faber.
Doherty, P.C. (2003) Isabella and the Strange Death of Edward II. London: Robinson.
Ewan, Elizabeth. "Braveheart." American Historical Review. Vol. 100, No. 4. October 1995.
Given-Wilson, Chris. (ed) (2002) Fourteenth Century England. Prestwich: Woodbridge.
Σχετικά πολυμέσα
