Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές.Βοηθήστε συνδέοντας το κείμενο με τις πηγές χρησιμοποιώντας παραπομπές, ώστε να είναι επαληθεύσιμο. Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 05/02/2020.
ΟΟδυσσέας, βασιλιάς της Ιθάκης, είναι ο κυριότερος χαρακτήρας στο επικό ποίημα τουΟμήρου, Οδύσσεια, και επίσης διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στο άλλο έπος του Ομήρου, τηνΙλιάδα. Eίναι ευρέως γνωστός γιατην πονηριά και εφευρετικότητά του, διάσημος καιγιατα δέκα χρόνια πουτου πήρε η επιστροφή στο σπίτι του, μετά τονΤρωικό Πόλεμο, όπως αλληγορικάτου απέδωσε ο επικός ποιητής Όμηρος. Ήταν γιος τουΛαέρτηκαι της Αντίκλειας, σύζυγος της Πηνελόπηςκαι πατέρας τουΤηλέμαχουκαιτουΤηλέγονου.
Το γενεαλογικό δέντρο του Οδυσσέα, ενός από τους καλύτερους υπαρχηγούς τουΑγαμέμνονακαι ήρωα που διακρίθηκε όσο λίγοι στην Ιλιάδα, παραμένει σκοτεινό και δυσνόητο. Ο πατέρας (ή πατριός) του Λαέρτης είναι γιος τουΑρκείσιου, εγγονός τουΚέφαλου (ο οποίος, κατά τον μύθο, έδωσε το όνομά τουστηνΚεφαλλονιά), και δισέγγονος τουΑιόλου. Στηντραγωδία «Ιφιγένεια εν Αυλίδι» τουΕυριπίδηο μυθικός Σίσυφος αναφέρεται ως ο πατέρας του, ενώ πιστεύεται ότι απέκτησε και ένα γιομετηνΚίρκη, τονΤηλέγονο.ΗΙθάκη ήταν ένα από τα πολλά νησιά που περιλαμβάνονταν στο βασίλειο του Οδυσσέα, μεταξύ τωνΙόνιων νήσων της Αρχαίας Ελλάδας. Το βασίλειό του φαίνεται πως είχε και ένα μικρό προπύργιο στην ηπειρωτική Ελλάδα, κοντά στον ποταμό Αχελώο. Τα ακριβή στοιχεία και όρια του βασιλείου δεν είναι γνωστά, καθώς οι πληροφορίες που παρέχει ο Όμηρος είναι ασαφείς.
Το όνομα «Οδυσσέας», που προέρχεται από το ρήμα «ὀδύσσομαι» (οργίζομαι, μισώ κάποιον) και σημαίνει εξοργισμένος, αλλά καιο μισούμενος από τους θεούς, αυτός που έδωσε αφορμές δυσαρέσκειας, το έδωσε ο παππούς του (από την πλευρά της μητέρας του), οΑυτόλυκος (Οδύσσεια 19:405).
Σύμφωνα μετον Όμηρο το όνομα σημαίνει «γιος της πέτρας», αλλά πιο πιθανό είναι να συγγενεύει ετυμολογικά μετην λέξη «οδηγός». Μπορεί επίσης να προέρχεται από το ρήμα «ὀδυνάω» που σημαίνει «προκαλώ πόνο» μετην έννοια «αυτός που προκαλεί και αισθάνεται πόνο». Ο Οδυσσέας εξάλλου αισθάνεται έναν διαρκή πόνο πνευματικό ή/και σωματικό - προκαλεί δηλαδή πόνο σε κάποιον άλλο και παράλληλα κάποιος άλλος σ΄αυτόν.
Στον Οδυσσέα αποδίδεται μερικές φορές καιτο πατρωνυμικό ουσιαστικό Λαερτιάδης, δηλαδή «γιος του Λαέρτη».
Παράσταση του Οδυσσέα σε νόμισμα της Ιθάκης, 4ος αιώνας π.Χ.
Από τις λιγοστές αναφορές στην Οδύσσεια μαθαίνουμε γιατο κυνήγι του κάπρου στο σπίτι του Αυτόλυκου, στονΠαρνασσό. Σε αυτό το κυνήγι ο Οδυσσέας τραυματίστηκε και απέκτησε μια ουλή πάνω από το γόνατο (σημάδι που ήταν αρκετό γιανατον αναγνωρίσει η υπηρέτρια του, Ευρύκλεια, όταν επέστρεψε στην Ιθάκη). Σε άλλο σημείο μαθαίνουμε γιατο ταξίδι τουστη Μεσσήνη καιτη γνωριμία τουμετονΊφιτο, γιοτουΕυρύτου της Οιχαλίας, πουτου χάρισε το βαρύ τόξο μετο οποίο φόνευσε αργότερα τους μνηστήρες.
Ο Οδυσσέας ήταν ένας από τους υποψήφιους μνηστήρες της Ελένης, κόρης τουΤυνδάρεω. Ο Τυνδάρεω όμως, φοβούμενος ότι θα προσβάλει τους ισχυρούς και διάσημους μνηστήρες που είχαν συγκεντρωθεί, καθυστερούσε την διαδικασία επιλογής. Τότε ο Οδυσσέας, που είχε υποσχεθεί να λύσει το πρόβλημα, πρότεινε όλοι οι μνηστήρες να ορκιστούν ότι θα υποστηρίζουν καιθα βοηθάνε όποιον διάλεγε η Ελένη για σύζυγό της. Οι μνηστήρες, μεταξύ των οποίων καιο Οδυσσέας, πήραν τον όρκο και έτσι η Ελένη διάλεξε τονΜενέλαο, τονπιο ισχυρό από αυτούς.
Δύο εκδοχές υπάρχουν γιατον γάμο του Οδυσσέα μετηνΠηνελόπη. Η πρώτη εκδοχή, που περιγράφει καιο Όμηρος, θέλει τον Οδυσσέα να νικά τους αντιζήλους τουσε αγώνα δρόμου που είχε προκηρύξει οΙκάριος, πατέρας της Πηνελόπης. Σύμφωνα μετην δεύτερη εκδοχή, ο Οδυσσέας γιατη βοήθεια που προσέφερε στον Τυνδάρεω στο γάμο της Ελένης, πήρε ως αντάλλαγμα την κόρη του αδερφού του, Ικαρίου.
Όταν η Ελένη απήχθη από τονΠάρι της Τροίας (γεγονός που προκάλεσε τονΤρωικό Πόλεμο), οι μνηστήρες κλήθηκαν να τιμήσουν τον όρκο τους καινα βοηθήσουν τον Μενέλαο να πάρει πίσω την Ελένη. Σύμφωνα μετον Όμηρο, ο Οδυσσέας γνώριζε από χρησμό ότι θα επέστρεφε μετά από 20 χρόνια καιγι' αυτό δεν ήθελε να συμμετάσχει στην εκστρατεία. Γιανα απαλλαγεί από την επιστράτευση παρίστανε τον τρελό, η απάτη του όμως έγινε αντιληπτή και αποκαλύφθηκε από τονΠαλαμήδηκαι έκτοτε ο Οδυσσέας αφιερώθηκε στην επιτυχία της εκστρατείας. Κατ' άλλους, ο αδερφός του Μενελάου, Αγαμέμνων, επισκέφτηκε τον Οδυσσέα στην Ιθάκη και έπειτα από μεγάλο κόπο τον έπεισε να συμμετάσχει στην τρωική εκστρατεία.
Μετον Οδυσσέα πλέον μέλος του εκστρατευτικού σώματος, ο Αγαμέμνων στράφηκε προς τονΑχιλλέα (πουδεν ήταν μνηστήρας της Ελένης), επειδή είχε ειπωθεί ότι η Τροία δενθα έπεφτε χωρίς αυτόν. Ο Οδυσσέας στάλθηκε στη Σκύρο, στην Αυλή τουΛυκομήδη, γιανα εξασφαλίσει την συμμετοχή του Αχιλλέα. Η μητέρα όμως του Αχιλλέα, η Θεά Θέτις, τον συμβούλευσε να ντυθεί με γυναικεία ρούχα καινα κρυφτεί ανάμεσα στις γυναίκες της αυλής, ώστε ναμην υποχρεωθεί να συμμετάσχει στον πόλεμο. Η Θέτις οδηγήθηκε σε αυτήν την πράξη από την προφητεία που έλεγε ότι ο γιος της είτε θα ζούσε μια μακρά και ανιαρή ζωή είτε θα πέθαινε νέος επιτυγχάνοντας αιώνια δόξα, και φοβόταν τις συνέπειες αν έφευγε γιατην Τρωική εκστρατεία. Ο Οδυσσέας αδυνατώντας να εντοπίσει τον Αχιλλέα ζήτησε, πριν επιστρέψει, νατου επιτραπεί να κάνει δώρα στις γυναίκες της αυλής. Έβγαλε κάποια χρυσαφικά καθώς επίσης και ένα σπαθί, ένα κοντάρι καιμια ασπίδα. Όλες οι γυναίκες ενδιαφέρθηκαν γιατα κοσμήματα εκτός από μια, της οποίας το ενδιαφέρον τράβηξε ο στρατιωτικός εξοπλισμός. Ο Οδυσσέας υποψιάστηκε την απάτη και σήμανε μια πολεμική σάλπιγγα, μετο άκουσμα της οποίας η «γυναίκα» ενστικτωδώς άρπαξε τα όπλα. «Αυτή» τελικά αποδείχθηκε πως ήταν ο Αχιλλέας και έτσι ο Οδυσσέας μετην πονηριά του κατάφερε νατον ανακαλύψει. Τότε ηΘέτις επέτρεψε στον Αχιλλέα να πολεμήσει, αφού πρώτα του έδωσε την πανοπλία του πατέρα του, τουΠηλέα,που είχε σφυρηλατηθεί από τον ίδιο τον Θεό Ήφαιστο, γιανατον προστατεύει στη μάχη.
Λίγο πριν ξεκινήσει ουσιαστικά ο πόλεμος, ο Οδυσσέας μαζί μετον Μενέλαο σχημάτισαν μια διπλωματική αποστολή με σκοπό να φέρουν πίσω την Ελένη ειρηνικά. Και ενώ τα επιχειρήματα του Μενέλαου ήταν συναισθηματικά καιμη πειστικά, ο Οδυσσέας παραλίγο να πείσει την τρωική γερουσία να επιστρέψουν την Ελένη, αλλά τελικά απέτυχε.
Ο Οδυσσέας ήταν από τους βασικούς Αχαιούς ήρωες στον Τρωικό Πόλεμο. Οι άλλοι ήταν ο «θεϊκός» Αχιλλέας, ο «αρχοντικός» Αγαμέμνων, οΜενέλαος, ο σοφός Νέστωρ, οΑίαςο Τελαμώνιος καιοΔιομήδης.
Στην Ιλιάδα ο Οδυσσέας παρουσιάζεται από τον Όμηρο ως ένας ανδρείος πολεμιστής, συνετός βασιλιάς και πολυμήχανος αρχηγός. Η άποψή του πάνω σε πολλά θέματα υιοθετείται από τους άλλους αρχηγούς καθώς όλοι τον σέβονταν. Εξάλλου η τριάδα Νέστωρ, Οδυσσέας καιΙδομενέας αναγνωρίζονταν ως οιπιο αξιόπιστοι σύμβουλοι. Κατά την διάρκεια του πολέμου ο Οδυσσέας αναδεικνύεται σε συμφιλιωτική και ενωτική δύναμη μεταξύ των Ελλήνων. Προσπαθεί να συμφιλιώσει τον Αχιλλέα μετον Αγαμέμνονα, μετά την διαμάχη γιατηΒρισηίδα, και μεταπείθει τον Αγαμέμνονα όταν απογοητευμένος από τις στρατιωτικές ήττες σκέφτεται να εγκαταλείψει την Τροία. Καταφέρνει ακόμη να συγκρατήσει τον μαινόμενο Αχιλλέα όταν μετά τον θάνατο τουΠατρόκλου θέλει να επιτεθεί στους Τρώες άμεσα και απροετοίμαστα.
Η γενναιότητα καιη πολεμική του ικανότητα εξυμνούνται πολλές φορές από τον Όμηρο στην Ιλιάδα, πιο πολύ όμως στις νυχτερινές του εκστρατείες. Μετον Διομήδη κατάφεραν να εισχωρήσουν στην Τροία καινα κλέψουν το παλλάδιο, ενώ σε άλλο χρονικό σημείο πήγαν στο στρατόπεδο των Θρακών, σκότωσαν πολλούς από αυτούς στον ύπνο τους και έκλεψαν τα άλογα του βασιλιά τους. Κατά τους νεκρικούς αγώνες προς τιμή του Πάτροκλου κατάφερε μετη βοήθεια της Αθηνάς να νικήσει στον αγώνα δρόμου. Στη συνέχεια νίκησε τον Αίαντα τον Τελαμώνιο (στους νεκρικούς αγώνες προς τιμή του Αχιλλέα) κερδίζοντας την πανοπλία του νεκρού Αχιλλέα και προκαλώντας την αυτοκτονία του Αίαντα μετο σπαθί πουτου είχε χαρίσει ο Έκτορας.
Ηπιο καταλυτική συνεισφορά του Οδυσσέα στο Τρωικό Πόλεμο όμως ήταν έμπνευση τουΔούρειου Ίππου. Το ξύλινο αυτό κατασκεύασμα, δείγμα στρατηγικής ευφυίας, κατασκευάστηκε από τονΕπειό σύμφωνα με τις οδηγίες του Οδυσσέα. Όταν ολοκληρώθηκε, ο Οδυσσέας οδήγησε στο εσωτερικό του Ίππου δεκάδες Αχαιούς και περίμεναν καρτερικά τους «θριαμβευτές» Τρώες. Οι Τρώες, αφού πίστεψαν ότι οι Αχαιοί εγκατέλειψαν της ακτές της Τροίας και τους άφησαν ως δώρο τονΔούρειο Ίππο, τον οδήγησαν στο εσωτερικό της πόλης και άρχισαν ξέφρενα γλέντια. Μετο πέσιμο της νύχτας όμως, οι κρυμμένοι στο εσωτερικό του Ίππου Αχαιοί, εξόρμησαν και κατάφεραν να καταλάβουν την απροστάτευτη πόλη σχετικά εύκολα. Αυτό σήμανε καιτο τέλος του Τρωικού Πολέμου.
Ο Οδυσσέας καθώς προσφέρει κρασί στον Πολύφημο.Ο Οδυσσέας καιοι σύντροφοί του τυφλώνουν τον Πολύφημο. Βίλα του Τιβέριου στη Σπερλόνγκα.
Όταν η πόλη της Τροίας κυριεύθηκε από τους Αχαιούς, μετά από δεκάχρονο πόλεμο, πολλοί από τους νικητές προέβησαν σε ακρότητες. Σκότωσαν πολλούς αμάχους, γυναίκες και παιδιά, αλλά και αιχμάλωτους στρατιώτες. Σκότωσαν ακόμη και αυτούς που ζητούσαν άσυλο μέσα στους ιερούς ναούς των Θεών. Οι λιγοστοί επιζώντες, γυναίκες επί το πλείστον, μεταφέρθηκαν στα καράβια γιανα χρησιμοποιηθούν ως σκλάβες μετά την επιστροφή στην πατρίδα του καθενός. Στο τέλος της Ιλιάδας αναφέρεται η ολοκληρωτική λεηλασία, καταστροφή και ισοπέδωση της πόλης, δεν άφησαν όρθιους ούτε τους ιερούς ναούς των θεών.
Μετά τη λήξη του πολέμου, ο Οδυσσέας, όπως όλοι, πήρε το δρόμο της επιστροφής γιατην Ιθάκη. Για τις προσβολές κατά των Θεών όμως που διέπραξε στην Τροία (ύβρις) επήλθε η τιμωρία του (νέμεσις), η δεκάχρονη περιπλάνηση πριν φτάσει στην Ιθάκη. Αρχικά, γιατον Οδυσσέα, οι Θεοί δεν είχαν αποφασίσει γιαμια τόσο μεγάλη τιμωρία αλλά όταν ο Οδυσσέας τύφλωσε τονΠολύφημο, εξόργισε τονΠοσειδώνα,ο οποίος ορκίστηκε ναμηντον αφήσει ποτέ να επιστρέψει στην Ιθάκη. Όλες οι περιπέτειες και περιπλανήσεις περιγράφονται λεπτομερώς από τον Όμηρο στην Οδύσσεια.
Ξεκινώντας από την Τροία ο Οδυσσέας είχε στην διάθεσή του 12 καράβια, μέσα στα οποία επέβαιναν οι Ιθακήσιοι συμπολεμιστές του. Οι περιπλανήσεις τους αρχίζουν μετην πλεύση καιτην μάχη στην χώρα των Κικόνων, την περιπέτεια στη χώρα των Λωτοφάγων καιστην συνέχεια στη χώρα τωνΚυκλώπων, όπου παγιδεύτηκαν στη σπηλιά του Πολύφημου καιο Οδυσσέας τον τύφλωσε, επισύροντας το μένος του Ποσειδώνα. Έπειτα έφτασαν στο νησί του Αιόλου, όπου ο ομώνυμος Θεός του παρέδωσε έναν ασκό που περιείχε όλους τους ανέμους εκτός από τους ευνοϊκούς, γιανα επιστρέψει αμέσως στην Ιθάκη. Πλησιάζοντας όμως στην Ιθάκη, οι σύντροφοι του Οδυσσέα ανοίγουν τον ασκό, προκαλώντας καταιγίδα που καταστρέφει 11 καράβια και παρασέρνει αυτό του Οδυσσέα μέχρι το νησί των Λαιστρυγόνων. Από εκεί πάνε στο νησί της Κίρκης, μιας μάγισσας που μεταμόρφωσε πολλούς από το πλήρωμα σε ζώα. Ένα χρόνο αργότερα, και αφού έχει κατέβει στον Άδη γιανα συναντήσει τον Τειρεσία, φεύγοντας από το νησί της Κίρκης, περνάνε από το στενό των Σειρήνων, το στενό της Σκύλλας και της Χάρυβδης και φτάνουν αποδεκατισμένοι στον νησί του Θεού Ήλιου.
Στο νησί του Ήλιου, οι εναπομείναντες σύντροφοί του βρίσκουν το θάνατο και αυτός παρασυρόμενος από τα κύματα φτάνει μόνος τουστο νησί της Καλυψούς. Μετην Καλυψώ μένει για 7 χρόνια πριν αποχωρίσει μεμια σχεδία και, μετά την τρικυμία που προκαλεί ο Ποσειδώνας, καταλήγει στο νησί των Φαιάκων. Εκεί περιμαζεύεται από τη Ναυσικά και βρίσκει καταφύγιο στην Αυλή του βασιλιά Αλκίνοου, όπου τελικά αποκαλύπτει την πραγματική του ταυτότητα και συγκινεί όλους μετην αφήγηση των περιπλανήσεων του (σημείο όπου ξεκινάει η Οδύσσεια). Μετη βοήθεια του Αλκίνοου και έπειτα από νέα τρικυμία ο Οδυσσέας καταφέρνει τελικά, μετά από 10 χρόνια, να φτάσει στην Ιθάκη.
Στην επιστροφή αναγκάζεται αρχικά να κρυφτεί (αφού ήταν μόνος του) πριν τελικά εξοντώσει μετη βοήθεια του Τηλέμαχου καιτου Εύμαιου τους 40 μνηστήρες, δηλαδή αριστοκρατικούς γόνους του βασιλείου τουστηνΙθακη, οι οποίοι, θεωρώντας πως είναι νεκρός, πολιορκούσαν επί 10 χρόνια την πιστή βασίλισσα Πηνελόπη, με κύριο σκοπό να καταλάβει κάποιος από αυτούς τον άδειο (όπως πίστευαν) θρόνο του Οδυσσέα.
Τελικά εξόντωσε και τις βασιλικές παλλακίδες πουτον πρόδωσαν όλο αυτό το διάστημα.
Κατά καιρούς, πολλοί συγγραφείς εμπνεύστηκαν από την ιστορία του Οδυσσέα καιτην τροποποίησαν λιγότερο ή περισσότερο. Οι κλασικοί Έλληνες συγγραφείς που ασχολήθηκαν μετον Οδυσσέα (Ευριπίδης, ΠίνδαροςκαιΣοφοκλής) τον σέβονταν γιατην πονηριά καιτην εξυπνάδα τουκαιτον παρουσίαζαν ως ένα τίμιο πολεμιστή και βασιλιά. Οι Ρωμαίοι συγγραφείς ήταν διχασμένοι, καθώς κάποιοι τον κατέκριναν (Βιργίλιος, Στάτιος) και κάποιοι τον τιμούσαν (Οράτιος, Οβίδιος). Μεταγενέστεροι συγγραφείς που ασχολήθηκαν μαζί του είναι οιΚαλντερόν, Δάντης, Τζοβάνι Πάσκολι, Τένισον, Νίκος ΚαζαντζάκηςκαιΤζέιμς Τζόις.
Κατά κανόνα, στα μετά-ομηρικά έπη ο Οδυσσέας παρουσιάζεται ως ένας δολοπλόκος χαρακτήρας πουδεν έχει αρετές και ηθικούς φραγμούς. Στο έργο «Κύπρια έπη» αναφέρεται ότι παρίστανε τον τρελό, οργώνοντας και σπέρνοντας τα χωράφια τουμε αλάτι αντί για σπόρους, με σκοπό ναμη λάβει μέρος στην εκστρατεία. Όταν μάλιστα ο Παλαμήδης αποκάλυψε την αλήθεια αναγκάζοντάς τοννα εκστρατεύσει, ο Οδυσσέας τον σκότωσε μετη βοήθεια του Διομήδη. Στη «Μικρή Ιλιάδα» πάλι, ο Οδυσσέας προσπαθεί χωρίς αποτέλεσμα να δολοφονήσει τον Διομήδη γιανα οικειοποιηθεί τη δόξα από την κλοπή του παλλαδίου, ενώ αργότερα σκοτώνει καιτον μικρό γιοτου Έκτορα, Αστυάνακτα. Λέγεται ακόμη ότι ο Οδυσσέας ήταν αυτός που σχεδίασε τον ερχομό της Ιφιγένειας, μετο πρόσχημα ότι θα παντρευτεί τον Αχιλλέα, γιανα θυσιαστεί επειδή δεν είχαν ούριο άνεμο.
Οαστεροειδής5254 Οδυσσεύς (5254 Ulysses), που ανακαλύφθηκε το 1986 και ανήκει στηνΤρωική Ομάδα, πήρε το όνομά του από τον μυθικό βασιλιά της Ιθάκης, Οδυσσέα.
_Ancient_Roman_statues_in_the_Museo_archeologico_nazionale_-_Ulysses.jpg)
Σχετικά πολυμέσα
.jpg)
Οδυσσέας, 
