Χάρτης της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας επί Αδριανού καιη θέση των Σαρματών στην περιοχή της Ν. Ρωσίας
ΟιΣαρμάτες, λεγόμενοι καιΣαυρομάτες (*)[1],[2],[3] ήταν αρχαίος νομαδικός πολεμικός λαός πιθανώς ιρανικής καταγωγής[1]που κατά τον 6ο - 4ο αιώνα π.Χ. είχαν εγκατασταθεί σταΟυράλιακαι αργότερα πέρασαν στο μεγαλύτερο μέρος της νότιας Ευρωπαϊκής Ρωσίας, της Πολωνίαςκαι σημερινής Ρουμανίας[3].
Σύγχρονοι απόγονοι των Σαρματών είναι οι κάτοικοι της Οσσετίας[4].
Οι Σαρμάτες όπως καιοιΣκύθες, με τους οποίους συγγένευαν[3], ήταν άριστοι ιππείς και πολεμιστές[1][3]. Κατά τον 4ο αιώνα π.Χ. υπέταξαν τους Σκύθες καταλαμβάνοντας όλη την περιοχή τους[1][3]. Επί βασιλείας τουΝέρωναοι Σαρμάτες εισέβαλαν στην περιοχή της Μοισίαςκαι συμμαχώντας με διάφορα γερμανικά φύλλα αποτέλεσαν μέχρι τον 1ο αιώνα μ.Χ. σημαντική απειλή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας[3]. Κατά τον 2ο αιώνα είχαν ήδη εγκατασταθεί στηΔακίακαιστην περιοχή του Κάτω Δούναβη αποτελώντας τηΣαρματία, μέχρι πουτον επόμενο αιώνα συνετρίβησαν από τους Γότθους[1][3].
Τελικά η Σαρματία, που εκτεινόταν από ταΒΑ. Βαλκάνια, δυτικά, μέχρι καιτηΓεωργία ανατολικά, έπεψε να υφίσταται μετά την εισβολή τωνΟύννωντο370μ.Χ.[3] Όσοι Σαρμάτες επέζησαν του αφανισμού άλλοι κατέφυγαν στη Δύση, άλλοι αναγκαστικά ενώθηκαν με τους Ούννους γιανα πολεμήσουν τους τελευταίους Γότθους[3]και κάποιοι άλλοι κατέφυγαν στα παράλια της Βαλτικής[1]. Κατά τον 6ο αιώνα οι Σαρμάτες καιοι απόγονοι αυτών είχαν πλέον εκλείψει[1][2][3].
Σαρμάτες κατάφρακτοι απωθούνται από Ρωμαίους (αριστερά).
Από τις διάφορες ιστορικές αναφορές, τα αρχαιολογικά ευρήματα, (οικισμοί, τάφοι, κ.λπ.), κατέστη δυνατή σε αρκετό βαθμό η γνώση περί της κοινωνικής δομής των Σαρματών πουανκαι έμοιαζε αρχικά με εκείνη των Σκυθών στη συνέχεια διαφοροποιήθηκε[3]. Οι Σαρμάτες μιλούσαν μια ιδιαίτερη Σκυθο-Σαρματική διάλεκτο, σε αντίθεση όμως με τους Σκύθες που πίστευαν σε θεούς της φύσης, αυτοί λάτρευαν κυρίως έναν θεό, της φωτιάς, προς τον οποίον και θυσίαζαν άλογα[3]. Επίσης η κοινωνία τους, στην αρχή της ιστορίας τους, φέρεται με μία πρώιμη μητριαρχική μορφή πουμετην εξέλιξη της ιππικής τέχνης κατέληξε σε πατριαρχική κοινωνία[3]. Παρά ταύτα σε αντίθεση με τις γυναίκες των Σκυθών που περιορίζονταν στο οικιακό πλαίσιο δραστηριοτήτων, οι ανύπανδρες γυναίκες των Σαρματών έφεραν όπλα και συμμετείχαν σε πολεμικές συγκρούσεις και μάλιστα συγκροτώντας εμπροσθοφυλακές, θυμίζοντας τις θρυλικές Αμαζόνες της Ελληνικής Μυθολογίας[3], μάλιστα κατά τις μυθικές παραδόσεις οι Σαρμάτες φέρονταν να προέρχονταν από επιμιξία Σκυθών και Αμαζόνων[2]. Έτσι οι καινοτομίες αυτές στην πολεμική τακτική συνέβαλαν κατά πολύ στις διάφορες στρατιωτικές τους επιτυχίες με επακόλουθο την εξάπλωσή τους επηρεάζοντας ακόμα καιτη στρατιωτική τακτική των Ρωμαίων[3].
Χάρτης Σαρματίας (1770)
Από την αρχαιολογική έρευνα των τάφων των Σαρματών διαπιστώνεται ότι τα ταφικά τους έθιμα ακολουθούν την ανάπτυξη του πολιτισμού τους[3]. Οιμεν πρώιμοι τάφοι περιέχουν μόνο τα κατάλοιπα των νεκρών ενώ μετον χρόνο αρχίζουν να πλουτίζονται με κτερίσματα με κατάληξη πλούσιων και σπουδαίων χρυσών κοσμημάτων που αποδεικνύουν μια συνθετότερη κοινωνία και περισσότερο εύπορη[3]. Από τη σπουδή αυτών οι Σαρμάτες φέρεται να χρησιμοποιούσαν πολυτελή ενδύματα, δείγμα ανάπτυξης σπουδαίας υφαντουργίας, αλλά και πλούσιο οπλισμό σε μεγαλύτερη ποικιλία από εκείνη των Σκυθών, λιγότερο όμως περίτεχνο[3]. Η Σαρματική τέχνη ακολουθούσε περισσότερο γεωμετρικά μοτίβα με θέματα από τη φύση των φυτών με έντονα όμως χρώματα. Η μεταλλοτεχνία καιη κοσμηματοτεχνία των Σαρματιστών ήταν ιδιαίτερα ανεπτυγμένες όπως αποδεικνύουν τα διάφορα ταφικά ευρήματα που περιλαμβάνουν δακτυλίδια, πόρπες, ψέλια, διαδήματα, ακόντια, ξίφη, εγχειρίδια κ.ά, καθώς και πλήθος από αγγεία[3].
Κατά την ανθρωπολογική έρευνα οι Σαρμάτες φέρονταν με λευκό ξανθό δέρμα, ξανθές τρίχες καιμπλε μάτια[1]. Παρουσίαζαν δολιχοκεφαλία και λεπτοπροσωπία[1], αλλά με βραχυσωμία[2]. Εκτου γεγονότος αυτού άλλοι θεωρούν αυτούς να κατάγονται από μεγάλη βόρεια φυλή της Ευρώπης και άλλοι ότι έχουν ιρανική προέλευση[1][2]
Τέλος, κατά την αδρή διαίρεση των λαών της Ευρώπης, πολλοί αποκαλούν τη Σαρματική φυλή ως "Αλπίνη φυλή" της Ευρώπης[1].
Μετο όνομα Σαυρομάτες φέρονταν πρώιμα από τους αρχαίους Έλληνες, κατ΄ άλλους είτε από την άγρια μορφή των ματιών τους, που θύμιζαν τησαύρα, είτε κατ΄ άλλους από την αλυσιδωτή κρικόδετη πανοπλία τους που θύμιζε επίσης το δέρμα της σαύρας.
Richard Μπρεζίνσκι, Mariusz Mielczarek, Gerry Embleton, Οι Σαρμάτες 600 π.Χ.-450 μ.Χ. (με σειρά Men-at-Arms 373), Oxford: Osprey Publishing, 2002. ISBN 9781841764856.
Davis-Kimball, Jeannine. 2002. "Πολεμιστές Γυναίκες: Αναζήτηση ενός αρχαιολόγου για κρυφές Ηρωίδες της Ιστορίας. Warner Books, Νέα Υόρκη. πρώτη έκδοση, 2003. ISBN 0-446-67983-6 (PBK).
Tadeusz Sulimirski, "Οι Σαρμάτες" (vol. 73 στη σειρά "Αρχαίοι λαοί και τόποι») London: Thames & Hudson / Νέα Υόρκη: Praeger, 1970.
Bruno Genito, 1988, Ο Αρχαιολογικός Πολιτισμός των Σαρματών, με ένα εισαγωγικό σημείωμα γιατη δίκη-χαρακωμάτων στο Gyoma 133: ένας Σαρματικός Οικισμός στη Νότιο-Ανατολική Ουγγαρία (Campaign 1985), Annali dell'Istituto Universitario Orientale di Napoli, Vol. 42, σελ. 81-126. Napoli.
.jpg)
