Τασιλυλένια (αγγλικάsilylenes) είναι ομάδα χημικών ενώσεων (τόσο ανόργανων όσο καιοργανικών) που περιέχουν ένα (1) τουλάχιστον άτομο (ουδέτερο, χωρίς ηλεκτρικό φορτίο) δισθενούςπυριτίου. Θεωρούνται ότι είναι τα πυριτιούχα ανάλογα τωνκαρβενίων. Παλαιότερα ονομάζονταν «σιλένια», αλλά αυτό είναι (πλέον) λάθος, γιατί ο όρος «σιλένια» αναφέρεται σε ενώσεις που περιέχουν πυρίτιο συνδεμένο μεδιπλό δεσμό, δηλαδή αυτές που περιέχουν τουλάχιστον ένα (1) δεσμό Si=C ή ένα (1) δεσμό Si=Si. Ο γενικός όρος που είναι πραγματικά ανάλογος μετα καρβένια είναι «σιλικένια» (αγγλικά silicenes). Τα σιλυλένια έχουν προταθεί ότι είναι ενδιάμεσα αντιδράσεωντα οποία είναι τόσο ασταθή, που συνήθως δεν μπορούν να απομονωθούν. Ενώ τα καρβένια παρατηρούνται τόσο στηντριπλή όσο καιστηναπλή κατάσταση, τα σιλυλένια έχουν τυπικά μια μόνο απλή βασική κατάσταση, γιατί ηενεργειακή διαφορά μεταξύ των 3s καιτων 3p τροχιακώνστο άτομο του πυριτίου είναι (σχετικά) πολύ μεγάλη και έτσι η ενεργειακή διαφορά από την απλή κατάσταση ως την (περισσότερο υποθετική γιατα σιλυλένια) τριπλή είναι (σχετικά) τεράστια.
Η πρώτη πειραματική χημική παρατήρηση σιλυλένιου ως ενδιάμεσο αποδείκτηκε από τους Π. Σ. ΣκελλκαιE. Τζ. Γκόλντστεϊν, το1964.
Το πρώτο σταθερό σιλυλένιο που συνθέθηκε και απομονώθηκε ήταν το N,N΄-δι(τριτοταγες βουτυλο)-1,3-διαζα-2-σιλακυκλοπεντ-4-εν-2-υλιδένιο, το1994 από την ομάδα τουΜίχαελ Κ. Ντενκ.[2]
Τα απλά σιλυλένια είναι πολύ δραστικά χημικά είδηκαι εύκολα διμερίζονται, δίνοντας τα αντίστοιχα δισιλένια, και έτσι η διάρκεια ημιζωής τους είναι πολύ σύντομη. Ογκώδεις υποκαταστάτες χρησιμοποιούνται γιανα αποτρέψουν αυτόν το διμερισμό, καιγιανα σταθεροποιήσουν σιλυλένια, αποτελεσματικά για (σχετικά) μακροχρόνια επιβίωση σε αραιά διαλύματα ακόμα, καισε μορφή κρυστάλλων.
↑Σημείωση: Συστηματική ονομασία της «μητρικής» ένωσης.
↑Denk, M., Green, J.C., Metzler, N., Wagner, M. (1994), Electronic structure of a stable silylene: photoelectron spectra and calculations. Journal of the Chemical Society, Dalton Transactions, 2405–2410.