Φακελάκι αποκαλείται στην Ελλάδα η παράνομη αμοιβή, το φαινόμενο της ενεργητικής ή παθητικής δωροδοκίας (χρηματισμός) υπαλλήλων, δημοσίων ή ιδιωτικών, και άλλων εργαζομένων, όπως ιατρών,[1][2] εφοριακών, εργαζομένων σε πολεοδομίες,[3] πολιτικών, δημοσιογράφων. Το φακελάκι είναι ένα φαινόμενο διαφθοράς που εντοπίζεται στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες, αλλά, παρά τις συλλήψεις που γίνονται κατά καιρούς,[4][5] οι δράστες δεν εντοπίζονται. Σκάνδαλα χρηματισμού πολιτικών έχουν δημοσιευθεί τα τελευταία χρόνια στην Αγγλία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, τις ΗΠΑ και στην Ελλάδα.
Όπως συμβαίνει με τους περισσότερους τομείς της παραοικονομίας, είναι δύσκολο να υπολογιστεί το συνολικό κόστος της πρακτικής. Κατά καιρούς έχουν αναφερθεί από έρευνες εκτιμήσεις για 1,7 δισ. ευρώ (2006)[6], 200 εκατομμύρια ευρώ (2007)[7], 613 εκατομμύρια ευρώ (2007)[8], 2 δισ. ευρώ (2008)[9], πάντα σε ετήσια βάση. Το κόστος ανά περίπτωση εκτιμάται ότι κυμαίνεται από 500 έως 5.000 - 6.000 ευρώ.[6]
Εκτός από την επιβάρυνση τον πολιτών και τις απώλειες εσόδων του κράτους λόγω φοροδιαφυγής, το φακελάκι βλάπτει και τη φήμη του ιατρικού συστήματος της Ελλάδος στο εξωτερικό. Ακόμη, συμβάλλει και στην κακή θέση που έχει η Ελλάδα στη διαφθορά, κάνοντάς την πρώτη στα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και πέμπτη συνολικά [10]. Παράλληλα αποτελεί έναν από τους βασικούς λόγους χαμηλής κατάταξης της χώρας στις υπηρεσίες υγείας σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Χαρακτηριστικό είναι ότι το 2008 η Ελλάδα υποχώρησε κατά δύο θέσεις στον Ευρωπαϊκό Πίνακα Κατάταξης Καταναλωτών Υπηρεσιών Υγείας, πέφτοντας από την 17η στην 19η θέση σε σύνολο 31 χωρών.[11]
Η δωροδοκία αποτελεί κολάσιμη πράξη για τον Ελληνικό Ποινικό Κώδικα, είτε είναι ενεργητική είτε παθητική. Το άρθρο 235 γράφει: "Τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους ο υπάλληλος που απαιτεί ή δέχεται ή προσφέρεται να δεχθεί δώρα ή άλλα ανταλλάγματα, που δεν δικαιούται, ή την υπόσχεση τέτοιων δώρων ή ανταλλαγμάτων, για ενέργεια ή παράλειψή του, μελλοντική ή ήδη τελειωμένη, η οποία είναι αντίθετη στα καθήκοντά του ή ανάγεται στην υπηρεσία του" (Αντ.456,457,459 ΠΝ). [12] Το άρθρο 236 γράφει: "Με την ίδια ποινή του άρθρου 235 τιμωρείται όποιος δίνει, προσφέρει ή υπόσχεται τέτοια δώρα ή ανταλλάγματα. Η πράξη μένει ατιμώρητη αν αυτός με δική του θέληση και πριν εξετασθεί οπωσδήποτε για την πράξη του, αναγγείλει στον εισαγγελέα πλημμελειοδικών ή σε οποιοδήποτε ανακριτικό υπάλληλο ή άλλη αρμόδια αρχή, εγχειρίζοντας έγγραφη αναφορά ή προφορικά, οπότε συντάσσεται σχετική έκθεση. Στην περίπτωση αυτή το δώρο ή το αντάλλαγμα που τυχόν κατασχέθηκε ή έχει παραδοθεί στον ανακριτή αποδίδεται σ' αυτόν που το έδωσε και δεν εφαρμόζεται στην περίπτωση αυτή η διάταξη του άρθρου 238".[13] Επίσης υπάρχει στόν Ποινικό Κώδικα ειδικό άρθρο που αφορά τον χρηματισμό δικαστών.
Η τεκμηρίωση δωροδoκίας πρϋποθέτει, σύμφωνα με το άρθρο 236 του Ποινικού Κώδικα, ενημέρωση δικαστικής ή ανακριτικής αρχής. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι ο πολίτης οφείλει να καταγγείλει το αίτημα χρηματισμού, να συνταχθεί έκθεση, να φωτοτυπηθούν τα χαρτονομίσματα και να συλληφθεί ο αποδέκτης με τα συγκεκριμένα χαρτονομίσματα επάνω του. [14] Κάθε άλλη μέθοδος δεν είναι νομικά αποδεκτή, και ιδίως μετά τον νόμο περί προστασίας προσωπικών δεδομένων, δεν είναι αποδεκτή η φωτογράφιση ούτε η βιντεοσκόπηση. Έχουν συλληφθεί μέχρι σήμερα τα τελευταία χρόνια πολλοί δημόσιοι υπάλληλοι και καταδικασθεί σε φυλάκιση συνήθως ενός έως τεσσάρων ετών. Υπήρχαν και αρκετές περιπτώσεις αθώωσης στο Εφετείο και επιστροφής στην υπηρεσία.[εκκρεμεί παραπομπή]
- ↑ ««Επαθα τέτοιο σοκ, που διέκοψα αμέσως την επίσκεψη»». kathimerini.gr. 11 Απριλίου 2010. Ανακτήθηκε στις 11 Απριλίου 2010. [νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ ««Greek doctors first to feel pinch in tax clampdown»». The Sunday Times. 16 Μαΐου 2010. Ανακτήθηκε στις 16 Μαΐου 2010.
- ↑ «Το φακελάκι ζει, αλλά δεν βασιλεύει όπως άλλοτε, λόγω της κρίσης». in.gr. Ανακτήθηκε στις 3 Απριλίου 2012.
- ↑ Έλσα Ποιμενίδου (9 Μαΐου 2008). «60χρονη εφοριακός έλαβε φακελάκι 25.000 ευρώ». Πρώτο Θέμα. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Σεπτεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 2009.
- ↑ «Συνελήφθησαν εφοριακός και λογιστής». Αθήνα 9.84. 8 Μαΐου 2008. Ανακτήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 2009. [νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ 6,0 6,1 Μαρίνα Πετροπούλου (16 Απριλίου 2006). «Ανίατη ασθένεια το φακελάκι». Ελευθεροτυπία. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Δεκεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 2009.
- ↑ ekathimerini.com | Patient blogs hospital graft
- ↑ Στέλιος Κράλογλου (29 Μαΐου 2008). «Φακελάκι: Το "εθνικό μας σπορ"». Capital.gr. Ανακτήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 2009.
- ↑ «Ελληνική πρωτιά στο «φακελάκι»». Ant1. 14 Νοεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 2009. [νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ «EU Corruption Perceptions Index 2008». livingingreece.gr. 24 Σεπτεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 2009.
- ↑ Έλενα Φυντανίδου (14 Νοεμβρίου 2008). «Είμαστε πρωταθλητές στο «φακελάκι»». Το Βήμα online. Ανακτήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 2009.
- ↑ Ποινικός Κώδικας: Επιμέλεια Αθανάσιος Κονταξής, Εκδόσεις Π. Ν. Σάκουλας, Αθήνα 1997
- ↑ Ποινικός Κώδικας: Επιμέλεια Αθανάσιος Κονταξής, Εκδόσεις Π.Ν.Σάκουλας, Αθήνα 1997
- ↑ Ποινικός Κώδικας: Επιμέλεια Αθανάσιος Κονταξής, Εκδόσεις Π.Ν.Σάκουλας, Αθήνα 1997
