Muammar al-Gaddafi: Differenza bejn il-verżjonijiet
Content deleted Content added
m r2.7.3) (Robot: Bidla f'sq:Muamar al-Gadafi għal sq:Muamer al Gadafi |
żieda infobox |
||
| (10 intermediate revisions by 6 users not shown) | |||
Linja 1:
{{Infobox bijografija}}
'''Muammar Muħammad Abu Minjar al-Gaddafi''' (bl-[[Lingwa Għarbija|Għarbi]]: مُعَمَّر القَذَّافِي, ''Muʿammar al-Qaḏḏāfī'' {{awdjo|Ar-Muammar al-Qaddafi.ogg|awdjo}}; magħruf ukoll bħala '''Muammar Gaddafi''' jew '''Kurunell Gaddafi'''; [[Sirt|Surt]], [[7 ta' Ġunju]] [[1942]] – [[Sirt|Surt]], [[20 ta' Ottubru]] [[2011]]) kien [[politiku]] [[Libja]]n, li mill-1969 serva bħala l-kap ta' pajjiżu sat-tneħħija mill-poter fl-2011. Wara li ħa t-tmexxija permezz ta' [[kolp ta' stat]] fl-1969 li temm il-monarkija ta' [[Hasan as-Senussi|Sajjid Ħasan I]], hu impona l-ideoloġija politika tiegħu li ġiet ippubblikata fil-''[[Il-Ktieb l-Aħdar|Ktieb l-Aħdar]]''. Wara 42 sena ta' tmexxija, hu waqa' mill-poter kawża tar-[[Rivoluzzjoni Libjana tal-2011|Rivoluzzjoni Libjana]] tal-2011 li fiha ħalla ħajtu.
Line 6 ⟶ 7:
Twieled f'tinda tal-bedwini fid-deżert qrib [[Sirt|Surt]], li sa dak iż-żmien kienet tagħmel parti mill-provinċja Taljana ta' Misurata, f'familja Iżlamika iben mara Lhudija Razale Tammam, minn Bengażi, li żżewġet Mislem kontra r-rieda ta' missierha (dwar dan mhux l-istoriċi kollha jaqblu). Familtu ġejja minn tribù żgħir ta' berberi arabizzati, imsejħa l-Qaddadfa, li kienu jrabbu l-bhejjem fl-oażi ta' Unn. Meta Gaddafi kellu sitt snin tilef żewġ kuġini tiegħu u hu nnifsu weġġa' f'idu meta splodiet landmine Taljana ta' żmien il-gwerra. Bejn l-1956 u l-1961 attenda l-iskola Koranija ta' Surt, li fiha tħabbeb mal-ideat ta' [[Gamal Abd el-Nasser]]. Temm l-istudji sekondarji tiegħu taħt ''tutor'' privat f'Miżurata, u kien jinteressah ħafna l-istudju tal-istorja.
Fl-1961 Gaddafi daħal fl-Akkademja Militari ta' Bengażi. Karriera militari kienet toffri opportunità ġdida biex wieħed jikseb edukazzjoni ogħla, u jimxi 'l quddiem ekonomikament u soċjalment, u għal ħafna l-uniku mezz biex wieħed jagħmel azzjoni politika u jġib bidla ta' malajr. Għal Gaddafi u ħafna mill-uffiċjali sħabu, li kienu mqanqla min-nazzjonaliżmu Għarbi tip Nasser u minn mibegħda kbira lejn Israel, karriera militari kienet sejħa għar-rivoluzzjoni.
ra żmien qasir ta' ta' taħriġ fl-Ingilterra u l-Greċja, sar kurunell tal-armata fl-età ta' 27 sena. It-telfiet li ġarrbu l-Għarab fl-1967 fuq tliet fronti minn Israel, kienu umiljazzjoni għas-suldati Libjani li ssaħħew iktar fil-fehma li jagħtu sehemhom għall-unità Għarbija u jibdew billi jwaqqgħu l-monarkija Libjana. == Kolp ta' Stat ==
Line 32 ⟶ 35:
Mill-1973 Mintoff beda politika ta' ''rapprochement'' kulturali bejn iż-żewġ pajjiżi, li Mintoff kien isejħilhom aħwa mid-demm. Beda x-xogħol fuq [[moskea]] f'Kordin, immexxija minn fondazzjoni Libjana, l-‘Għaqda Misilmija Dinjija'. Infetħu Istituti Kulturali Libjani f'Tas-Sliema u l-Belt u mijiet ta' Maltin sabu impjiegi fil-Libja. Dak li għal 26 sena kien is-St Michael's Training College f'Ta' Ġiorni, fejn il-Freres ta' De La Salle kienu jħarrġu lill-għalliema rġiel, sar skola Libjana Al Fateh. Meta l-prezz internazzjonali taż-żejt għola fil-kriżi tal-1973, Mintoff laħaq ftehim mal-Libja, li kellha tagħti lil Malta ż-żejt kollu li kellha bżonn għall-ekonomija tagħha bi prezz preferenzjali. L-ewwel darba li Gaddafi żar Malta kien fil-25 ta' Novembru 1973, hu u sejjer lura Tripli minn Pariġi. Kien żar it-Tarzna u kien milqugħ bil-ferħ minn ħafna Maltin. Fid-19 ta' Diċembru kien reġa' żar Malta u kien indirizza lill-istudenti tal-Polytechnic, kif reġa' għamel fit-tielet żjara tiegħu fit-22 ta' Mejju 1976, meta l-Gvern Malti kien tah l-unur ta' ''Ġieħ ir-Repubblika''. Ir-raba' darba kienet fl-1 ta' Lulju 1978, fejn dakinhar kien żar għall-ewwel darba Għawdex u qiegħed l-ewwel ġebla tal-moskea f'Raħal Ġdid.
Fl-1979 Gaddafi wiegħed "appoġġ totali" lil Malta, hekk kif l-aħħar suldati Ingliżi telqu minn Malta. Għaċ-ċerimonja ta' [[Jum il-Ħelsien]], Gaddafi kien l-uniku mexxej ta' pajjiż preżenti, b'delegazzjoni kbira ħafna. Il-media oċċidentali spekulat fuq il-possibiltà li Malta tallinea ruħha militarment mal-Libja imma dan qatt ma ġara. F'din il-ħames żjara tiegħu Gaddafi kien indirizza lill-
Fl-1980 inqalgħet tilwima bejn il-Libja u Malta, meta Saipem 2 – rig taż-żejt Taljan ikkummissjonat mit-Texaco biex ifittex iż-żejt f'isem il-Gvern Malti – kien avviċinat minn ''gunboats'' u sottomarin Libjani u mġiegħel jieqaf iħaffer fil-Medina bank, 68 mil nawtiku fix-xlokk ta' Malta. Iż-żewġ pajjiżi jgħidu li għandhom il-ġurisdizzjoni territorjali fuq dik iż-żona tal-
Minkejja dan, bejn l-1982 u l-1984 ir-relazzjonijiet kulturali u ekonomiċi bejn iż-żewġ pajjiżi komplew jikbru. Iċ-ċertifikat
Nhar il-15 ta' April 1986 bombers Amerikani attakkaw Tripli taħt l-ordnijiet tal-President Ronald Reagan, attakk li kien ħalla diversi vittmi, fosthom it-tifla adottiva tal-mexxej Libjan Muammar Gaddafi. [[Karmenu Mifsud Bonnici]] kien avża ftit minuti qabel lil Gaddafi b'dan l-attakk imminenti wara li kien twaqqa' ajruplan Amerikan mil-Libjani fil-Golf ta'
Il-Priministri [[Karmenu Mifsud Bonnici]], [[Eddie Fenech Adami]] u [[Alfred Sant]] ilkoll kellhom diversi laqgħat ma' Gaddafi. L-aħħar mexxej ta' stat li ltaqa' ma' Gaddafi fil-Libja qabel l-irvellijiet ta' Frar 2011 kien il-Prim Ministru Malti [[Lawrence Gonzi]] nhar it-8 ta' Frar 2011. Fil-laqgħa sar aġġornament ta' ftehim ta' ħbiberija bejn iż-żewġ pajjiżi, kif ukoll kienu diskussi l-oqsma ta' kooperazzjoni u l-
==== Wara l-Irvelli tal-Libja tal-2011 ====
[[Stampa:Muammar al-Gaddafi at the
Wara li fil-bidu l-Gvern Malti kien żamm kawt fuq is-sitwazzjoni fil-Libja, nhar is-27 ta' Frar 2011 il-Prim Ministru Gonzi iddikjara li quddiem is-sitwazzjoni li qiegħda tiżviluppa fil-Libja, ma jistax ikun evitat aktar it-tmiem tat-tmexxija tal-Kurunell Gaddafi. Qal li jekk Gaddafi jibqa’ fil-poter, se jkun hemm aktar u aktar vjolenza fil-Libja. Iddikjara wkoll li Malta bdiet timplimenta s-sanzjonijiet li impona l-Kunsill tas-Sigurtà tal-[[Ġnus Magħquda]]. Hu kkundanna l-vjolenza u qal li din m’għandhiex iċċaħħad lill-poplu Libjan mill-aspirazzjonijiet leġittimi tiegħu. Qal li jidher li fis-sigħat li ġejjin is-sitwazzjoni se tkompli teskala u dan se jdaħħal lil Malta fi rwol ġdid, jiġifieri li tagħti l-għajnuna b’diversi modi oħrajn u dan biex il-Libjani ma jkollhomx għalfejn jitilqu mil-Libja. Id-dikjarazzjoni ta' Gonzi saret wara li l-Ambaxxatur Malti fil-Libja, Joe Cassar kien fi triqtu lejn Malta abbord katamaran li telaq minn Tripli.
Line 95 ⟶ 97:
[[Kategorija:Mietu fl-2011]]
[[Kategorija:Politiċi Libjani]]
| |||