Oude Noorden
Het Oude Noorden is een wijk met circa 18.000 bewoners in het noorden van Rotterdam en maakt deel uit van de deelgemeente Rotterdam-Noord. De wijk wordt begrensd door het Noorderkanaal en grenst aan de wijk het Liskwartier in het noorden, de Agniesebuurt in het westen en het water van de Rotte in het zuiden, waaraan Rotterdam zijn naam dankt. Over de Noorderbrug in het oosten ligt Crooswijk.
| Wijk van Rotterdam | |
|---|---|
| |
| Kerngegevens | |
| Gemeente | Rotterdam |
| Stadsdeel | Noord |
| Coördinaten | 51°56'8,99"NB, 4°28'40,01"OL |
Voorgeschiedenis
Het gebied dat nu het Oude Noorden heet, behoorde tot de negentiende eeuw tot de ambachtsheerlijkheid Blommersdijk. Het Zwaanshals wordt al in de 16de eeuw vermeld. Dit was zowel het buurtje als de naam van een huis, De Swaenshals. De naam komt waarschijnlijk van de bocht die de Rotte hier maakt.[1] Blommersdijk wordt al in de dertiende eeuw genoemd. Er werden ook verschilllende buitenplaatsen aangelegd, zoals Soetendaal, waaraan de Soetendaalseweg zijn naam dankt.
De aanleg van de wijk
Het Oude Noorden is een typische woonwijk die bestemd was om de overvolle binnenstad van Rotterdam te ontlasten. Rond 1870 verschenen de eerste woningen rond de net aangelegde Noordsingel, die deel uitmaakte van het singelplan van stadsarchitect Willem Nicolaas Rose. Wel werd bedongen dat aan de Noordsingel geen arbeiderswoningen mochten worden gebouwd.
Voor de rest van de wijk werden ruime straten met grote bouwblokken voorzien. Dit liep echter anders. Vanaf 1872 namen door de aanleg van de Nieuwe Waterweg de handel en industrie een enorme vlucht, waardoor veel mensen van buitenaf werden aangetrokken. Doordat speculanten grote delen land hadden opgekocht werd de grond steeds duurder. Omdat toch nog rendabel moest worden gebouwd en de vele particuliere bouwplannen die aan elkaar werden geplakt bleef van dit streven niet veel heel. De straten werden smal en de huizen dicht opeen gebouwd.
Tussen 1870 en 1930 breidde de wijk zich steeds verder naar het noorden uit, waardoor het in 1903 noodzakelijk werd om een deel van het grondgebied van Hillegersberg te annexeren.
De Rotte
Langs dit water was in die tijd een rommelig geheel ontstaan tussen de Zwaanshals en de Rotte. Veel bedrijven, slechte woonhuizen, een melkmarkt met daarnaast een stortplaats voor de vuilnisschepen en een groentemarkt op het Noordplein. Pas in de jaren dertig van de 20e eeuw werden de oude bedrijven vervangen door nieuwe woningen en werd de houtzaagmolen De Zwaan afgebroken, waarna de Zaagmolendrift en de Zaagmolenbrug konden worden aangelegd, waardoor de situatie aanmerkelijk werd verbeterd.
Heden en toekomst
De wijk werd begin jaren '90 gebruikt als het decor van de VARA televisieserie Het Oude Noorden naar het voorbeeld van de Britse soap Eastenders die zich afspeelt in het East End van Londen. De samenstellingen en omstandigheden van de bevolking zouden vergelijkbaar zijn. De serie werd geen succes.[2]
Na jaren van achteruitgang verbeteren partijen als de deelgemeente en de wooncorporaties nu de leefbaarheid de wijk. In de tot Noorderboulevard 'omgedoopte' Zwart Janstraat en Noordmolenstraat en de aanliggende Zwaanshals zijn nu veel multiculturele winkels te vinden. Overheid en corporaties willen het Oude Noorden weer op de kaart zetten als aantrekkelijke volkswijk.
Architectuur
Het Oude Noorden is een mengelmoes van bouwstijlen. Het meest opvallend zijn de stijlen van rond 1900 en die van de stadsvernieuwing in de jaren '80 van de twintigste eeuw. De wijk is compact gebouwd met een hoog aantal inwoners per vierkante kilometer. Bekende gebouwen zijn de muziektent op het Pijnackerplein, en het Klooster aan de Ruivenstraat. De neo-gotische Sint Hillegardiskerk op de Blommerdijkschelaan uit 1891 van architecten Evert en Albert Margry is vernoemd naar Hildegard van Bingen en is een Rijksmonument. In de 3e Pijnackerstraat bevindt zich het gebouw waar de oudste wijkbibliotheek van Nederland was gevestigd.
Bekende inwoners
Er zijn veel bekende Nederlanders uit het Oude Noorden afkomstig. In de wijk geboren zijn Coen Moulijn, Willem de Kooning, Patricia Paay, Gerrit den Braber, Wim Jansen, Faas Wilkes, Yvonne Keeley, Rita Reys en Wilfried de Jong. Voor voetballer Coen Moulijn is een monument opgericht, het muurtje van Coen Moulijn. Het staat in de Bloklandstraat waar hij jaren woonde; de straat overigens waar ook Wim Jansen opgroeide.
Externe links
Voetnoten