Donkere modus
_in_Dark_theme.png)
Donkere modus (ook wel donker thema of in het Engels dark mode) is een kleurenschema dat lichte tekst, iconen en afbeeldingen op een donkere achtergrond plaatst binnen een grafische gebruikersomgeving van een computer of mobiel apparaat zoals een smartphone of tablet, of binnen een webpagina op het internet.
Oorsprong
[bewerken | brontekst bewerken]Van oorsprong werd het beeld van een computer weergegeven op een monitor of televisie met een kathodestraalbuis. Deze elektronenbuis is voorzien van een fluorescentiescherm dat oplicht als het getroffen wordt door de elektronenstraal en een afbuigmechanisme waarmee de elektronenstraal bestuurd kan worden zodat een afbeelding zichtbaar wordt.
Het beeldscherm van de eerste programmeerbare computer, de Manchester Baby uit 1948, werd aangedreven door een kathodestraalbuis. De technologie was nog niet in staat om een geheel beeldscherm te kunnen verlichten. In de jaren 1970 en 1980 was het gebruikelijk voor computers om groene, witte of amberkleurige tekst op een zwarte achtergrond weer te geven, mede doordat beeldschermen in die tijd nog monochroom waren. Eind jaren 1980 werd het met de komst van de grafische gebruikersomgeving en kleurenschermen gebruikelijk om (volgens de bureaubladmetafoor) papier en mappen weer te geven in een lichte omgeving. Vooral papier speelde een rol voor de lichte representatie op een computerbeeldscherm.[1]
Toen halverwege de jaren 90 van de twintigste eeuw de eerste platte beeldschermen verschenen in laptops en computermonitors werkte iedereen nog met een lichte achtergrond, voornamelijk in tekstverwerkers en andere toepassingen. De manier waarop het beeld wordt verlicht is met behulp van een backlight of fluorescentielamp.[1]
Midden jaren 2000 werd de technologie van lcd-schermen beter en dit opende de deur naar led-technologie en de nieuwere oled-schermen. Deze moderne technologie haalt meer voordeel uit het gebruik van een donker thema.[1]
Gebruikerservaring
[bewerken | brontekst bewerken]Het bekijken van lichte beelden in een donkere kamer of omgeving werd door groepen mensen als storend en vermoeiend ervaren, maar er is geen consensus of het daadwerkelijk gezonder en beter is om tekst te lezen op een donkere achtergrond. Daarnaast wordt vaak het esthetisch mooiere aspect van een donkere achtergrond genoemd, waarbij afbeeldingen duidelijker naar voren komen.[2] Het slaapritme van smartphonegebruikers kan verstoord raken doordat men 's avonds laat of 's nachts op de smartphone kijkt en leest.[3]
Energieverbruik
[bewerken | brontekst bewerken]Een artikel in Popular Science in 2018 suggereerde dat "donkere modus rustgevender voor de ogen is en voor het batterijgebruik", waarbij de weergave van een wit scherm op maximale lichtsterkte ongeveer zes keer zoveel energie gebruikt. Ook nieuwe smartphones uitgerust met een oled-scherm maken gebruik van de energiebesparende functies van een donker thema, doordat het alleen de lichte beeldpunten (pixels) van energie hoeft te voorzien.[4]
Ondersteuning
[bewerken | brontekst bewerken]Een donker thema of donkere modus raakte ongeveer vanaf 2015 in zwang doordat steeds meer websites en applicaties dit zijn gaan invoeren in hun grafische omgeving. Voorbeelden hiervan zijn Discord, YouTube,[5] Reddit, Facebook, Firefox, Chromium, Telegram en WhatsApp.
De meeste populaire besturingssystemen ondersteunen een donkere modus in hun grafische gebruikersomgeving. Enkele voorbeelden hiervan zijn Windows 10, macOS 10.14, Android 10, iOS 13 en Ubuntu 20.04.
Externe link
[bewerken | brontekst bewerken]- Dark Mode List, een lijst van apps die donkere modus bieden.
- ↑ a b c (en) A Brief History of “Dark Mode”—From the Matrix-like Displays of the Early ’80s to Today Eye on Design, 9 september 2020. Gearchiveerd op 10 mei 2023.
- ↑ (en) Dark mode isn't as good for your eyes as you believe Wired, 30 juli 2019. Gearchiveerd op 22 juni 2023.
- ↑ Waarom is de donkere modus zo populair? HCC.nl, 25 februari 2020. Gearchiveerd op 28 november 2022.
- ↑ (en) Use Dark Mode to Conserve Your Phone's Battery Power Lifehacker, 11 november 2018. Gearchiveerd op 27 januari 2023.
- ↑ YouTube onthult nieuwe vormgeving met donkere modus NU.nl, 2 mei 2017. Gearchiveerd op 21 januari 2022.