Stopa człowieka

Stopa

foot

pes
zdjęcie rentgenowskie prawej stopy 38-letniego mężczyzny (widok od boku)
Tętnice	tętnica grzbietowa stopy, tętnica podeszwowa przyśrodkowa, tętnica podeszwowa boczna
Żyły	żyły powierzchowne kończyny dolnej, żyły głębokie kończyny dolnej
Nerwy	nerw podeszwowy przyśrodkowy, nerw podeszwowy boczny, nerw strzałkowy głęboki, nerw strzałkowy powierzchowny
Układ limfatyczny	węzły chłonne podkolanowe

Stopa (łac. pes) – w anatomii człowieka najbardziej dystalna, obwodowa część kończyny dolnej.

Zarówno stopa, jak i ręka są pod względem budowy tworami homologicznymi, jednak w związku z odrębną funkcją są zasadniczo różnie ukształtowane. Główną funkcją stopy jest udział w poruszaniu się (funkcja podporowo-nośna i lokomocyjna). Budowa stopy jest swoista dla człowieka w związku z jego pionową postawą. Hipoteza, że pierwotnie stopa była narządem chwytnym, który u człowieka dopiero przekształcił się w narząd podporowy, nie jest pewna. Wszystkie małpy człekokształtne mają stopę chwytną, z przeciwstawnym paluchem, ustawionym pod kątem do osi długiej stopy. Jest on też znacznie krótszy od pozostałych palców. Połączenie więzadłowe i stawowe kości stopy jest u nich luźniejsze i umożliwia wskutek tego wydatniejszą ruchomość w stawach. Dla człowieka poruszającego się po ziemi funkcja chwytna stopy byłaby zupełnie nieprzydatna. Odwiedziony paluch byłby przeszkodą, a w szybszym biegu nawet wielkim utrudnieniem. W porównaniu do chwytnej ręki stopa oporowa człowieka wykazuje silniejszy rozwój stępu w stosunku do nadgarstka, osiągający połowę długości całej stopy, słabszy zaś rozwój paliczków. Jako całość stopa tworzy mocne i sprężyste sklepienie, dostosowane do dźwigania ciężaru ciała.

Budowa

Szkielet stopy składa się z 26 kości i 33 stawów, w tym:

• kości stępu (łac. tarsus):
  • kość skokowa (łac. talus)
  • kość piętowa (łac. calcaneus ewnt. os calcis)
  • kość łódkowata (łac. os naviculare)
  • kości klinowate (łac. ossa cuneiforma):
    • przyśrodkowa (łac. mediale)
    • pośrednia (łac. intermedium)
    • boczna (łac. laterale)
  • kość sześcienna (łac. os cuboideum)
• kości śródstopia (łac. ossa metatarsalia)
• kości palców stopy (paliczki) (łac. ossa digitorum pedis)

Inne

Na podstawie śladów stóp można wywnioskować wagę danej osoby (w przybliżeniu) oraz stwierdzić, jak szybko się poruszała.

W wieku nastoletnim (ok. 13 lat) pojawia się lekkie owłosienie stóp.

Ścięgno Achillesa jest największym i najsilniejszym ścięgnem w ciele człowieka.

Zobacz też

• ręka
• płaskostopie
• krępowanie stóp
• sandały
• skarpetki

Bibliografia

• H. Kohler, Dr. Hendrik Altenkämper, Hans Winiger: CHOROBY ŻYŁ KOŃCZYN DOLNYCH i Medyczne Wyroby Uciskowe - Podkolanówki, Pończochy, Rajstopy. Gliwice: BIOTAL, 2004, s. 9.
• Kamil Radlak: Stopa – stawy, więzadła i mięśnie. Portal Fizjoterapeuty. [dostęp 2022-06-10]. (pol.).
• Mufa T. Ghadiali: Anatomy Of The Foot and Ankle.

Linki zewnętrzne

• Czytamy naturę #54 20:28 „O sztywności stopy ludzkiej”

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.