Leto

Leto, Antik Yunan mitolojisinde gök Titanları Koios ve Phoebe'nin kızıdır. Roma mitolojisinde "Latona" olarak bilinir. Genelde annelik ve çocuk bakımına eğilimi olduğu gösterilen bir tanrıçadır. Apollon ve Artemis'in annesidir. Kaynağına bağlı olarak ya Kos'ta veya Hiperborea olarak anılan topraklarda doğmuştur.

Mitoloji'de rolü

Genel olarak hikâye'nin başlangıcında Leto, Zeus ile birlikte olduktan sonra hamile kalır. Ne olduğunu anlayınca Hera, tanrıların kraliçesi, evliliğin, kadınlığın ve ebeliğin tanrıçası ve Zeus'un karısı, Leto'yu cezalandırır.

Bu hikâyenin bilinen en erken versiyonu Homerik İlahi 3'te tam olarak nedeni verilmeden Leto gebe halinde doğuramadan Antik Yunan dünyasını dolaşır. Sonradan gelen kaynaklarda, Romalı Hyginus'a göre doğuracak yer aramasının nedeni Hera'nın onun terra firma (sağlam toprak)'ta doğum vermesini yasaklamasıdır.

Leto eninde sonunda kendini Delos Adasında bulur. Delos mitolojiye göre dünyaya bağlı olan bir ada değildi, bunun nedeni ise Leto'nun kız kardeşi Asteria Zeus'tan kaçmak için kendini bu adaya dönüştürmüştü. Kısacası, bunun sayesinde Leto burada doğum verebiliyordu.

Versiyonuna bağlı olarak doğum sırası ve nasıl geliştiği değişir. İki türlü de Hera, ebeliğin de tanrıçası, gelmez ve hatta kendi kızı ebeliğin tanrıçası İlithiya'nın yardıma gitmesini bloke eder. Bu yüzden Leto'nun doğurma süreci İlahilere göre 9 gün ve 9 gece uzar. Ancak sonunda ikizler doğar.

Daha erken kaynaklar Apollon'un ilk doğduğunu anlatır, ancak birçok başka kaynak Artemis ilk doğduğunu anar. Genelde Apollon'un ilk doğduğunu yazan kaynaklarda İlithiya Bazı kaynaklarda hatta Artemis de çocuk doğumuyla ve ebelikle ilgili bir tanrıça olduğu için kendi kardeşine ebelik yaptığı söylenir. Çocuklarını doğurduktan sonra genelde Olimpos'ta veya çocuklarına yardım ederken bulunduğu söylenir.

Başka mitler de çocukları onu ejder Pithon'a ve dev Tityos'a karşı koruduğu söylenir. Ayrıca Niobe'nin küstahlığına karşın çocuklarını öldürürler ve Niobe'nin kendisi Ağlayan Kaya'ya dönüşür.^[1]

Antik Yunan Dininde Rolü

Genelde kendinden çok çocukları Artemis ve Apollon'a tapılmıştır, ancak Anadolu'da, özellikle antik Likya'da, tanrıçanın tapanları vardı. Likya bölgesindeki (günümüzde Muğla ile Antalya arasında) Letoon antik şehri onun adına kurulmuştur.

Hesiodos Leto'nun Zeus'un altıncı karısı olduğunu söyler^[1], ancak tüm öbür kaynaklarda ikizlerin doğumunu aldatış olarak anlatılır. Hesiodos ve Homeros'un yazılarında Artemis ile Apollon tam karındaş olsalar da ikiz olduklarının açıkça söylendiği ilk kaynak daha sonra gelen ozan Pindaros'un şiirlerinde gözükür.

Zeus Hera'yı birçok tanrıçayla aldatsa da tanrıçalar arasından bir tek Leto cezalandırılmıştır. Hera'yla olan muharebesi veya rekabeti bir yere kadar felsefi olarak bakılabilir: Hera evliliğin ve kadınlığın tanrıçasıdır ve asilliğe eğimli olduğu gösterilir. Bir noktada kendinin anaerkil bir tanrıça olduğu sanılsa bile ana tanrıça olarak tapılmamıştır ve birçok hikâyede kıskanç üvey anne rolünü oynar. Leto ise ana tanrıçalığın ana temsilcilerinden biridir, ancak iyi veya sadık bir eş veya partner olarak gösterilmez.

Kaynakça

^ ^a ^b "Hesiod, Theogony, line 404". www.perseus.tufts.edu. 3 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2023.

Yunan mitolojisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[:0-1] "Hesiod, Theogony, line 404". www.perseus.tufts.edu. 3 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2023.

[1]