Compton saçılması
Bu madde, Vikipedi biçem el kitabına uygun değildir. (Ocak 2012) |
Compton olayı (veya Compton saçılması), yüksek enerjili X ışınlarının fotonu ile karbon atomunun serbest elektronunun çarpıştırılması sonucu elektronun ve fotonun şekildeki gibi saçılması olayıdır.
20. yüzyılın başlarında, X-ışınlarının madde ile etkileşimi araştırılmaya devam edildi.
Not: Bu sayfadaki bütün formüllerde:
- Joule birimi yerine Elektronvolt,
- metre birimi yerine Ångström,
- metre/saniye birimi yerine Ångström/saniye (Ångström bölü saniye) kullanılabilir.
Burada;
: saçılma öncesinde fotonun dalga boyu, metre biriminde,
: saçılma sonrasında fotonun dalga boyu, metre biriminde,
: Planck sabiti, aşağıdaki h/mc sabitine bakınız,
: Elektronun durgun haldeki kütlesi, aşağıdaki h/mc sabitine bakınız,
: ışık hızı, aşağıdaki h/mc sabitine bakınız,
: fotonun saçılma açısıdır.
sabit bir sayıdır ve Compton dalgaboyu olarak bilinir. Değeri: Ångströmdür. (Ångström, "Å" sembolü ile gösterilir). Compton dalgaboyu, Ångström cinsinden yazıldığı için fotonun dalgaboyu da Ångström cinsinden belirlenecektir.
Compton dalgaboyunun metre biriminden değeri: metredir. Compton dalgaboyu, metre cinsinden yazıldığı için fotonun dalgaboyu da metre cinsinden belirlenecektir.
Compton olayının özellikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Compton olayında enerji korunumu
[değiştir | kaynağı değiştir]Compton olayında enerji korunur. Formülü:
olduğu için:
Burada;
: Enerji, Joule (J) biriminde,
: Planck sabiti, J·s biriminde,
(hız sembolü değildir): fotonun frekansı, s−1 birimindedir.
Compton olayında hız, dalga boyu ve frekans
[değiştir | kaynağı değiştir]Gelen foton ve saçılan fotonun hızı; "c" ışık hızı kadardır.
formülünü endeks olarak alırsak dalga boyu ile frekans ters orantılıdır.
O halde:
- sonucuna ulaşılır.
Burada;
: ışık hızı, metre bölü saniye biriminde,
(hız sembolü değildir): fotonun frekansı, s−1 biriminde,
: fotonun dalga boyu, metre birimindedir.
Not: Bu sayfadaki bütün formüllerde:
- Joule birimi yerine Elektronvolt,
- metre birimi yerine Ångström,
- metre/saniye birimi yerine Ångström/saniye (Ångström bölü saniye) kullanılabilir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- İngilizce Vikipedi maddesi 10 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- [1] 9 Şubat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.