Полтава вилояти

Полтава вилояти — Украина таркибидаги вилоят. 1937-йил 22-сентабрда ташкил этилган. Чап Соҳил Украинасининг марказий қисмида жойлашган. Майдони 28,8 минг км². Аҳолиси 1723,9 минг киши (1997), асосан, украинлар ва руслар яшайди. Полтава вилоятида 25 маъмурий туман, 13 шаҳар, 23 шаҳарча бор. Маркази — Полтава шаҳри. Бошқа муҳим шаҳарлари: Кременчуг, Лубни, Миргород, Пирятин, Хорол, Гадяч. Полтава вилояти Днепр соҳили ва қирда жойлашган. Ер юзаси текислик (баландлиги шимоли-шарқда 170-202 м, жануби-ғарбида 60 −100 м). Днепр томон қия. Иқлими мўътадил континентал. Январнинг ўртача температураси −5,5°, — 7,6°, июлники 20-21,7°. Йиллик ўртача ёгин 430-560 мм (асосан, езда ёғади). Дарёлари Днепр ҳавзасига мансуб: Сула, Псёл, Ворскла. Ҳудудининг 70% ни ўртача чириндили қоратупроқ эгаллаган. Табиий дашт ўсимликлари деярли сақланмаган. Ўрмон ва буталар ҳудудининг 7,5%ни эгаллаган (дуб, шумтол, берест, жўка, граб). Ўрмонларда лос, елик, қобон, бўри, бўрсиқ, тулки, даштларда сассиқкўзан, малла товушқон, олахуржун, юмронқозиқ, қушлардан қиронқора, турна, ёввойи ўрдак ва ғозлар, бедана, чил, каклик, тўрғайлар яшайди. Даре ва кўллар балиққа бой. Саноатининг етакчи тармоклари: машинасозлик ва металлсозлик. Корхоналари, асосан, Полтава (тепловоз таъмирлаш, турбомеханика, „Химмаш“, автоагрегат ва бошқа заводлари), Кременчуг (автомобил, вагонсозлик, йўл маши-налари), Лубни (станоксозлик, машинасозлик, ҳисоблаш машиналари), Карловка (озиқ-овқат саноати учун жиҳозлар) шаҳарларида жойлашган. Кимё саноати тез ривожланмоқда (Кремен-чугда нефтни қайта ишлаш ва қурум заводлари, Лубнида кимё-фармацевтика, Полтавада сунъий олмос ва олмос ас-боблар заводлари), Кременчугда руда бой-итиш комбинати қурилган. Озиқ-овқат саноати етакчи ўринда (вилоят саноат маҳсулотининг 31%). Енгил саноатда (8%) ип йигирув, трикотаж, поябзал, тикувчилик корхоналари ишлаб турибди. Ёғочсозлик (3%) ҳам ривожланмоқда. Қурилиш материаллари саноатида гранит қазиб олинади ва қайта ишланади, те-мир-бетон конструксиялар, ғишт, керамзит шағали ишлаб чикарилади.

Қишлоқ хўжалиги ғаллачилик, қанд лавлаги етиштириш билан бирга сут-гўшт чорвачилигига ихтисослашган, Асосий тармоғи — деҳқончилик, қишлоқ хўжалиги маҳсулотининг 52,6% ини беради. Ғалла, картошка, сабзавот, техника, озуқа экинлари экилади. Украинадаги доривор ўсимликларнинг 14% Полтава вилоятида етиштирилади (асосан, Лубни туманида). Чорвачилик сут-гўштга ихтисослашган; қорамол, чўчқа, қўй ва эчки, парранда, қуён боқилади. Асаларичилик ривожланган.

Асосий транспорт тури — темир йўл (уз. 853 км). Автомобил йўллари 10,5 минг км. Днепр дарёсида, қисман Сула дарёсида кема қатнайди. Полтава шаҳри ҳаво йўли орқали Киев, Москва, Украинанинг вилоят марказлари ва туманлари билан боғланган. 5 олий ўқув юрти, 2 театр, 12 музей, Миргород балнеологик курорти, санаторийлар бор. ПОЛКА (чехча полка — ярим қадам) — чех халқ рақси. Тез суръатда, 2/4 мусиқа ўлчовида, давра бўйлаб жуфт-жуфт бўлиб ижро этилади. 19-аср ўрталарида Европада бая рацеи сифатида кенг таркалган. Композиторлардан И. Штраус, Б. Сметана, А. Дворжак, П. Чайковский, С. Рахманинов ва бошқа П. жанридан фойдаланишган. 19-асрнинг охиридан Ўзбекистонда ҳам тарқалиб, унинг ритмлари баъзи узбек куйларига сингдирилган (мас, „Андижон полкаси“).