Gepide

Gepidia, kortstondige maksimum omvang van die Gepidiese gebied, 539-551

Die Gepide (ook die Latynse vorm Gepidae word gebruik) was 'n Oos-Germaanse volk wat verwant was aan die Gote. In die 3de eeu val hulle saam met die Gote die Romeinse provinsie Dacia binne, en neem besit van die noordwestelike deel daarvan.

Die naam 'Gepide' kan afgelei wees van "Gepanta"; 'n Gotiese woord vir 'lui' of 'traag', aangesien die Gote nie 'n hoë dunk van die Gepide se paraatheid gehad het nie. Die twee stamme het dan oook vyande van mekaar gebly. Die Gepide het oorspronklik in Skandinawië gewoon, waarna hulle hulle aan die Weichsel in die teenswoordige Pole gevestig het. Vandaar het hulle in omstreeks 350 na die suide getrek en 'n groot deel van die Hongaarse vlakte (Pannonië) beset.

In 376 is die Gepide onderwerp deur die Hunne, en moes hulle hulptroepe lewer aan die leër van die Hunne, wat bestaan het uit krygers uit verskeie stamme, maar veral Germaanse stamme wat gretig was vir oorlogsbuit en op die agterhoede van die Hunne gevolg het. Onder hulle is die Gepide hoog aangeslaan deur Attila die Hun. Hulle het die regtervleuel van sy leër gevorm in 451 tydens die Slag van die Katalauniese Velde (naby Troyes in Frankryk), gelei deur hul koning Ardarik. Ná Attila se dood het hulle probeer om Pannonië te beset en 'n staat daar te stig. Dit was 'n kortstondige koninkryk; saam met die Ostrogote, gelei deur koning Ardarik, het hulle die Hunne in 454 tydens die Slag aan die Nadao verslaan.

Oorlog met die Lombarde

In 537 het die Gepide Sirmium, hoofstad van Pannonia Secunda verower. Die Bisantynse keiser Justinianus I het die ambisie gehad om die Romeinse Ryk van ouds te herstel. Hy kon nie self ingryp nie, aangesien hy betrokke was by die Gotiese Oorlog (535-554), daarom het hy hulp gevra van 'n ontluikende mag, die Lombarde, wat gelei is deur koning Audoin. In 552 het Audoin koning Turisind tydens die slag van Asfeld verslaan, maar egter sy seun Turismod aan die dood afgestaan.

Turisind het in omstreeks 560 gesterf en is opgevolg deur sy seun Cunimund, die laaste koning van die Gepide. Onder hom is die Gepide in 567 vernietig deur 'n gesamentlike koalisie van die Lombarde en Aware, 'n Turkse nomadiese volk wat in 558 na Sentraal-Europa gemigreer het. Cunimund is op die slagveld gedood deur die nuwe koning van die Lombarde, Alboin. Sy dogter Rosamunde is ook gevange geneem.

Einde

In 576 het die inkomende Aware die restant van die Gepide verslaan en die Gepide het gevolglik uit die geskiedenisbladsye verdwyn. Dele van hierdie volk het aangesluit by sterker Germaanse volke en hul veroweraars, die Avare. In 626 is hulle vermeld as deelnemers aan die Aware se aanval op Konstantinopel.

Volgens die sewende-eeuse Bisantynse kroniekskrywer Theophylact Simocatta het Generaal Priscus se troepe in 599 nog 'n drietal dorpe van die Gepide op die ander oewer van die Tissus teëgekom op die dag toe hy die Aware verslaan het. Die dorpenaars, wat van niks geweet het nie, het feesgevier en die meeste van hulle was dronk.

Hertoë en konings van die Gepide

• Fastida, omstreeks 350
• Ardarik, omstreeks 451/55
• Thraustila
• Thrasarik
• Elemund, - 548
• Turisind, 548 – 560
• Cunimund, 560 – 567