Mikroverwerker
'n Mikroverwerker (Eng. "micro processor") is die hart van die gewilde mikrorekenaars wat byvoorbeeld vir videospeletjies en persoonlike rekenaars gebruik word. Dit is 'n elektroniese komponent met 'n geïntegreerde stroombaan, waarvan die individuele komponente mikroskopies klein is - vandaar die gebruik van die voorvoegsel mikro-.
Die mikroverwerker is in die kenmerkende swart blokkie (met die rye pennetjies aan weerskante) van geïntegreerde stroomkringe gehuisves. 'n Mikroverwerker is 'n elektroniese komponent waarmee verskillende funksies uitgevoer kan word deur dit van verskillende kodes (instruksies of opdragte) te voorsien. Deur dit byvoorbeeld van kode 000 (binêre kode) te voorsien, sal dit as 'n elektroniese teller werk en tot by 5 tel, terwyl dit met 'n kode soos 001 tot 20 sal tel.
Die tellings word deur 'n ossillator in die mikroverwerker verskaf. Deur die verwerker nou van 'n kode 100 te voorsien, sal dit as 'n opteller ("adder") werk en twee getalle bymekaar tel. Met die kode 010 werk die komponent voorts as 'n vergelyker, wat 'n bekende getal met 'n aantal onbekendes sal vergelyk totdat dit 'n soortgelyke getal vind. (Let daarop dat die funksie van die verwerker deur die eerste 2 syfers in die kode bepaal word, terwyl die 3de syfer byvoorbeeld bepaal hoe die funksie uitgevoer word.)
'n Mikroverwerker kan dus van 'n uitgebreide stel opdragte voorsien word, en in die praktyk is daar verwerkers wat tot 255 verskillende opdragte kan uitvoer. 'n Stel opdragte wat chronologies deur 'n mikroverwerker uitgevoer word, word 'n program genoem, en dit is hier waar die verwerker en die rekenaar by mekaar aansluiting vind. Deur die mikroverwerker byvoorbeeld van 'n geheue en inset/uitset vooreenheid te voorsien, kan dit dan as 'n rekenaar gebruik word.
ʼn Mikrorekenaar hoef nie slegs vir berekeninge (optel, aftrek, vermenigvuldig, deel) gebruik te word nie, aangesien dit ook oor ander vermoëns beskik. Dit kan byvoorbeeld gebruik word om ʼn groot aantal gegewens (data) in die geheue te berg, karakters op 'n televisieskerm te vertoon en hulle te laat beweeg (videospeletjies), ensovoorts. Omdat die mikroverwerker opdragte een na die ander uitvoer, kan dit egter ook vir prosesbeheer gebruik word waar dit eentonige, agtereenvolgende take kan verrig.
Deur die verwerker van skakeltoerusting te voorsien (relês, transistors, tiristors, ensovoorts), kan dit gebruik word om ligte, elektromotore en elektromagnete te beheer (aan en af te skakel), asook kleppe, hidrouliese pompe, ensovoorts. 'n Besondere kenmerk van mikroverwerkers is die vermoë om 'n besluit te neem, waardeur dit nie soos 'n gewone outomaat slegs een taak na 'n ander verrig nie, maar ʼn taak kan onderbreek om voorkeur aan 'n ander te gee.
'n Besluit kan met behulp van 'n vergelyker geneem word. Die getal 50 word byvoorbeeld in die program van die mikroverwerker geplaas. Wanneer dit nou 100 aksies moet uitvoer, tel die verwerker die aksies af en vergelyk dit elke keer met die getal 50 in die program. Na 50 aksies sal dit dan eers 'n ander reeks opdragte uitvoer voordat dit die oorspronklike taak voortsit en 100 aksies voltooi.
Die program (stel opdragte) wat 'n mikroverwerker uitvoer, word geberg in 'n geheue wat deel van die verwerker kan uitmaak of as 'n afsonderlike elektroniese komponent daarmee verbind kan word. Hierdie geheue word dikwels in 'n kasset ingebou wat, soos in die geval van televisiespeletjies, net omgeruil kan word om 'n ander werking te verkry. Waar dit dus voorheen nodig was om 'n afsonderlike elektroniese toestel vir elke taak te bou, word slegs 'n enkel toestel hier gebruik om verskillende funksies te verrig. Die mikroverwerker verkry daardeur 'n veelsydigheid wat veral as dit byvoorbeeld in 'n robot ingebou word, byna met die van die mens vergelyk kan word.
Bronnelys
[wysig | wysig bron]- Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409605, volume 19, bl. 76
