Pieter III van Rusland

Pieter III
Keiser van die Hele Rusland
Dinastie	Romanof
Bewind	1762
Volle naam	Karl Peter Ulrich
Ander titels	Tsaar Hertog van Holstein-Gottorp Koning van Finland
Gebore	21 Februarie 1728
Gesterf	17 Julie 1762
Voorganger	Elisabeth
Opvolger	Katharina II
Gade	Katharina II
Kinders	Paul (?) Anna Petrowna (?)
Vader	Charles Frederick, hertog van Holstein-Gottorp
Moeder	Anna Petrowna van Rusland

Pieter III Fjodorowitsj (Russies: Пётр III Фёдорович; Pjotr III Fjodorowitsj; 21 Februarie 1728 – 17 Julie 1762) was in 1762 ses maande lank keiser van Rusland. Volgens die meeste historici was hy onvolwasse en uiters pro-Pruisies, wat hom ’n baie ongewilde leier gemaak het. Sy bewind is omvergewerp in ’n staatsgreep deur sy vrou, Katharina die Grote

Vroeë lewe en karakter

Pieter is in Kiel gebore. Sy ouers was Karl Friedrich, hertog van Holstein-Gottorp, en Anna Petrowna, dogter van Pieter die Grote en sy vrou Katharina I. Sy ma is dood toe hy drie maande oud was en sy pa toe hy elf jaar was. Toe sy ongetroude tante, Elisabeth, keiserin word, het sy Pieter gekies as opvolger. Sy het hom na Sint Petersburg genooi waar hy die Ortodokse geloof aangeneem het, en hom op 7 November 1742 amptelik as haar opvolger aangewys.

Vroeër in 1742 is die veertienjarige Pieter uitgeroep tot koning van Finland tydens die Russies-Sweedse Oorlog (1741–1743) toe Russiese troepe Finland beleër het. Dit is gedoen na aanleiding van grondgebiede van sy kinderlose grootoom Charles XII van Swede. Omtrent in dieselfde tyd, in Oktober 1742, is hy deur die Sweedse parlement gekies as opvolger van die Sweedse troon. Die Sweedse parlement was egter onbewus van die feit dat hy reeds as die Russiese troonopvolger gekies is en toe hul afvaardiging in Sint Petersburg aankom, was dit te laat.

Daarna het Elisabeth vir prinses Sophie van Anhalt-Zerbst as ’n bruid vir Pieter gekies. Toe Sophie die Ortodokse geloof aanneem, het sy die naam Katharina gekry in herinnering aan Elisabeth se ma. Hulle het op 21 Augustus 1745 getrou.

Die huwelik was nie gelukkig nie, deels omdat Pieter glo impotent en onvolwasse was. Katharina het haar omring met ’n groep invloedryke mense en belangrike leëroffisiere. In 1754 skenk sy die lewe aan ’n seun, Paul. Dit is onseker of Pieter die kind se biologiese pa was. Katharina het self later beweer dat Paul se regte pa haar destydse minnaar, Sergei Saltikof, was en dat Pieter nooit hul huwelik in die bed voltrek het nie. Albei het verskeie minnaars gehad.

Die klassieke siening van Pieter se karakter word weerspieël deur die volgende beskrywing in die Encyclopaedia Britannica van 1911, wat drup van outydse anti-Duitse sentiment:

Die natuur het hom gemeen gemaak, die pokke het hom afskuwelik gemaak en sy lae gewoontes het hom afstootlik gemaak. En Pieter het al die sentimente van die ergste soort klein Duitse prins van die tyd gehad. Hy was oortuig daarvan dat sy titel hom die reg gee om enige ordentlikheid en ander se gevoelens te verontagsaam. Hy het wrede poetse gebak . . . Hy het die Russe gehaat en homself met Holsteiners omring.

Bewind

Ná die dood van keiserin Elisabeth op 25 Desember 1761 (Juliaanse kalender) het Pieter keiser geword.

Hoewel Rusland in ’n oorlog gewikkel was met Pruise, het Pieter Frederik die Grote bewonder en ’n ongunstige vredesooreenkoms met hom gesluit. Dit, asook Pieter se beleidsrigtings en eksentrieke persoonlikheid, het hom ongewild gemaak. Toe hy boonop inmeng in ’n dispuut tussen Holstein en Denemarke oor die provinsie Sleeswyk en betrokke raak by die meegaande oorlog, het hy ’n groot deel van sy steun onder die Russiese adel verloor.

Terwyl Pieter en sy gevolg in die paleiskompleks Oranienbaum was, is hy deur Katharina en haar ondersteuners gedwing om te abdikeer ten gunste van sy vrou. Ses maande later is Pieter vermoor deur Aleksei Orlof, die jonger broer van Katharina se minnaar Grigori. Dit het aanleiding gegee tot gerugte dat Katharina hom laat vermoor het, maar moderne historici glo dat sy geen aandeel in die moord gehad het nie.

Sien ook

• Lys van groothertoë van Rusland
• Huis van Romanof

Skakels

• (ru) Die voorvaders en afstammelinge van Pieter III Fjodorowitsj, keiser van Rusland
• (ru) Biografie van Pieter III

Hierdie artikel is merendeels vertaal vanaf die Engelse Wikipedia-artikel en:Peter III of Russia