Diferencia entre revisiones de «Antiga Roma»
Sin resumen de edición |
|||
(No se muestran 9 ediciones intermedias de 4 usuarios) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Grafía EFA}} |
|||
{{Estato desapareixito |
|||
{{Ficha d'estau desapareixiu |
|||
|nombre_oficial = |
|nombre_oficial = |
||
|nombre = Antiga Roma |
|nombre = Antiga Roma |
||
Linia 32: | Linia 33: | ||
|idioma = [[Latín]] |
|idioma = [[Latín]] |
||
|idioma_no_oficial = |
|idioma_no_oficial = |
||
|relichión = [[Politeísmo |
|relichión = [[Politeísmo romano]], [[Cristianismo]] |
||
|moneda = |
|moneda = |
||
|títol_líder = |
|títol_líder = |
||
Linia 48: | Linia 49: | ||
|notas = |
|notas = |
||
}} |
}} |
||
L''''antiga Roma''' estió un [[ |
L''''antiga Roma''' estió un [[estau]] y [[civilización]] que surchió de l'antiga [[ciudat-estau]] de [[Roma]] a partir d'o sieglo IX aC. A lo principio yera una [[monarquía]], se convertió en una republica, y a la fin un imperio que controló a mayor part d'a [[cuenca mediterrania]] y d'[[Europa Occidental]]. l'[[Imperio Romano]] cayó, y la part occidental s'esminglanó en o sieglo V en una serie de reinos controlatos por una clase dirichent chermanica. A part oriental se convertió en o que os historiadors denominan [[Imperio Bizantín]] que sobrevivió dica desapareixer de pa cutio en l'anyo [[1453]] con a conquiesta [[Imperio Otomán|otomana]]. |
||
A civilización romana asimiló a [[civilización helenistica]] y chuntas forman l'Antiguedat clasica europea, modelo base d'a [[civilización occidental]] en [[dreito]], [[arte]], [[literatura]] y terminolochía lingüistica ([[cultismo]]s). As luengas d'Europa suroccidental derivan d'a luenga orichinaria de Roma u latín y son conoixitas por ixo neolatinas u romances. |
A civilización romana asimiló a [[civilización helenistica]] y chuntas forman l'Antiguedat clasica europea, modelo base d'a [[civilización occidental]] en [[dreito]], [[arte]], [[literatura]] y terminolochía lingüistica ([[cultismo]]s). As luengas d'Europa suroccidental derivan d'a luenga orichinaria de Roma u latín y son conoixitas por ixo neolatinas u romances. |
||
Linia 58: | Linia 59: | ||
=== Republica === |
=== Republica === |
||
{{articlo principal|Republica Romana}} |
{{articlo principal|Republica Romana}} |
||
A [[Republica Romana]] encomenzó |
A [[Republica Romana]] encomenzó cuan forachitoron a lo zaguer monarca en l'anyo [[510 aC]] y remató en un periodo de guerras civils que permitioron a instauración de l'[[Imperio Romano]] en unos escayeximientos entre os anyos 44 aC y 27 aC. |
||
Una caracteristica d'o |
Una caracteristica d'o cambio estió que l'administración d'a ciudat, y os suyos distritos rurals quedó regulata en o dreito d'apelar a lo pueblo ''ius provocationis'' contra cualsiquier decisión d'un machistrato concernient a la vida u a lo estatuto churidico (''asput''). L'administrachión executiva quedó dotata d'''imperium'' u poder omnimodo que teneba un orichen relichioso que dimanaba de lo mesmo [[Chupiter (dios romano)|Chupiter]]. |
||
=== Imperio === |
=== Imperio === |
||
{{articlo principal|Imperio |
{{articlo principal|Imperio Romano}} |
||
O Imperio |
O Imperio Romano ye sucesor d'a [[Republica Romana]] y la zaguera etapa de Roma, que abraca dende o mandato d'[[César Augusto|Augusto]] (chinero d'o 27 antes de Cristo) dica a caita final de [[Romulo Augustulo]] (476 dimpués de Cristo) en Occident, y dica la caita de [[Costantinoble]] ([[1453]] dimpués de Cristo) en Orient. |
||
[[Categoría:Antiga Roma]] |
[[Categoría:Antiga Roma|*]] |
||
[[Categoría:Estaus desapareixius]] |
[[Categoría:Estaus desapareixius]] |
||
[[Categoría:Historia antiga]] |
[[Categoría:Historia antiga]] |
Versión d'o 13:55 9 abr 2024
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
Antiga Roma | ||||
| ||||
Extensión de Roma en diferents tiempos | ||||
Capital | Roma, Contantinoble | |||
Idioma oficial | Latín | |||
Relichión | Politeísmo romano, Cristianismo | |||
Gubierno | Monarquía, Republica, Imperio | |||
Periodo historico | Edat Antiga | |||
• Fundación de Roma | ||||
• Conquiesta otomana de Constantinoble |
L'antiga Roma estió un estau y civilización que surchió de l'antiga ciudat-estau de Roma a partir d'o sieglo IX aC. A lo principio yera una monarquía, se convertió en una republica, y a la fin un imperio que controló a mayor part d'a cuenca mediterrania y d'Europa Occidental. l'Imperio Romano cayó, y la part occidental s'esminglanó en o sieglo V en una serie de reinos controlatos por una clase dirichent chermanica. A part oriental se convertió en o que os historiadors denominan Imperio Bizantín que sobrevivió dica desapareixer de pa cutio en l'anyo 1453 con a conquiesta otomana.
A civilización romana asimiló a civilización helenistica y chuntas forman l'Antiguedat clasica europea, modelo base d'a civilización occidental en dreito, arte, literatura y terminolochía lingüistica (cultismos). As luengas d'Europa suroccidental derivan d'a luenga orichinaria de Roma u latín y son conoixitas por ixo neolatinas u romances.
Historia
Monarquía
Una dinastía d'orichen etrusco, os Tarquins s'imposoron como clase dirichent d'a población latina y sabina.
Republica
A Republica Romana encomenzó cuan forachitoron a lo zaguer monarca en l'anyo 510 aC y remató en un periodo de guerras civils que permitioron a instauración de l'Imperio Romano en unos escayeximientos entre os anyos 44 aC y 27 aC.
Una caracteristica d'o cambio estió que l'administración d'a ciudat, y os suyos distritos rurals quedó regulata en o dreito d'apelar a lo pueblo ius provocationis contra cualsiquier decisión d'un machistrato concernient a la vida u a lo estatuto churidico (asput). L'administrachión executiva quedó dotata d'imperium u poder omnimodo que teneba un orichen relichioso que dimanaba de lo mesmo Chupiter.
Imperio
O Imperio Romano ye sucesor d'a Republica Romana y la zaguera etapa de Roma, que abraca dende o mandato d'Augusto (chinero d'o 27 antes de Cristo) dica a caita final de Romulo Augustulo (476 dimpués de Cristo) en Occident, y dica la caita de Costantinoble (1453 dimpués de Cristo) en Orient.