(Translated by https://www.hiragana.jp/)
Diferencia entre revisiones de «Antiga Roma» - Biquipedia, a enciclopedia libre Ir al contenido

Diferencia entre revisiones de «Antiga Roma»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
AraBot (descutir | contrebucions)
m →‎Imperio: re-categorisation per CFD
Sin resumen de edición
(No se muestran 9 ediciones intermedias de 4 usuarios)
Linia 1: Linia 1:
{{Grafía EFA}}
{{Estato desapareixito
{{Ficha d'estau desapareixiu
|nombre_oficial =
|nombre_oficial =
|nombre = Antiga Roma
|nombre = Antiga Roma
Linia 32: Linia 33:
|idioma = [[Latín]]
|idioma = [[Latín]]
|idioma_no_oficial =
|idioma_no_oficial =
|relichión = [[Politeísmo román]], [[Cristianismo]]
|relichión = [[Politeísmo romano]], [[Cristianismo]]
|moneda =
|moneda =
|títol_líder =
|títol_líder =
Linia 48: Linia 49:
|notas =
|notas =
}}
}}
L''''antiga Roma''' estió un [[estato]] y [[civilización]] que surchió de l'antiga [[ciudat-estato]] de [[Roma]] a partir d'o sieglo IX aC. A lo principio yera una [[monarquía]], esdevinió una republica, y a la fin un imperio que controló a mayor part d'a [[cuenca mediterrania]] y d'[[Europa Occidental]]. O [[Imperio Román]] cayó, y la part occidental s'esminglanó en o sieglo V en una serie de reinos controlatos por una clase dirichent chermanica. A part oriental esdevinió o que os historiadors denominan [[Imperio Bizantín]] que sobrevivió dica desapareixer de pa cutio en l'anyo [[1453]] con a conquiesta [[Imperio Otomán|otomana]].
L''''antiga Roma''' estió un [[estau]] y [[civilización]] que surchió de l'antiga [[ciudat-estau]] de [[Roma]] a partir d'o sieglo IX aC. A lo principio yera una [[monarquía]], se convertió en una republica, y a la fin un imperio que controló a mayor part d'a [[cuenca mediterrania]] y d'[[Europa Occidental]]. l'[[Imperio Romano]] cayó, y la part occidental s'esminglanó en o sieglo V en una serie de reinos controlatos por una clase dirichent chermanica. A part oriental se convertió en o que os historiadors denominan [[Imperio Bizantín]] que sobrevivió dica desapareixer de pa cutio en l'anyo [[1453]] con a conquiesta [[Imperio Otomán|otomana]].


A civilización romana asimiló a [[civilización helenistica]] y chuntas forman l'Antiguedat clasica europea, modelo base d'a [[civilización occidental]] en [[dreito]], [[arte]], [[literatura]] y terminolochía lingüistica ([[cultismo]]s). As luengas d'Europa suroccidental derivan d'a luenga orichinaria de Roma u latín y son conoixitas por ixo neolatinas u romances.
A civilización romana asimiló a [[civilización helenistica]] y chuntas forman l'Antiguedat clasica europea, modelo base d'a [[civilización occidental]] en [[dreito]], [[arte]], [[literatura]] y terminolochía lingüistica ([[cultismo]]s). As luengas d'Europa suroccidental derivan d'a luenga orichinaria de Roma u latín y son conoixitas por ixo neolatinas u romances.
Linia 58: Linia 59:
=== Republica ===
=== Republica ===
{{articlo principal|Republica Romana}}
{{articlo principal|Republica Romana}}
A [[Republica Romana]] encomenzó quan forachitoron a lo zaguer monarca en l'anyo 510 aC y remató en un periodo de guerras civils que permitioron a instauración d'o [[Imperio Román]] en unos escayeximientos entre os anyos 44 aC y 27 aC.
A [[Republica Romana]] encomenzó cuan forachitoron a lo zaguer monarca en l'anyo [[510 aC]] y remató en un periodo de guerras civils que permitioron a instauración de l'[[Imperio Romano]] en unos escayeximientos entre os anyos 44 aC y 27 aC.


Una caracteristica d'o cambeyo estió que l'administración d'a ciudat, y os suyos distritos rurals quedó regulata en o dreito d'apelar a lo pueblo ''ius provocationis'' contra qualsiquier decisión d'un machistrato concernient a la vida u a lo estatuto churidico (''asput''). L'administrachión executiva quedó dotata d'''imperium'' u poder omnimodo que teneba un orichen relichioso que dimanaba de lo mesmo [[Chupiter (dios román)|Chupiter]].
Una caracteristica d'o cambio estió que l'administración d'a ciudat, y os suyos distritos rurals quedó regulata en o dreito d'apelar a lo pueblo ''ius provocationis'' contra cualsiquier decisión d'un machistrato concernient a la vida u a lo estatuto churidico (''asput''). L'administrachión executiva quedó dotata d'''imperium'' u poder omnimodo que teneba un orichen relichioso que dimanaba de lo mesmo [[Chupiter (dios romano)|Chupiter]].


=== Imperio ===
=== Imperio ===
{{articlo principal|Imperio Román}}
{{articlo principal|Imperio Romano}}
O Imperio Román ye sucesor d'a [[Republica Romana]] y la zaguera etapa de Roma, que abraca dende o mandato d'[[César Augusto|Augusto]] (chinero d'o 27 antes de Cristo) dica a caita final de [[Romulo Augustulo]] (476 dimpués de Cristo) en Occident, y dica la caita de [[Costantinoble]] ([[1453]] dimpués de Cristo) en Orient.
O Imperio Romano ye sucesor d'a [[Republica Romana]] y la zaguera etapa de Roma, que abraca dende o mandato d'[[César Augusto|Augusto]] (chinero d'o 27 antes de Cristo) dica a caita final de [[Romulo Augustulo]] (476 dimpués de Cristo) en Occident, y dica la caita de [[Costantinoble]] ([[1453]] dimpués de Cristo) en Orient.


[[Categoría:Antiga Roma]]
[[Categoría:Antiga Roma|*]]
[[Categoría:Estaus desapareixius]]
[[Categoría:Estaus desapareixius]]
[[Categoría:Historia antiga]]
[[Categoría:Historia antiga]]

Versión d'o 13:55 9 abr 2024

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Antiga Roma
753 aC — 1453
Situación de
Situación de
Extensión de Roma en diferents tiempos
Capital Roma, Contantinoble
Idioma oficial Latín
Relichión Politeísmo romano, Cristianismo
Gubierno Monarquía, Republica, Imperio
Periodo historico Edat Antiga
 • Fundación de Roma
 • Conquiesta otomana de Constantinoble

L'antiga Roma estió un estau y civilización que surchió de l'antiga ciudat-estau de Roma a partir d'o sieglo IX aC. A lo principio yera una monarquía, se convertió en una republica, y a la fin un imperio que controló a mayor part d'a cuenca mediterrania y d'Europa Occidental. l'Imperio Romano cayó, y la part occidental s'esminglanó en o sieglo V en una serie de reinos controlatos por una clase dirichent chermanica. A part oriental se convertió en o que os historiadors denominan Imperio Bizantín que sobrevivió dica desapareixer de pa cutio en l'anyo 1453 con a conquiesta otomana.

A civilización romana asimiló a civilización helenistica y chuntas forman l'Antiguedat clasica europea, modelo base d'a civilización occidental en dreito, arte, literatura y terminolochía lingüistica (cultismos). As luengas d'Europa suroccidental derivan d'a luenga orichinaria de Roma u latín y son conoixitas por ixo neolatinas u romances.

Historia

Monarquía

Una dinastía d'orichen etrusco, os Tarquins s'imposoron como clase dirichent d'a población latina y sabina.

Republica

Ta más detalles, veyer l'articlo Republica Romanaveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].

A Republica Romana encomenzó cuan forachitoron a lo zaguer monarca en l'anyo 510 aC y remató en un periodo de guerras civils que permitioron a instauración de l'Imperio Romano en unos escayeximientos entre os anyos 44 aC y 27 aC.

Una caracteristica d'o cambio estió que l'administración d'a ciudat, y os suyos distritos rurals quedó regulata en o dreito d'apelar a lo pueblo ius provocationis contra cualsiquier decisión d'un machistrato concernient a la vida u a lo estatuto churidico (asput). L'administrachión executiva quedó dotata d'imperium u poder omnimodo que teneba un orichen relichioso que dimanaba de lo mesmo Chupiter.

Imperio

Ta más detalles, veyer l'articlo Imperio Romanoveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].

O Imperio Romano ye sucesor d'a Republica Romana y la zaguera etapa de Roma, que abraca dende o mandato d'Augusto (chinero d'o 27 antes de Cristo) dica a caita final de Romulo Augustulo (476 dimpués de Cristo) en Occident, y dica la caita de Costantinoble (1453 dimpués de Cristo) en Orient.