عرض مصدر الخليج الفارسى

{{صندوق معلومات تجمع سكانى}}
'''الخليج الفارسى''' ([[انجليزى|بالانجليزى]]: Persian Gulf) او '''الخليج العربى'''<ref name=":1">{{استشهاد بكتاب|مسار=|عنوان=موسوعه تاريخ الخليج العربى|تاريخ=|موقع=|ناشر=دار اسامه للنشر والتوزيع|مكان=عمان, الاردن.|publication-date=2005|تاريخ الوصول=|الأخير=شاكر|الأول=محمود|via=}}</ref> هوا ذراع مائيه ل[[بحر العرب]] بيمتد من [[خليج عمان]] جنوب لحد [[شط العرب]] فى الشمال بطول 965 كيلومتر.<ref name="Encyclopedia Americana">[[الموسوعه الامريكيه|the Encyclopedia Americana]] international edition. volume 21, p.751</ref> مساحة الخليج الفارسى حوالى 233,100 [[كيلومتر]],<ref name="Encyclopedia Americana" /> و عرضه ما بين حد اقصى حوالى 370 كم<ref name="Encyclopedia Americana" /> لحد ادنى 55 كم فى مضيق هرمز. و الخليج ضحل غماقته مش اكتر 90 متر الا فى شوية اماكن.<ref name="Encyclopedia Americana" /> طول الساحل العربى على الخليج 3,490 كيلومتر و هوا اطول من الساحل الايرانى, ساحل ايران طوله 2,440 كيلومتر على الخليج الفارسى.

بيفصل الخليج الفارسى [[شبه الجزيره العربيه]] و جنوب غرب [[ايران]], و بتطل عليه تمن دول هيا [[العراق]]<nowiki/>و [[الكويت]] و [[المملكه العربيه السعوديه|السعوديه]] و [[دولة قطر|قطر]] و [[الامارات]] و [[سلطنة عمان|عمان]] و [[ايران]] كمان بتحيط مية بدولة [[البحرين]]. بيحده من الشمال و الشرق [[ايران]] و من الجنوب الشرقى و الجنوب [[سلطنة عمان]] و [[الامارات|الامارات العربيه المتحده]], وتحده من الجنوب الغربى والغرب [[المملكه العربيه السعوديه]] و [[دولة قطر|قطر]], و [[الكويت]] و [[العراق]] على اطرافه الشمال غربيه, فى الوقت نفسه [[البحرين]] ضمن ميه الخليج الفارسى الغربيه شمال [[دولة قطر|قطر]].

و المنطقه بتلعب دور مهم على الصعيد العسكرى, و الاقتصادى, و السياسى, كتير من ناقلات البترول بتعبر من خلاله عبر الموانئ النفطيه على سواحله لان اغلب البلاد اللى بتطل على سواحله هيا مصدره للنفط, اضافه لداه مياهه بتضم حقول نفطيه و غازيه, و هوا من اكتر الممرات المائيه حسب الازدحام فى العالم.<ref name=":2" />

== التسميه و الخلاف ==
[[ملف:PersianArGulf.JPG|تصغير|326x326px|القاهره]]
[[ملف:Mercator-Hondius (1634) Ottoman Empire.jpg|تصغير|يسار|325x325px|خريطه اتنشرت فى الاطلس الصغير سنة [[1634]] لرسامى الخرائط ميركاتور و هندويس بيظهر فيها الخليج و اتكتب عليه [[لاتينى|باللاتينيه]] اسم «sinus arabicus» اى الخليج العربى]]
[[File:Persian gulf in Iraqi carpet 1970.jpg|thumb|iزرابی عراقی من زمن صدام حسين|433x433بك]]
[[File:Map of persia.jpg|thumb|بحر فارس|324x324بك]]
الخليج الفارسى اتسمى باسماء كتيره عبر التاريخ كان اقدمها ''بحر ارض الآله'' لحد الالف التانيه قبل الميلاد, و اتعرف عند السومريين و الاكديين باسماء كتير منها ''بحر الشروق الكبير'', ''البحر الاسفل'', و ''النهر المر'', و ''بحر شرق الشمس الكبير'', و ''بحر بلاد الكلدانيين''. سماه شويه من الكتاب اليونانيين و الرومانيين البحر الارثيرى (الاحمر) لانهم اعتبروه جزء من بحر العرب اللى اتسمى الاحمر.<ref name=":1" /> و سماه المؤرخ الرومانى [[بلينيوس الاصغر]] اسم الخليج الفارسى.<ref>{{استشهاد بكتاب|مسار=https://books.google.com.sa/books?id=VjZOngEACAAJ&dq=%D8%A7%D9%84%D8%AE%D9%84%D9%8A%D8%AC+%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A+%D8%A8%D8%AD%D8%B1+%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B7%D9%8A&hl=en&sa=X&redir_esc=y|عنوان=الخليج العربي-بحر الاساطير|تاريخ=1992-01-01|ناشر=شركه المطبوعات للتوزيع والنشر|لغه=ar|الأخير=قلعجى|الأول=قدرى|مسار ارشيف=https://web.archive.org/web/20200119171230/https://books.google.com.sa/books?id=VjZOngEACAAJ&dq=الخليج+العربي+بحر+الاساطي&hl=en&sa=X&redir_esc=y|تاريخ ارشيف=19 يناير 2020}}</ref><ref>[https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b5/The_natural_history_of_Pliny_1855.pdf PLINY'S NATURAL HISTORY.Page 99] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201006095848/https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b5/The_natural_history_of_Pliny_1855.pdf |date=6 اكتوبر 2020 }}</ref> و سماها [[بطليموس]] المؤرخ الاغريقى 150 ق.م خليج ميسان<ref>D. T. Potts, Arabia and the kingdom of Characene, page 140: "Cl. Ptolemy knew the northern Gulf as "Mesanites Kolpos" the "Gulf of Mesene"</ref><ref>A. Sprenger, Die alte Giographie Arabiens, page 200</ref> على الاسم المملكه ميسان العربيه فى الاهواز فى شمال الخليج الفارسی.

و اتعرف كمان بمسمى ''بحر فارس'' و اول من سمها بالاسم داه هوا [[نيارخوس]] قائد اسطول الاسكندر الاكبر سنة 325 ق.م لانه مشى بمحاذاة الساحل الفارسى و ما عرفش انه فيه ساحل تانى. و سماه الجغرافيين الفرس خليج العراق فى القرن الرابع الهجرى.

و سماه العرب و [[امبراطوريه عثمانيه|الدوله العثمانيه]] ''خليج البصره'' و كمان ليه اسماء تانيه استخدمها العرب منها ''خليج عمان,'' ''خليج البحرين'' او ''خليج القطيف'' لان المدن كانت منطلق للسفن اللى بتبحر فيه و بتسيطر على ميته, و اسم بحر البصره بيرجع لفترة الفتح الاسلامى.

و انحصرت تسميته الايام دى على مسميين رئيسيين هما '''الخليج العربى''' و '''الخليج الفارسى'''. بتستخدم تسمية الخليج العربى رسميا من دول الجامعه العربيه, و كل البلاد العربيه و المنظمات العربيه, كمان بتستخدمه [[الامم المتحده]] فى محاضر مؤتمراتها و مراسلاتها و فى وثائقها العربيه <ref name=":0">{{استشهاد بدوريه محكمه|الاخير=غربى|الاول=ميلود بن|عنوان=الاطار القانونى والمؤسساتى لتحقيق التكامل فى مجلس التعاون لدول الخليج العربيه واتحاد المغرب العربي: دراسه مقارنه|مسار=http://platform.almanhal.com/Article/ArticleDetails.aspx?ID=68439|صفحات=240–266|دوى=10.12816/0027398|مسار ارشيف=https://web.archive.org/web/20200403143202/http://platform.almanhal.com/Article/ArticleDetails.aspx?ID=68439|تاريخ ارشيف=2020-04-03|تاريخ الوصول=2021-12-14|تاريخ الأرشيف=2020-04-03|مسار الأرشيف=https://web.archive.org/web/20200403143202/http://platform.almanhal.com/Article/ArticleDetails.aspx?ID=68439|url-status=dead}}</ref><ref>[http://www.un.org/arabic/ga/president/61/statements/PGA070207_arabworld.shtml من محاضر الجمعيه العموميه للامم المتحده] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130312111707/http://www.un.org/arabic/ga/president/61/statements/PGA070207_arabworld.shtml |date=12 مارس 2013 }}</ref><ref>[http://www.un.org/radio/ar/story.asp?NewsID=4151 من راديو الامم المتحده بالعربيه] {{وصله مكسوره|تاريخ= مايو 2019 |bot=JarBot}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200406113430/https://www.un.org/radio/ar/story.asp?NewsID=4151 |date=6 ابريل 2020}}</ref> و الجمعيات الجغرافيه و العربيه. اما التسميه التانيه الخليج الفارسى نسبه [[فارس|لبلاد فارس]] فبتستخدم عالميا.<ref>Eilts, Hermann (Fall, 1980). "Security Considerations in the Persian Gulf". ''International Security''. '''5''' (2): 79–113. JSTOR [https://www.jstor.org/stable/2538446 2538446]. doi:[https://doi.org/10.2307%2F2538446 10.2307/2538446] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170210062618/https://www.jstor.org/stable/2538446 |date=10 فبراير 2017 }}</ref>

جنب التسميتين دول بيتم تداول مصطلح الخليج العربى - الفارسى فى شوية اوساط عشان يتجنبو الخلاف بين ايران و الدول العربيه, اللى بتستعمله الجمعيه الوطنيه للجغرافيا اللى بتصدر مجلات ناشيونال جيوجرافيك, و مصطلح الخليج الاسلامى,<ref name=":0" /> و فيه دراسه اكاديميه دعت لاعادة اطلاق ('''خليج البصره''') على الشواطىء العراقيه منه,<ref>دور البصره التجارى فى الخليج العربى, القهواتى, حسين محمد, بغداد: مطبعه الارشاد تاريخ النشر: 1980 ص 86</ref> و بتستعمل باقى دول العالم نقل عن مصادر الغربيه تسميه الخليج الفارسى اللى بتخلط ساعات مع تسمية الخليج العربى.<ref>{{Cite web |url=http://admin.royalnavy.mod.uk/server?show=ConMediaFile.28157&outputFormat=print |title=من محاضر وزاره الدفاع البريطانيه تذكر تسميه Arabian Gulf بالانكليزيه |accessdate=2021-12-14 |archive-date=2008-10-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081014095030/http://admin.royalnavy.mod.uk/server?show=ConMediaFile.28157&outputFormat=print |url-status=dead }}</ref><ref>[http://www.nrlmry.navy.mil/sat_training/low_cloud/avhrr_modis/index.html محاضر من وزاره الدفاع الامريكيه تذكر Arabian Gulf بالانكليزيه] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170829032303/https://www.nrlmry.navy.mil/sat_training/low_cloud/avhrr_modis/index.html |date=29 اغسطس 2017 }}</ref>

فى اكتوبر 2018 المنظمة العالمية للملكية الفكريه بصفتها وكاله تابعه للامم المتحده سجلت الخليج فى شهاده رسميه بتستند لاتفاقية لشبونه لحماية تسميات المنشأ و تسجيلها الدولى. و اشار الاعتراف بالاسم داه فى شهادة تسجيل لؤلؤة الخليج الفارسى للاعتراف باسم الجسم المائى بالشكا داه. حسب الاتفاقية المستنده للقانون الدولى مش ممكن لاى بلد او حكومه او منظمه تستخدم اسم تانى ره للخليج.<ref name="PressTV">{{cite web
| url = http://www.presstv.com/Detail/2018/10/22/577753/Iran-Persian-Gulf
| title = UN agency registers 'Persian Gulf' in official certificate
| date = Oct 22, 2018
| publisher = PressTV
| accessdate = 2018-10-22
| archive-date = 2018-10-26
| archive-url = https://web.archive.org/web/20181026062818/https://www.presstv.com/Detail/2018/10/22/577753/Iran-Persian-Gulf
| url-status = dead
}}</ref>

=== النزاع السياسى ===
الكاتب الفرنسى ميشال فوشيه Michel Foucher فى كتابه "تخوم وحدود" (Fronts et Frontieres) شايف ان الخليج اللى اسمى الخليج الفارسى بسبب النفوذ القوى و التاريخى لايران, لاقى دعم من الاستراتيجيه الاميركيه (زمن الشاه) القايمه على دعم الشاه و جيشه لتحقيق الامن الاقليمى فى حماية النفط. و بيأكد داه نبيل خليفه, كاتب لبنانى فى الشؤون الاستراتيجيه, فى جورنال دار الحياه فى 14 اغسطس 005 : «ليس الخلاف بين العرب والايرانيين مجرد خلاف لفظي/اسمى. وانما هو خلاف يعكس صراعا سياسيا وقوميا ذا ابعاد ومضامين استراتيجيه, خلاصتها من ليه الهيمنه على الخليج, على مياهه وجزره ونفطه ومواقعه الاستراتيجيه وامنه وثرواته».

=== وجهه نظر ايران ===
ايران ان شايفه ليها الحق فى السيطره على كل الخليج العربى, و بتعتبر سواحله الغربيه انها كانت مستعمرات تابعه لمملكة الفرس قبل الاسلام. كمان بتعتبر "الخليج الفارسى" هيا التسميه الوحيده اللى اتسمى الخليج بيها, و بتنكر وجود اى اسم تانى.

عشان كده بعد ما اعلنت مؤسسة الجمعيه الجغرافيه الوطنيه عن كتابة اسم الخليج العربى جنب الخليج الفارسى, فى اطلسها الجديد, و اشارت للخلاف على الجزر التلات بين ايران و دولة الامارات العربيه و اعتبرت «ان طنب الصغرى و طنب الكبرى و ابو موسى محتله من ايران و بتطالب الامارات العربيه بالسياده عليها», غضب القوميبن الفرس, و اتهمو المؤسسه باخد الرشاوى, و اتهموها بانها «بتاثير من اللوبى الصهيونى, و بدولارات البترول من الحكومات العربيه قررت تشويه واقع تاريخى مش ممكن نكرانه», مع ان اسرائيل بتستعمل مصطلح "الخليج الفارسى". و اعتبر المسؤولين الايرانيين داه «مؤامره صهيونيه لشق صفوف المسلمين», فبادرت الحكومه الايرانيه لاتخاذ اجراءات بتمنع بموجبها الجمعيه الوطنيه للجغرافيا من بيع مطبوعاتها و خرايطها فى ايران. كمان منع اى مندوب منها بدخول الاراضى الايرانيه. كمان دعا رئيس البرلمان الايرانى حداد عادل كل اللى سماهم عباده الوطن للدفاع عن فارسية الخليج. كمان جمع المعارضه الايرانيه بمختلف اطيافهم عن ان الخليج فارسى. و حاولت الجمعيه تشرح اسباب زيادة صفة "الخليج العربى" للخليج الفارسى, بان فيه اللى يعرف الذراع البحريه بالخليج العربى.

=== وجهة نظر العرب ===
اغلب العرب الايام دى شايفين ان اسم "الخليج العربى" تاريخى و قديم, و انه مبرر لان تلتين سواحل الخليج فى بلاد عربيه, فى الوقت نفسه بتطل ايران على حوالى التلت, و انه لحد السواحل الايرانيه سكانها قبايل عربيه سواء فى الشمال (اقليم الاهواز) او فى الشمال الشرقى فى كتير من مدن اقليم بوشهر زى بوشهر و عسلويه و بندر كنغان او فى الشرق فى بندر لنجه و بندر عباس, (كانت دولة القواسم مسيطره على البلاد لحد ضمتها ايران), كمان ان العرب بيشكلو سكان اهم جزيرتين مسكونتين فى الخليج العربى و هما جزيرة البحرين و جزيرة قشم بالاضافه ان العرب بيشكلو السكان الاصليين لكل الجزر الماهوله فى الخليج العربى قبل ظهور البترول و بالتالى فمن الاولى تسمية الخليج حسب الشعب اللى بيسكن جزره و سواحله.[[ملف:Khaleej_ajam.jpg|تصغير|501x501px|Khaleej Ajam = Persian gulf خریطه مصریه.]]

== الموقع ==
الخليج موجود جنوب غرب [[اسيا|قارة آسيا]] بين خط عرض 23 الى 30 درجه فى الشمال, و خط طول 48 الى 56 درجه فى الجنوب, و بيمتد من [[ايران]] من جهه الشرق لحد [[شبه الجزيره العربيه]] (دول الخليج العربى) فى الغرب, و بيحده [[العراق]] فى الشمال, و مضيق هرمز و [[خليج عمان]] فى الجنوب. و طوله حوالى 990 كم, و اقصى عرض ليه حوالى 370 كم, و بيحتل مساحة حوالى 239 الف كم<sup>2</sup>, و حجم ميته حوالى 85,00 كيلومتر<sup>3</sup>. و هو ضحل نسبيا و متوسط غمافته بتوصل 36 متر بس, و طول اغمق نقطه فيه حوالى 100 متر جنب جزيرة هرمز.<ref name=":1" /><ref name=":2">[https://os.copernicus.org/preprints/2/129/2005/osd-2-129-2005-print.pdf Kämpf, Jochen; Sadrinasab, Masoud](2005.), str. 130. {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120417054656/http://www.ocean-sci-discuss.net/2/129/2005/osd-2-129-2005-print.pdf |date=17 ابريل 2012 }}</ref> و بيتصل بشمال المحيط الهندى عن طريق بحر العرب عبر مضيق هرمز الى عرضه حوالى 56 كم.<ref name=":2" /><ref>{{استشهاد بكتاب|مسار=|عنوان=خليج تاروت, دراسه بيئيه|تاريخ=|موقع=|ناشر=اطياف للنشر والتوزيع|سنه=|ISBN=9786039066675|إصدار=الثانيه|مكان=القطيف, المملكه العربيه السعوديه.|publication-date=2017|تاريخ الوصول=|الأخير=رامس|الأول=سلمان|via=}}</ref>

و لموقع الخليج اهميه استراتيجيه من زمان فهوا بيتوسط العالم القديم, كان كمان واحد من الطرق التجاريه الهامه اللى اتنافست الدول الاستعماريه للسيطره عليه, و الايام دى هوا واحد من اكتر الممرات المائيه ازدحام فى العالم بسبب عبور كتير من ناقلات البترول من خلاله.<ref name=":1" /><ref name=":2" />

== التاريخ ==
[[ملف:A replenishment-at-sea in the Arabian Gulf. (11983216996).jpg|تصغير|البحريه الامريكيه فى الخليج|324x324بك]]
شكل الخليج اضافه [[البحر الاحمر|للبحر الاحمر]] ممرات مائيه اساسيه للتجاره ما بين الشرق والغرب لترويج الحركه التجاريه و التبادلات الحضاريه بين الحضارات الكبرى فى الشرق زى الهند و الصين. و كانت حضارة بلاد الرافدين فى اقصى الشمال الغربى من الخليج العربى. و كانت منطقة الخليج ملتقى الحضارات و الثقافات القديمه, على مر التاريخ لانها كانت باقصى [[الهلال الخصيب]] و هوا الارض الخضرا اللى بتمتد من المنطقه باقصى شمال الخليج و بتشكل نص دايره لحد شمال غرب المنطقه و بتمتد الى [[دلتا]] [[النيل]]. و فى الامارات و عمان, اتلاقى آثار بتدل على وجود مستوطنات سكانيه تاريخها بيرجع لسبع تلاف سنه. و فى المستوطنات تم اكتشاف قطع متميزه من الطفله الاسود من منطقة عبيد (ماده) بالعراق, و دا بيدل ان التجاره عبر مناطق الخليج المختلفه كانت نشطه.

=== التاريخ القديم و الوسيط ===
تاجر ابناء بلاد الرافدين و جيرانهم من الحضارات المختلفه عبر الخليج العربى و [[المحيط الهندى]] و [[بحر العرب]] من عصور قديمه, و  رغم وفرة المنتجات الزراعيه فى منطقة الرافدين فضلو محتاجين يحصلو على المعادن و الخشب و الحجاره, فانطلقو بمراكبهم عبر النهر و وصلو لمية الخليج و هما بيدورو عن الموارد عن طريق تجاره اكتر ربح. و ذكرت وثائق السومريين التاريخيه المكتوبه اللى بترجع لتلات تلاف سنه ق.م. انهم كانو بيوصلو لمنطقه منطقة ميجان (عمان) عشان [[نحاس|النحاس]] فى الجنوب الشرقى من [[شبه الجزيره العربيه]]. و من السنه ق.م. و بعد حضارة ميجان ورد اسم دلمون فى البحرين فى السجلات التاريخيه بوصفها مركز تبادل تجارى بين الرافدين و ميجان و [[ملوحه]]؛ (اسم سماه الاكاديين على منطقة وادى السند), و اتلاتقى هناك آثار فيها اختام بتشير للمنطقه اللى وردت منها البضائع.

و وصل ابناء وادى الرافدين بمراكبهم المجهزه ملاحيا لوادى السند, و كان السومريبن بيصنعو مراكبهم من قصب (الغاب). كمان بحارة ميجان كانو بيسيطرو على التجاره ما بين الرافدين و [[الهند]] عبر الخليج فى القرن التالت ق.م. و كان اهل دلمون على ساحل الخليج و المدن القريبه من الساحل كام النار و [[دلما]] على ساحل [[ابو ظبى]] و [[فيلكا]] فى ال[[الكويت|كويت]]. وو ده سهل التجاره شق طريق سنه 3500ق.م. بيمتد من شمال الخليج لربطه [[البحر المتوسط|بالبحر المتوسط]]. السلع التجاريه اللى كان الخليجيين زمان بيتاجرو فيها, و منها الاعشاب و التوابل و [[لبان|اللبان]] و المر و القماش و الجواهر و الاحجار الكريمه و السيراميك و الساج و الارز و المعادن زى [[نحاس|النحاس]], اللى كان من ميجن.

و اتعرف الخليج بوصفه مصدر اساسى لتجاره [[لؤلؤ|اللؤلؤ]], لان غماقة مية الخليج مكنت الغواصين من الوصول لعمق البحر لاستخراج محاره من زمان و فى القرن السادس ق.م. انشا الاخمينيين امبراطوريتهم اللى امتدت فى اوجها لكل ارجاء الشرق الادنى, من وادى السند ل<nowiki/>[[ليبيا]], و فى الشمال لحد حدود مملكه مقدونيا القديمه. و قدرو يسيطرو على كل الطرق التجاريه للبحر الابيض المتوسط عبر البر و البحر, و ملوكهم رجعو بنو الطريق من منطقه السوس فى [[ايران]] الى سارديز جنب [[افسس]] و [[ازمير|سميرنا]]. و كان لاحتلال الرومان لمصر اثر كبير فى منع [[عرب|العرب]] من الشغل وسطاء تجاريين و سيطر الرومان على طرق التجاره عبر [[البحر الاحمر]] و كانو على درايه و كفاءه عاليه فى مهارات الابحار. كمان سيطرو على الطريق البحرى المؤدى الى [[الهند]].

و استمر الاتصال بالعالم الخارجى و اتسع نطاقه, ففى سنة 166م بعت الامبراطور الرومانى [[ماركوس اوريليوس]] من مستعمرته فى الخليج العربى مبعوث [[الصين|للصين]], و باكتشاف اسرار رياح المحيط الهندى الموسميه فى القرن الاول الميلادى تابع العرب ممارسة تجارتهم. و  شافت القرون اللى بعدها نزاعات بين ابناء المتوسط و حضارات جنوب غرب آسيا, و مع كداه قدر عرب شبه الجزيره العربيه يفضلو حياديين فى النزاع القائم, و استمرو بالتجاره و بعتو قوافلهم و سفنهم لللموانئ, و المراكز التجاريه على الجانبين, و ورد وصف للسفن اللى كانو بيستخدموها فى كتابات الكاتب البيزنطى [[بروكوبيوس]], قال فيه: "كل المراكب اللى كانت بتيجى من الهند على البحر ما كانتش زى غيرها من المراكب, ما كانتش مدهونه بالقطران و لا بايه ماده تانيه, و كان بيتم ربط الواح الخشب ببعضها بمسامير حديديه كبيره, بتنفد من لوح لتانى و بيتم شد الالواح بحبال لزيادة ترابطها".

و من المحتمل انها كانت بتتبنى بالطريقه نفسها من قرون بعيده. و اتلاقى قلاده قديمه فى تل ابرق فى [[ام القيوين]] فى [[الامارات]] تاريخها بيرجع لـ [[300 ق م|300 ق.م]] و بيظهر عليها رسم واضح بيمثل قارب بخلفيه مربعه و مقدمه متقوسه حاده و فوقه شراع, و من الواضح ان الشراع مدور لحد بعيد للشراع العربى, و بتقدم القلاده اقدم وصف للشراع المثلث, اللى اسمه الشراع اللاتينى.

و مع الاسلام فى القرن السابع الميلادى, اتغيرت ملامح الخليج و المنطقه المجاوره بشكل كبير, و ابتدت من الوقت داه الدوله الاسلاميه تسيطر على الطرق التجاريه عبر الخليج و البحر الاحمر, وعلى الطرق البريه عبر [[اسيا الصغرى|الاناضول]]. و فى نص القرن التامن الميلادى اتسعت الدوله الاسلاميه من جبال البيرنيه فى شبه الجزيره الايبيريه لحد [[نهر السند]], و خلال سبعمية سنه انتشر الاسلام فى الغرب و فى الشرق و بقى [[المحيط الهندى]] البحيره الاسلاميه, و سيطر التجار العرب على التجاره و على البضائع من الشرق و خاصه التوابل, و بقى الوضع على ماهو عليه لحد القرن الخمستاشر الميلادى, لما ابحر فاسكو دا جاما حولين افريقيا و فتح طريق تجارى جديد للممالك الاوروبيه, و دخل البحاره العرب فى منافسه مع البحاره الاوروبيين, و باتساع نشاطاتهم التجاريه بقى البحاره العرب اكتر علم بجغرافيا العالم, و صاروا قادرين يقدمو خرايط اكتر دقه لوصف العالم المعروف وقتها , و كانو بينقلو معاهم فى رحلاتهم الجغرافيين و الرحاله, و هما سجلو ملاحظاتهم و وصفهم للاماكن اللى زاروها. و فى القرن العاشر الميلادى كتب واحد من الرحاله البغداديين و هو ابن حوقل و وصف الخليج ان ميته صافيه بتشف تحتها, و انه ممكن تشوف الحجاره البيضا فى القعر, و ذكر انه كان فيه كتير من [[لؤلؤ|اللؤلؤ]] و المرجان و كان كتير من الجزر اللى عايش فيها ناس. ود قدم الجغرافى المقدسى وصف للبحاره اللى كان بيرتحل معاهم حولين سواحل شبه الجزيره العربيه: "كنت قد رحلت بصحبه رجال اتولدو وكبروا فى البحر, و كان عندهم كامل المعرفه عنه وعن مراسيه وعن رياحه وجزره, ولقد امطرتهم بعدد كبير من الاسئله عن البحر وخصائصه الطبيعيه وحدوده, ولقد رايت عندهم ادله بحريه يقومون بدراستها ومصادرتها, متبعين ارشاداتها بثقه وحماس".

و بيوصف الرحاله [[ابن بطوطه]] خطوط التجاره بين الخليج العربى و الهند "ابحرنا من قلوه الى ظفار  كانت الحصنه الاصيله تصدر من هناك الى [[الهند]], وده السفر استغرقنا شهرا و كان مصحوبا بريح محببه". و عن طريق عدد كبير من المراكب بتبحر فى [[المحيط الهندى]] كان العرب بيلتقو بالتجار الهنود و تجار ([[مالى]]) و [[الصين]], و كانو بيتبادلون نظام تجارى ثقافى فى اغلب الاحيان كان من غير نزاعات و تم توطيد الاتصال بين الثقافات. و ابحر التجار العرب بشكل منتظم الى [[الصين]], وفى بدايه القرن الخامستاشر ارسل الصينيين اساطيلهم التجاريه فى رحلات بحريه متعدده, شملت الخليج و افريقيا الشرقيه, و ذكر [[عبد الملك بن حبيب السلمى|ابن حبيب]] فى القرن العاشر الميلادى دبا بوصفها واحد من اهم الاسواق العربيه بيجلها التجار من [[الهند]] و السند و [[الصين]], اضافه لاناس من الشرق و الغرب.

=== العصر الحديث ===
==== النفوذ البرتوجالى ====
قدر البرتوجاليين يوصلو الهند بعد اكتشافهم لطريق راس الرجاء الصالح و اسسو ليهم امبراطوريه فى الشرق. سنة 1507 قدر اسطول بورتوجالى بيقوده الفونسو دى البوكيرك يحتل مسقط و صحار و [[خورفكان|خور فكان]] و هرمز اللى و قع ملكها اتفاقيه الولاء للتاج البورتوجالى, سنة 1521 وقعت [[البحرين]] بايد البورتوجاليين.

ما كانتش الدوله العثمانيه وصلت الخليج فى وقتها بس بعد استيلائها على بغداد سنة 1534 اتوسعت فى الجنوب و دخلت فى حرب مع البورتوجاليين و بعت العثمانيين اسطول بحرى بقيادة الادميرال برى بيه قائد الاسطول العثمانى فى السويس لمحاصرة مدينه ديو فى الهند سنة 1538 رد على الحملات البورتوجاليه فى [[البحر الاحمر]], و لكن فشلت الحمله العثمانيه فرد البورتوجاليين بمهاجمة السويس.

سنة 1550 ضم العثمانيين القطيف و اللى كانت من املاك حاكم هرمز الخاضع للبورتوجاليين فجهزت البورتوجال حمله لطرد العثمانيين من القطيف و قدرو يطردو الحاميه العثمانيه و يستيلو على المدينه, و رد العثمانيين بارسال حمله بحريه للخليج حطت فى مسقط فاستولو عليها و طردو حاميتها البورتوجاليه و هاجموا جزيره قشم.

فى [[25 اغسطس]] [[1553]] اشتبك قائد الاسطول العثمانى فى الخليج العربى مع الاسطول البورتوجالى جنب مسقط و قدر البورتوجالين ياسرو 6 سفن عثمانيه و انسحب باقى الاسطول. و فى 1859 جهز العثمانيين اسطول بحرى من 72 سفينه عليها 1,200 جندى تركى و انكشارى لمهاجمة البحرين قدرت الحمله تنزل اى [[البحرين]] و تحاصر القلعه بس تعزيزات بورتوجاليه وصلت و قدرت تفك الحصار و تجبر العثمانيين على الانسحاب.

اتحالفت الدوله الصفويه مع الانجليز لطرد البورتوجاليين من هرمز و بعد الهجوم الانجليزى الصفوى على هرمز استسلمت الحاميه بالنهايه فى [[23 ابريل]] [[1622]]. رحل البورتوجاليين لمسقط. و من مسقط شن البورتوجاليون غاراتهم على السفن الايرانيه و ازعجو حاميه هرمز. و سنة 1625 عقد البورتوجاليين صلح مع الشاه عباس الاول. و سنة 1834 عقد الانجليز هدنه مع البورتوجاليين و عقدو اتفاقيه صلح سنة 1836.

سنة 1643 طرد امام عمان ناصر بن مرشد اليعربى البورتوجاليين من صحار و كان طلعهم قبلها من راس الخيمه. استولى العمانيين على مسقط فى يناير [[1650]] بعد ما استسلمت حاميتها البورتوجاليه.

== الجغرافيا ==

[[ملف:Strait of Hormuz AR.jpg|تصغير|مضيق هرمز اللى يوصل الخليج ب[[خليج عمان]].|324x324بك]]

بتتميز السواحل الغربيه للخليج بانها مناطق سهليه باستمدح منطقه قاعدة شبه جزيره قطر و اقصى جنوب مضيق هرمز, بتتشكل شبه جزيره مسندم, و بيتكون معظم الشاطئ العربى من شطوط  رمليه, مع كتير من الجزر الساحليه الصغيره اللى بيضم بعضها البحيرات داخليه.

بيختلف الساحل الشرقى فى تركيبته الجبليه, مع وجود كثيف للمنحدرات و فى حالة وجود الشطوط  فهى ضيقه جدا ما بتشكلش الا شق ساحلى رفيع فى حالة تواجدها و بتكبر عند مصادفتها مصبات الانهار الصغيره على حدود الخليج. السهل الساحلى بيتوسع فى الشمال فى منطقة [[بوشهر (محافظه)|بوشهر]] ضمن [[ايران]], و بيتحد بعد كده مع سهول دلتا انهار دجله و [[نهر الفرات|الفرات]] و [[نهر كارون]] الواسعه.

مية الخليج العربى مش غميقه نسبيا, و اقصى غماقه فيها 360 قدما. و ما بيرتفعش بيها الموج, و بالرغم من ارتفاع درجه حرارته و ارتفاع نسبة الرطوبه فى مناخه, فنادر ما يتعرض لعواصف او دوامات هوائيه, و عشان كده فهو بيوفر بيئه بحريه ملائمه للملاحه البحريه.

مية الخليج ضحله, و نادر ما يزيد عمقها عن 90م (حوالى 300 قدم), و ممكن توصل فى مناطق قليله جدا لـ 110 متر (360 قدم) و فى مدخله و فى الاماكن المعزوله فى الجزء الجنوبى الشرقى. الخليج مش متماثل بشكل ملحوظ, سواء من ناحية الشكل او من ناحية الغماقه, و اغمق الميه على طول الساحل الايرانى و معظم مناطقه عمقها 35م (120 قدم), فيه كتير من الجزر به و هيا بمعظمها قبب ملحيه و تراكمات من المرجان و حطام الهياكل العظميه للحيوانات البحريه الدقيقه.

== الجزر ==
الخليج فيه اكتر من 130 جزيره اكبرها جزيرة قشم الايرانيه اللى بيستوطنها عرب ايران و جزيرة بوبيان الكويتيه و مساحتها 863 كم2, و بعدها جزيرة [[البحرين]] و مساحتها 620 كم2.
== المدن المحيطه ==
دى ليسته باكبر [[مدينه|المدن]] المطله على الخليج و هيا مترتبه حسب السكان:
{{Maplink|frame=yes|frame-width=500|frame-height=500|zoom=6
|type1=point|id1=Q612|title1={{رمز علم|الامارات العربيه المتحده}} [[دبى]]|description1=3,297,980
|type2=point|id2=Q35178|title2={{رمز علم|الكويت}} [[مدينه الكويت]]|description2=3,000,000
|type3=point|id3=Q3861|title3={{رمز علم|قطر}} [[الدوحه]]|description3=2,382,000
|type4=point|id4=Q1519|title4={{رمز علم|الامارات العربيه المتحده}} [[ابو ظبى]]|description4=1,807,000
|type5=point|id5=Q289693|title5={{رمز علم|الامارات العربيه المتحده}} [[الشارقه]]|description5=1,274,749
|type6=point|id6=Q160320|title6={{رمز علم|السعوديه}} [[الدمام]]|description6=1,252,523
|type7=point|id7=Q3882|title7={{رمز علم|البحرين}} المنامه|description7=635,000
|type8=point|id8=Q27430|title8={{رمز علم|السعوديه}} [[الجبيل (محافظه)|الجبيل]]|description8=392,948
|type9=point|id9=Q530171|title9={{رمز علم|الامارات العربيه المتحده}} [[عجمان]]|description9=226,172
|type10=point|id10=Q270500|title10={{رمز علم|البحرين}} [[المحرق (مدينه)|المحرق]]|description10=176,583
|type11=point|id11=Q2126436|title11={{رمز علم|الامارات العربيه المتحده}} [[راس الخيمه]]|description11=115,949
|type12=point|id12=Q154814|title12={{رمز علم|ايران}} [[بندر عباس]]|description12=526,648
|type13=point|id13=Q158928|title13={{رمز علم|ايران}} [[بوشهر]]|description13=223,504
|type14=point|id14=Q605244|title14={{رمز علم|ايران}} [[معشور]]|description14=162,797
}}

{| class="wikitable" style="font-size:100%"
|-
!width=75|الترتيب
!width=250|المدينه
!width=100|السكان
|-
| 1||{{رمز علم|الامارات}} [[دبى]]||3,297,980
|-
| 2||{{رمز علم|الكويت}} [[مدينه الكويت]]||3,000,000
|-
| 3||{{رمز علم|مشيخة قطر}} [[الدوحه]]||2,382,000
|-
| 4||{{رمز علم|الامارات}} [[ابو ظبى]]||1,807,000
|-
| 5||{{رمز علم|الامارات}} [[الشارقه]]||1,274,749
|-
| 6||{{رمز علم|المملكه العربيه السعوديه}} [[الدمام]]||1,252,523
|-
| 7||{{رمز علم|البحرين}} [[المنامه]]||635,000
|-
| 8||{{رمز علم|ايران}} [[بندر عباس]]||526,648
|-
| 9||{{رمز علم|المملكه العربيه السعوديه}} الجبيل||392,948
|-
| 10||{{رمز علم|الامارات}} [[عجمان]]||226,172
|-
| 11||{{رمز علم|ايران}} [[بوشهر]]||223,504
|-
| 12||{{رمز علم|البحرين}} المحرق||176,583
|-
| 13||{{رمز علم|ايران}} معشور||162,797
|-
| 14||{{رمز علم|الامارات}} [[راس الخيمه]]||115,949
|- style="background:#9acdff;"
!colspan=2| الاجمالى
 || '''15,473,853''' 
|}

=== معرض صور اكبر المدن ===
{{Gallery
|align=center
|ملف:Abu Dhabi Skyline fron Corniche Rd.JPG|[[ابو ظبى|ابوظبى]], [[الامارات العربيه المتحده]]
|ملف:Ghornata area 2014-01-19 22-41.jpg|[[الدمام]], [[السعوديه]]
|ملف:Doha corniche view (2).jpg|[[الدوحه]], [[قطر]]
|ملف:Downtown Burj Dubai and Business Bay, seen from Safa Park.jpg|[[دبى]], [[الامارات العربيه المتحده]]
|ملف:Khobar At night.jpg|[[محافظه الخبر|الخبر]], [[السعوديه]]
|File:Kuwait City.jpg|[[مدينه الكويت]], [[الكويت]]
|File:Manama-nightview.jpg|[[المنامه]], [[البحرين]]
||[[شرجه (مدينه)|شرجه]], [[الامارات العربيه المتحده]]
|File:Bandarabbas-sahel-2.jpg|[[بندر عباس]], [[ايران]]
|ملف:Dariush Grand Hotel - 2.jpg|[[فندق داريوش جراند]] فى [[كيش (جزيره)|جزيره كيش]], [[ايران]]
|File:Khobar At night.jpg|[[محافظه الخبر|مدينه الخبر]], [[السعوديه]]
}}

== الموارد ==
بيمثل الخليج مورد هاما للمدن الساحليه على ضفتيه و كان بيستخرج [[لؤلؤ|اللؤلؤ]] منه و بيتتصدر للهند و منها بيتجاب فى البحر البضايع التجاريه, الايام دى بالاضافه للثروه السمكيه فيه ابار و حقول نفطيه و غازيه بتتقاسمها الدول المطله عليه فيما عدا العراق.

== المناخ ==
مناخ الخليج مش مريح, فدرجات حرارته مرتفعه, على الرغم ان الشتاء مممكن يكون بارد جدا فى اقصى الشمال الغربى من اطرافه. و هطول الامطار نادر نسبيا, و بيحصل بشكل زخات قويه بين شهرى نوفمبر و ابريل و هيا اكثف فى الاتجاه الشمالى, و ليه رطوبه عاليه, و بيظهر قليل من السحاب فى الشتا و بيندر فى الصيف. و فى القسم الغربى من الخليج, مناخه شبه استوائى, مدارى, دافئ فى الصيف, و معتدل فى الشتا. و درجه الحراره بين 10 درجات مئويه فى الشتا و اكتر من 35 درجه مئويه فى الصيف. و ممكن لملوحته توصل لـ 70 جزء فى الالف.<ref>{{استشهاد ويب
| مسار = https://www.aramco.com/content/dam/Publications/Marine_Atlas/Chapter2ar.pdf
| عنوان = الاطلس البحرى لغرب الخليج العربى : المواطن البيئيه البحريه
| تاريخ = 
| سنه = 2012م
| موقع = ارامكو السعوديه
| ناشر = اداره حمايه البيئه فى شركه الزيت العربيه السعوديه بمشاركه مركز البيئه والميه بمعهد البحوث فى جامعه الملك فهد للبترول والمعادن.
| مكان = الظهران, المملكه العربيه السعوديه
| لغه = ar
| ISBN = 9780977660094
| تاريخ الوصول = 2017-08-28
| الأخير = 
| الاولانى = 
| editor1-last = العبدالقادر
| editor1-first = خالد بن عبدالله
| editor2-last = لوكلاند
| editor2-first = رونالد انطونى
| إصدار = 
| مسار ارشيف = https://web.archive.org/web/20150531211806/http://www.saudiaramco.com/content/dam/Publications/Marine_Atlas/Chapter2ar.pdf
| تاريخ ارشيف = 31 مايو 2015
| وصله مكسوره = yes
| url-status = dead
| archive-date = 2015-05-31
| archive-url = https://web.archive.org/web/20150531211806/http://www.saudiaramco.com/content/dam/Publications/Marine_Atlas/Chapter2ar.pdf
}}</ref> 

العواصف الرعديه و الضباب نادر, و لكن العواصف الترابيه (الطوز) بتحصل كثير فى فصل الصيف, بتهب الريح فى الغالب من الشمال و الشمال الغربى خلال فصل الصيف, و نادر ما تكون قويه و الاندر العواصف فى الصيف, العواصف و هطول الامطار الشديد شايع فى الخريف, و سرعة الرياح وقتها ممكن توصل ساعات الى 150 كم (95م) فى الساعه فى اقل من 5 دقائق. التسخين القوى و ارتفاع حرارة الاراضى المحاذيه للسواحل بتسبب نسيم بر و بحر قوى جدا فى الصباح و بعد كده فى فترة بعد الظهر و المسا.

== الحياه البحريه ==
=== تركيب كيميائى ===
الخليج بمعظم مسطحه ما بياخدش غير رواسب بسيطه من الانهار على الجنب الشرقى و بيضخ فى جزئه الشمال الغربى كميات كبيره من الطمى من انهار دجله و الفرات و نهر [[نهر كارون|كارون]], و بيوصل تدفق الانهار ذروته فى الربيع و اوائل الصيف, وثت دوبان الثلوج فى الجبال و بتسبب كوارث فيضانيه ساعات فى منطقه [[شط العرب]].

فيه بعض الجداول و الانهار على الساحل الايرانى جنوب [[بوشهر (محافظه)|بوشهر]], بس فى المقابل مافيش اى تدفقات ميه عذبه من جهة شبه [[شبه الجزيره العربيه|الجزيره العربيه]], و اللى بدورها بتمد الخليج بكميات ضخمه من الغبار, و الرمل (الكوارتز), بسبب الرياح الشماليه الغربيه السائده فى المناطق الصحراويه المحيطه.

كتير من العمليات البيولوجيه, الكيمياء حيويه, و الكيميائيه بتسبب انتاج قدر كبير من كربونات الكالسيوم على شكل حطام عظمى هيكلى و غرامه الطين (طين دقيق) و اللى بدورها بتختلط مع الرواسب اللى بتيجى من البر. قاع المناطق الاعمق المتاخمه للساحل الايرانى و محيط دلتا دجله و الفرات مبطنه بطين رمادى اخضر غنى جدا بكربونات الكالسيوم. القاع الضحل فى المناطق للجنوب الغربى مغطى برمال لونها ابيض او رمادى و غرامه طين الكربونات. بيتصخر القاع فى كتير من المناطق بسبب ترسب كربونات الكالسيوم الجاى مع الميه الحاره المالحه, معظم الرواسب بتشكل عامل رئيسى بتكوين الجزر الساحليه.

=== الملوحه ===
بترتفع معدلات الملوحه فى الخليج العربى بسبب قلة الميه العذبه المتدفقه ليه و هيا فى معظمها من انهار دجله و الفرات و [[نهر كارون|كارون]] اضافه لقلة الامطار و ارتفاع معدلات التبخر نتيجه لدرجات الحراره العالميه و درجة حراره الميه السطحيه ما بين 24 الى 32 درجه مئويه (75 الى 90 فهرنهايت) فى مضيق هرمز, و بتوصل لمدى بين 16 الى 32 درجه مئويه (60 الى 90 فهرنهايت) فى اقصى الشمال الغربى, درجات الحراره المرتفعه و انخفاض تدفق الميه العذبه بتسبب زيادة معدل البخر فى الميه يعنى معدلات تملح عاليه, بين 37 الى 38 جزء فى الالف فى مدخل الخليج الى حوالى 38 الى 41 جزء فى الالف فى اقصى الشمال الغربى. حراره اعلى و معدلات تملح اضخم اكبر ممكن ملاحظتها فى منطقة الخلجان الداخليه على الشط العربى.

== حركة البحر ==
بيختلف معدل المد و الجزر لنحو 1,2 الى 1,5 متر (4 الى 5 اقدام) فى المنطقه المحيطه بشبه جزيره قطر و بيرتفع المعدل الى 3,0 الى 3,4 متر (10 الى 11 اقدام) فى الشمال الغربى و الى 2,7 الى 3,0 متر (9 الى 10 اقدام) فى اقصى الجنوب الشرقى. لما بتكون الرياح قويه على الشاطئ, و خصوصا فى جنوب الخليج, ممكن مستوى الميه الساحليه يرتفع الى 2.4 متر (8 اقدام), و دا بيتسبب فى فيضانات واسعه ضمن السبخات المنخفضه. تيارات المد و الجزر قويه عند مدخل الخليج, بسرعه بتوصل الى 8 كم (5 اميال) / ساعه. و باستمدح المناطق بين الجزر او فى مصبات الانهار و مداخل البحيرات الشاطئيه, من النادر تتجاوز 3 كم للساعه الواحده (واحد الى 2 ميل/ساعه). فى اوقات ممكن اتأثر الرياح على التيارات المحليه و تسبب عكس اتجاهها.

نادر يتجاوز ارتفاع الموج التلات امتار (10 اقدام) كاقصى ارتفاع فى جنوب الخليج. ارتفاع المستوى السنه بسبب المحيط الهندى ما بيظهرش الا فى الميه عند مدخل الخليج لما يحصل تعارض مع اتجاه الريح و بينتج عن دا اضطرابات و دومات مائيه.

نمط حركة الميه العام فى الخليج هوا الحركه بعكس عقرب الساعه و بيتميز بحركه بطابع راسى, و الميه السطحيه, و عند دخولها من المحيط الهندى, بتخضع للتبخر, و بالتالى بتبقى اكتر كثافه و بتغرق ضمن جسم الخليج و بتخرج عند عودتها من الدوران فى الخليج, من مضيق هرمز [[المحيط الهندى|للمحيط الهندى]] كتيارات ميه عميقه اسفل تيارات الماء السطحيه اللى بتدخل جسم الخليج.
== التلوث ==
=== التلوث النفطى ===
بعد حرب الخليج الاولى و التانيه بقت مية الخليج و خصوصا الميه الاقليميه الكويتيه منطقة كارثه بيئيه, فالمنطقه بشكل عام, بتعانى من تدهور خطير فى نوعية الهوا, الموارد البحريه, و التربه. فخلال الحرب, اتسكبت بحيرات ضخمه من البترول ضمن رمال الصحرا, و ملايين اللترات من البترول نزلت الخليج, الماده دى اللى بتهدد الحياه البريه و البحريه و مناطق مصايد السمك. آبار البترول اللى اشتعلت بيها النيران سببت بصنع غيمه من السناج اللى غطى معظم المنطقه و دا سبب اضرار بيئيه ممكن يكون مش ممكن تصلحها.

اكبر كميه انسكاب نفطى كان نتيجه للحرب. فخلال الاجتياح العراقى للكويت سنة [[1991]], القوات العراقيه دمرت تمان ناقلات البترول كمان دمرت كتير من محطات البترول على الشاطئ فى الكويت. اتسكب اكتر من 910 مليون لتر (240 مليون غالون) فى الخليج (و هوا رقم قياسى للمنطقه). بشكل عام غرق حوالى 80 سفينه لقاع الخليج فى حرب الخليج, السفن حملت كتير من البترول و الذخائر. البقع النفطيه بتظهر اسوء تاثيراتها عند وصولها للخط الساحلى.

فالبترول فى منطقة الميه الساحليه بيقتل الحياه اللى بتعيش ضمن منطقه المد الجزر و بيأذى الطيور و الثدييات البحريه عن طريق التسبب فى افقاد الريش و الفرو و ممانعتها و عزلها الطبيعى للميه, و داه بيسبب غرق الحيوانات بسبب وزن الميه اللى حمله الريش او يموت بسبب البرد بسبب انخفاض حراره اجسامها بسبب وصول الميه للجلد. و بالاضافه لداه ممكن الحيوانات تمرض او تتسمم لما تاكل البترول و هيا بتنضف ريشها من النفط.

=== تقلب درجه الحراره ===
التغيرات البسيطه فى درجات الحراره الميه ممكن تخلى السمك و غيرها من الانواع اللى كانت بتعيش ضمن المنطقه تسيبها و تجتذب انواع تانيه. التلوث الحرارى ممكن يسرع العمليات البيولوجيه فى النباتات و الحيوانات و بالتالى استنزاف مستويات [[اكسجين|الاوكسجين]] فى الميه و بالتالى موت الحياه ضمن المنطقه بسبب نقص الاكسجين. سنة 1999 قدر موت ما بين 400 الى 500 طن بره من السمك فى الخليج, و هيا مشكله بترجع لنقص الاكسجين فى الميه و نمو phytoplanktons.

=== تلوث الميه ===
قدمت الابحاث فى جامعه برادفورد, الفرصه لايران بالمطالبه بما يقارب 130 مليون دولار امريكى الخليج بدل الاضرار اللى حصلت سنة 1991 لمصايد الاسماك و الثروه السمكيه و الاحياء البحريه.<ref>[http://www.brad.ac.uk/admin/pr/pressreleases/2003/iran.php Research helps Iran – Press Release Bradford University<!-- عنوان مولد بالبوت -->] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150923194247/http://www.brad.ac.uk/admin/pr/pressreleases/2003/iran.php |date=23 سبتمبر 2015 }}</ref> قام قسم الجغرافيا و علوم البيئه فى الجامعه باجراء اختبارات على اكتر من 240 عينه من النفط, و الرواسب و الحياه البحريه, و تم مدورة البترول الخام من الكويت مع بقايا البترول فى السمك و غيرها من الاحياء البحريه.

== اسم الخليج فى خرايط تاريخيه ==

<center>
<gallery>
ملف:Istakhri map 2.jpg|بالفارسى: "خوزستان Khuzestan هيا اليوم محافظة ايرانية لكن لاتعنى ان الخليج فارسي" (قرن 9 ميلادى)
ملف:Sixth Map of Asia - 1478.tif|باللاتينى: "الخليج الفارسى" (1478 ميلادي)
ملف:PtolemyWorldMap.jpg|باللاتينى: "الخليج الفارسى" (قرن 15 ميلادي)
ملف:Map of 1531 denoting Sinus Persicus, Nova et Integra Universi Orbis Descriptio.jpg|باللاتينى: "الخليج الفارسى" (1531-1532 ميلادي)
ملف:PG 1540 Basel.jpg|بالطليانى: "الخليج الفارسى" (1540 ميلادي)
ملف:PG NSW Image jpeg.jpg|بالفرنساوى: "الخليج الفارسى" (1540 ميلادي)
ملف:PG 1548.jpg|باللاتينى: الخليج الفارسی. (1548 ميلادي)
ملف:Arabia by Jodocus Hondius 1598, reprinted 1616.tif|"الخليج الفارسى" (1563 ميلادي)
ملف:Arabia Felice Nuova Tavola 1574.jpg|بالطليانى: "الخليج الفارسى" (1574 ميلادي)
ملف:Sixth Map of Asia Which Includes Arabia Felix, Carmania, and the Persian Gulf.tif|باللاتينى: "الخليج الفارسى" (1578 ميلادي)
ملف:Ortelius 1580.jpg|بالإنجليزى: "الخليج الفارسى" (1580 ميلادي)
ملف:PG ufl.jpg|بالإنجليزى: "الخليج الفارسى" (1584 ميلادي)
ملف:PG UFL2.jpg|بالإننجليزى: "الخليج الفارسى" (1588 ميلادي)
ملف:Mercator 1595.jpg|بالإنجليزى: "الخليج الفارسى" (1595 ميلادي)
ملف:Matthaus 1598.jpg|بالإنجليزى: "الخليج الفارسى" (1598 ميلادي)
ملف:Hondius 1610.jpg|بالإنجليزى: "الخليج الفارسى" (1610 ميلادي)
ملف:1657 Visscher Map of the Holy Land or the "Earthly Paradise" - Geographicus - Gelengentheyt-visscher-1657.jpg|"الخليج الفارسى" (1657 ميلادي)
ملف:Arabia Agreable to Modern History.jpg|بالإنجليزى: "خليج البصرة" (1717-1735 ميلادي)
ملف:Iran e Bozorg2.jpg|بالإنجليزى: "الخليج الفارسى" (1719 ميلادي)
ملف:Map of Ancient Arabia - 1720.tif|باللاتينى: "الخليج الفارسى" (1720 ميلادي)
ملف:Bowen, Emanuel. Persia, adjacent countries. 1747.jpg|بالإنجليزى: "الخليج الفارسى" (1747 ميلادي)
ملف:PG 1740.jpg|بالفرنساوى: "الخليج الفارسى" او خليج البصرة (1740 ميلادي)
ملف:Robert de Vaugondy. Map of the Early Ages of the World. 1762.jpg|"الخليج الفارسى" (1762 ميلادي)
ملف:PG Jansson.jpg|بالإنجليزىة: "الخليج الفارسى" او "بحر القطيف". (قرن 17 ميلادي)
ملف:Persia1808.JPG|بالإنجليزى: "الخليج الفارسى" (1808 ميلادي)
ملف:Map of Persia and Adjacent Countries, for Sir John Malcolm's History of Persia.tif|"الخليج الفارسى" (1815 ميلادي)
ملف:1818 Pinkerton Map of Arabia and the Persian Gulf - Geographicus - Arabia2-pinkerton-1818.jpg|بالإنجليزى: "الخليج الفارسى" (1818 ميلادي)
ملف:PG 1820.jpg|بالإنجليزى: "الخليج الفارسى" (1820 ميلادي)
ملف:Soulier, E.; Andriveau-Goujon, J. Anciens Empires Jusqua Alexandre. 1838.jpg|بالفرنساوى: "الخليج الفارسى" (1838 ميلادي)
ملف:Mappa di Eratostene-ar.png|"الخليج الفارسى" (1883 ميلادي)
ملف:Map of Africa from Encyclopaedia Britannica 1890.jpg|"الخليج الفارسى" (1890 ميلادي)
ملف:Asia 1892 amer ency brit.jpg|"الخليج الفارسى" (1892 ميلادي)
ملف:Heinrich Kiepert. Imperia Persarum et Macedonum. 1903.jpg|باللاتينى: "الخليج الفارسى" (1903 ميلادي)
ملف:Map-alexander-empire.png|بالإنجليزى: "الخليج الفارسى" (1913 ميلادي)
ملف:Ancient Khorasan highlighted.jpg|"الخليج الفارسى" (1926 ميلادي)
ملف:Saudi map of Persian gulf 1952.jpg|بالعربى: "الخليج الفارسي" (1952)
</gallery>

<gallery>
ملف:Mercator-Hondius (1634) Ottoman Empire.jpg|خريطه اتنشرت فى الاطلس الصغير سنة [[1634]] لرسامى الخرائط ميركاتور و هندويس بيظهر فيها الخليج و اتكتب عليه [[لاتينى|باللاتينيه]] اسم «sinus arabicus» اى الخليج العربى
ملف:PG 1740.jpg|بالفرنسيه: خليج البصره.
ملف:Arabia Agreable to Modern History.jpg|بالانكليزيه: خليج البصره - الخريطه من سنه 1717 م.
ملف:PG Jansson.jpg|باللاتينيه: بحر القطيف.
ملف:Map of 1531 denoting Sinus Persicus, Nova et Integra Universi Orbis Descriptio.jpg|خريطه من سنه 1531م باللاتينيه: (خليج فارس)
ملف:PtolemyWorldMap.jpg|خريطه من نصف القرن الخمستاشر الميلادى ما بين  سنتين  1450–1475م باللاتينيه: (خليج فارس)
ملف:Ottoman Asia (partial, 1893).jpg|خریطه عثمانيه طبعت سنه 1893م (بالعربيه): (خلیج العجم)
</gallery>
</center>

== شوف كمان ==
* [[يوم الخليج الفارسى|یوم الخلیج الفارسی]]
* [[بحر العرب]]

== لينكات برانيه ==
{{روابط شخص}}

== مصادر ==
{{مصادر|30em}}

{{مواقع التواصل الاجتماعي}}
{{لينكات مشاريع شقيقه}}
{{ظبط استنادى}}

[[تصنيف:خلجان]]
[[تصنيف:مناطق العالم]]
[[تصنيف:الخليج العربی]]
[[تصنيف:الخليج الفارسی]]
[[تصنيف:منطقة الخليج الفارسيه]]