Diferencies ente revisiones de «Té»
m r2.7.1) (Robó: Añadiendo ku:Çay (vexwarin) |
m r2.7.1) (Robó: Añadiendo or:ଚା’ |
||
Llinia 116: | Llinia 116: | ||
[[nv:Chʼil ahwééh]] |
[[nv:Chʼil ahwééh]] |
||
[[oc:Tè]] |
[[oc:Tè]] |
||
[[or:ଚା’]] |
|||
[[pl:Herbata]] |
[[pl:Herbata]] |
||
[[pnb:چآ]] |
[[pnb:چآ]] |
Revisión a fecha de 17:12 17 set 2012
La pallabra té remanez del chinu
Carauterístiques
El té ye un arbustu. Tamién se denoma asina al fervinchu, ferviellu o infusión tresnáu a bas de les fueyes ensugaes y mazaes, o biltos del arbustu Camellia sinensis o Camellia viridis n'agua calecío, que s'usa como bebida, n'usos de estimulante, estomacal y alimentariu. El té pue caltener tamién otres yerbes, especies o frutes usaes como saborguizantes.
L'arbustu tien munches ramificaciones, d'ente 1 y 2 metros d'altor, pue algamar inclusu los 12 m, magar que ye raro. Les fueyes son siempres verdes, lanceolaes haza delantre ya inclusu del revés u oblongovaes, d'unos 4 cm d'anchor y d'ente 3 a 12 cm de llargo, sobro les que resalta una fuerte ñerviación. Les flores tan en grupos de 2 ó 3 o bien aisllaes, de color blancu, atenllaes haza abaxo, y arumátiques. Les flores de Camellia japonica son irguíes.
L'arbustu xorreció montés a lo llargo de la hestoria, nel Estremu Oriente, magar qu'anguaño cultívase en munchos llugares aparte, si se fai nun tarrén pocu fértil, suel ser sobro una terraza. Suel descogollase'l centru y podalu pa que nun supere los 2 metros d'altor, y facer menos abegosa la xera de la recolleición. A partir del tercer añu, les fueyes puen collechase con redimientu.
Hestoria
El vezu de servise de les fueyes del té pa dar bon tastu al agua fervío, usóse per primera vegada na China alrodiu del añu 2500 edC. El té toma contautu con los europeos per primera vegada na India, cuando los portugueses aporten en 1497, darréu que na India l'usu del té taba abondo espardíu. El primer fardáu de té, debió d'aportar a Amsterdam (Holanda), haza'l 1610, por iniciativa de la Compañía de les Indies Orientales. En Francia nun apaez hasta 1635 o 1636. N'Inglaterra, el té prieto aporta a traviés d'Holanda y de los cafeteros de Londres que lu punxeron de moda haza'l 1657.
El consumu de té namái algamó notoriedá, n'Europa nos años 1720-1730. Entama entós un tráficu direutu ente China y Europa, magar que namái una micada d'Europa oriental, Holanda ya Inglaterra, consumíen la nuea bebida. En Francia consumíase mui poco, Alemaña prefería el café y España yera entá menos aficionada. Pero col tiempu y l'aida de los comerciantes europeos, el té aportó a toles estayes del mundu, ya foren llugares pal so cultivu como llugares pal so consumu.
Enllaces esternos
- Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Té.
- TeBebo.com El mundu del té, les sos variedaes, aspeutos culturales, menes de preparalu ya hestories rellacionaes (castellán)
- Té Roxu, artículu (castellán)
- Innatia.com - El mundo del té Hestoria, propiedaes, salú y noticies alrodiu del mundu del té. (castellán)