Islla de Kili
| Islla de Kili | |
|---|---|
 | |
| Situación | |
 | |
| Protectoráu |  Nueva Guinea Alemana |
| País |  Islles Márxal |
| Tipu |
isla coralina (es)  |
| Parte de | Islles Márxal |
| Asitiáu en | Océanu Pacíficu |
| Coordenaes | 5°37′N 169°07′E / 5.62°N 169.12°E |
  Islla de Kili Islla de Kili (Islles Márxal) | |
| Datos | |
| Superficie | 0,93 km² |
| Población | 774 (1999) |
| Fusu horariu | UTC+12:00 |
 | |
Kili (en marxalés Kōle [kɤ͡elʲee̯]) ye una islla de 0,93 km² allugada nes Islles Márxal. Forma parte del distritu llexislativu de la cadena Ralik.
Kili ye'l llar temporal d'unos 600 habitantes, descendientes de los nativos del atolón Bikini. Éstos, foron asitiaos nesta islla cuando en 1945 Estaos Xuníos fizo del so atolón un llugar d'ensayos nucleares. Kili foi'l caberu llugar d'allugamientu trés dos fallíos n'otros atolones. El terrén carauterízase por ser una islla, polo que nun tien atolón como la mayoría del territoriu marxalés. Y tampoco ye quien a ufrir comida enforma pa caltener la so población.
Historia
[editar | editar la fonte]En 1884, l'atolón foi reclamáu pol Imperiu d'Alemaña xunto col restu de les Islles Márxal. Tres la Primer Guerra Mundial, la islla quedó baxo'l mandatu del Pacíficu Sur del Imperiu de Xapón. Col final de la Segunda Guerra Mundial, quedó baxo'l contro d'Estaos Xuníos como parte del Territoriu en fideicomisu de les islles del Pacíficu hasta la independencia de les Islles Márxal.
Colonización
[editar | editar la fonte]Kili nun tuvo habitada dica'l 2 de payares de 1948, cuando'l gobiernu d'EE.UU. evacuó a la población nativa del atolón de Bikini dende l'atolón Rongerik, depués d'un fracasáu asitiamientu intermediu nel de Kwajalein. Nun entamu, camentaron que los efeutos de les prebes diben ser temporales y qu'en poco años podríen tornar.
Nel tiempu que tuvieron en Kwajalein, vivieron en tiendes de campaña nuna faza averada al aeropuertu. En xunu de 1948, por ser Kili una islla despoblada y ensin rei, escoyéronla como un llar d'estancia prollongada. Mandaron primero un grupu de xente pa construyir l'aldea inicial y depués, en payares mudáronse un total de 148 individuos. Sicasí, aína se decataron que nun cumplía les sos espectatives culturales de pesca nel atolón y nun ufría los alimentos necesarios pal caltenimientu de la población [1].
Nel alcuerdu firmáu en 1957 ente los indíxenes de Bikini y Estaos Xuníos, aquellos, ensin representación llegal dala, cedieron el control completu del atolón a los norteamericanos. Amás, tamién cedieron cualesquier derechu de reclamu nel futuru. A cambiu, reciben unos 15 $ añales per persona en conceutu de pagu.
Comunicación
[editar | editar la fonte]Por mor del mar engafentáu demientres cuatro meses al añu, l'accesu per mar ta llendáu a unos meses concretos. Amás, la pista d'aterrizaxe ye inundada regularmente pel mar, enllamuergándola y torgando'l so usu.
Educación
[editar | editar la fonte]Hai una Escuela d'Educación Primaria [2]. Los estudios de secundaria dependen del atolón de Jaluit.
Producción de comida
[editar | editar la fonte]El terrén de Kili nunca ufrió la comida suficiente pa la población que tien. Por esti motivu, yá en 1949, el Territoriu en fideicomisu donó un barcu pa tresportar copra ente Kili y Jaluit. Pero un fuerte foleaxe fundiólu en 1951.
Anguaño, sufre superpoblación. Poro, cada familia recibe añalmente por parte del gobiernu de les Islles Márxal cierta cantidá de pitu conxelao, fariña y arroz.
El principal productu agrícola ye la copra.
Cambéu climáticu
[editar | editar la fonte]Dende l'añu 2011, los habitantes de Kili comenzaron a esperimentar periodos d'inundaciones oceániques atribuyíes al calentamientu global. Estos episodios contaminen los pozos de la islla y cubren grandes espacios de la mesma, na que la máxima altura ye de 3 msnm [3].
N'agostu de 2015, el Conseyu de Bikini aprobó una resolución solicitando una nueva reubicación de la so población al Fondu Fiduciariu. Esta vez, fuera de les Islles Márxal.
Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ https://www.bikiniatoll.com/history.html
- ↑ «Archived copy». Archiváu dende l'orixinal, el 2018-02-21.
- ↑ https://www.outsideonline.com/1905076/paradise-asterisk
Enllaces esternos
[editar | editar la fonte]
Datos: Q697832