Nobleza
| Nobleza | |
|---|---|
| clas social | |
| grupu social | |
 | |
| Formáu por |
noble y noble women (en)  |
 | |
El noble[1] ye quien ostenta la condición o'l títulu de nobleza[2] que constituyó dende l'antigüedá una alta dignidá, y darréu un conceutu «sociu-grupal» y yeren d'una alta orde social.
Na Edá Media y nel Antiguu Réxime, yera unu de los trés estamentos xunto col cleru y el tercer estáu. El so calter preponderante foi práuticamente abolíu na esfera política, ante'l cuestionamiento de la llexitimidá del so dominiu y frente al argumentu de la Ilustración. La so influencia caltúvose entá dempués de les revoluciones burgueses y proletaries, sicasí les permanentes presiones por esaniciar una distinción introducida ente seres humanos esencialmente iguales.
Etimoloxía romana
[editar | editar la fonte]Según quieren dalgunos, la pallabra, Noble, vien de la llatina Nobilis, que ye lo mesmo que non vilis, non llaín o villanu. Pero la verdá ye que, Nobilis, derivar del verbu Nosco, que ye conocer, y asina Nobiles ye lo mesmo que Noscivitas, de suerte que se llamen Nobiles, porque son conocíos, notables o bultables, na so calidá y sangre, según Pompeyo Festo, Nonio Marcelino, Tiraquelo, Casaneo y otros. Alude a esto Virgilio nel so Eneida, «in mediu sub montibus altis Nobilis», que ye lo mesmo que Notus o Notabilis.
Anque la pallabra Noble sía tan xenérica qu'entienda a sía'l que quier «Fíu dalgo», pero por común intelixencia, solo entiende a los que tienen la mayor Nobleza o por Naturaleza o por Privilexu. Los de naturaleza, a quien llamamos Nobiles Patritii, y asina Nobilißimi en grau superlativu. Dempués d'inventar los Emperadores del Imperiu romanu títulos y epítetos varios, usaron el de Nobilißimi, y a quien se-yos concedía, yeren partes de los honores del imperiu y llevaben «la púrpura». De la mesma manera que los Emperadores, teníen puestu y sentábense primero que el Prefeutu Pretorio. Un exemplu d'esto foi Ulpiano, maxistráu tan cimeru que se tenía pola segunda persona del emperador Alexandru Severu.
La sonadía de Nobilißimi usar especialmente reis y emperadores, como atributu so. Pancirolo llamó Nobilissimo al emperador Cómodu. Carino y Numeriano, fíos de Valentiniano Licinio llamáronse Nobilisimos Cæsares, lo mesmo de Severu y Maximiano. Dempués Graciano y Valentiniano, siendo infantes, llamáronse Nobiles pueri.
Etimoloxía según la síntesis moderna
[editar | editar la fonte]Vien de la pallabra llatina nobilis, que se deriva del verbu nosco y del axetivu notus; que'l so significáu ye «conocer» y «conocíu», respeutivamente. Alude a ser estremáu polos fechos o virtúes ente los demás homes. Na actualidá referir a los descendientes d'aquellos que sirvieron bien a la patria. Ye la reconocencia de los servicios de los antecesores nos sos socesores p'aguiyar a éstos por que siguieren les buelgues de los sos mayores y estremárense como ellos polos sos talentos o polos sos grandes servicios. Séneca consideraba la verdadera nobleza del home obedeciendo a la recta razón, tener una alma xusta y afatada pola sabiduría y la virtú.
Conformanza de la Nobleza
[editar | editar la fonte]- Nobleza inmemorial (en sentíu estrictu): la cual refierse a aquelles grandes families que los sos orixe remontar a la dómina de la cayida del Imperiu Romanu d'Occidente. La Nobleza Inmemorial ye aquella establecida como esistente dende antes de los rexistros normales d'un títulu nobiliariu. Nel so sentíu restrictivu, referir a les families nobles que los sos orixe poder rastrexar a partir de la cayida del Imperiu Romanu, esto ye, alredor del añu 490. Nel so sentíu más inclusivu y más xeneralmente aceptáu, referir a los posesores de nobleza feudal que pueden rastrexar la so posesión ininterrumpida de derechos nobiliarios a tiempos inmemoriales.
En munchos reinos les cases más antigües considérense primus inter pares, esfrutando d'esti rangu non por un decretu real, sinón pol exerciciu ensin oposición de los privilexos de l'aristocracia dende tiempos inmemoriales, faciendo innecesariu establecer les circunstancies de la concesión orixinal.
El tiempu inmemorial: Ye un tiempu que s'estiende más allá del algame de la memoria, los rexistros o la tradición. La inferencia ye que'l suxetu referíu ye, o puede considerase, indefinidamente antiguu. El términu definióse formalmente pa dellos propósitos. Nel Derechu inglés, por casu, tiempu inmemorial significa "un tiempu anterior a la historia llegal y más allá de la memoria llegal". En 1275, pol primer Estatutu de Westminster, esti tiempu foi llindáu al reináu de Ricardu I “Corazón de León”, empezando'l 6 de xunetu de 1189, fecha de la so ascensión al tronu. Les pruebes d'una posesión ininterrumpida o l'usu de cualquier derechu dende esa fecha fixo innecesariu establecer la cesión orixinal. En 1832, el plan de fechar la memoria llegal a partir d'un momentu fixu foi abandonáu; nel so llugar, aceptóse que los derechos que s'esfrutaren mientres venti años (o trenta años si yera contra la Corona) nun podíen cuestionase a cencielles demostrando que nun s'esfrutaron con anterioridá. El Tribunal de Caballería d'Inglaterra y Gales (Her Majesty's High Court of Chivalry of England and Wales), un antiguu tribunal civil inglés, definió'l periodu anterior a 1066 como "tiempu inmemorial" pa los asuntos de la heráldica.
L'añu fitu como llende pal rexistru más antiguu calteníu col fin de ser consideráu como un noble inmemorial depende de les tradiciones de cada rexón