Meseta

En xeografía, una meseta^[1]^{[nota 1]} ye una altiplanicie estensa asitiada a una determinada altitú sobre'l nivel del mar (más de 500 m) provocada por fuercies tectóniques, por erosión del terrén circundante, o pol emergimiento d'un pandu submarín. Tamién se xenera pola converxencia de les plaques tectóniques.

Nel primer casu, les fuercies tectóniques producen el elevamiento d'una serie d'estratos que se caltienen horizontales con respectu a la redolada; nel segundu casu, los axentes esternos (principalmente ríos) erosionan la parte de la superficie menos resistente a la erosión, creando'l pandu; y nel postreru, el pandu provién del emergimiento d'un pandu volcánicu. Los pandos volcánicos formar na agua.

Los pandos que remanecen de l'agua tamién pueden ser antiguos pandos aniciaos por fuercies tectóniques o por erosión que fueron somorguiaes.

Según sía la rexón del mundu, hai dellos accidentes del relieve más pequeños que tienen carauterístiques de pandos pequeños. Estes formes del relieve son denominaes de distintes formes locales:

Altiplanu, ye un pandu intermontada elevada, que s'atopa xeneralmente alcontrada ente dos o más cadenes montascoses recién.
Butte, nos Estaos Xuníos y Canadá, ye una prominente llomba aisllada, de fasteres bien pronunciaes y con un pequeñu visu planu.
Chapada, nes rexones Centro-Oeste y Nordeste de Brasil, ye una formación predresa elevada (cimera a los 600 metros d'altor), que tien una porción bien plana na parte cimera

Exemplu de pandos

Los pandos del mundu asitiaes a más altitú son:

El Pandu del Tíbet, asitiada al norte del Himalaya, a más de 4000 m d'altitú;
El Altiplanu Andín una gran estensión a más de 3000 m d'altitú, al este de los Andes;
La Puna de Atacama más de 100 000 km² a más de 3000 m s. n. m. correspondientes a parte d'Arxentina y Chile (atópase dixebrada del Altiplanu Andín puramente dichu por un nuedu orográficu del cordal de los Andes).

Los pandos más altos, con respectu al terrén circundante, son los tepuyes de Venezuela, Guyana y Brasil, de parés totalmente verticales, dalgunos de más de 1 km d'altitú sobre la selva circundante. La catarata más alta del mundu, el Salto Ángel, se descuelga d'un impresionante tepuy en territoriu venezolanu.

Otros pandos importantes son les siguientes:

N'España, el Pandu Central qu'ocupa la mayor parte del territoriu del país, con una elevación media d'ente 600 y 700 m, arrodiada casi por completu de cordales que la dixebren de les zones costeres. El choque de les plaques tectóniques produció la elevación horizontal de la mayor parte de la península Ibérica, formando'l gran pandu y los cordales circundantes nos sos cantos. Esti gran pandu ta partida pola metá, onde se formó'l Sistema Central, aisllando la submeseta norte (l'actual comunidá de Castiella y Llión) de la submeseta sur (les actuales comunidaes de Castiella-La Mancha, Estremadura y Madrid). El pandu norte muncho más homoxénea y con mayor altitú que'l sur. El pandu central abarca a cuatro comunidaes autónomes: Madrid, Castiella y Llión, Estremadura y Castiella-La Mancha. Por cuenta de ello suel dicir qu'España ye'l segundu país más montascosu d'Europa tres Suiza anque en realidá ye'l quintu país d'Europa con mayor altitú media (tres la mentada Suiza, Andorra, Austria y Liechtenstein), fundamentalmente pola gran estensión d'esti pandu que nun ye bien elevada.

El pandu más trupu del planeta atopar nel continente ye d'Australia y recibe el nome de «Pandu Rocco» (pandu predresu), que mide 1360 m².

En Colombia, país con elevaciones importantes de terrén, destácase'l altiplanu cundiboyacence, que cubre una área d'aproximao 25 000 km², a una altitú permediu de 2600 m s. n. m. esta vasta rexón del Colombia representa una zona ecolóxica abondo especial pola particularidá del clima, sobre esti altiplanu alcuéntrase la ciudá de Bogotá.

N'Arxentina, el Pandu patagónicu atopar nel sur, dende'l pie del Cordal hasta unos pocos quilómetros cerca de la mariña col mar Arxentín. Tamién la Payunia ye un pandu importante que s'alza a unos 2200 metros d'altor, nel sur de la provincia de Mendoza, y que se caracteriza per estensos terrenes cubiertos de llava, estepa greba, baxu mugor y numberosos volcanes.

El pandu misioneru integra'l reborde sur del Macizu de Brasilia.

Punir ye una altiplanicie de gran magnitú: estender pol oeste del territoriu de les provincies arxentines de Jujuy, Salta y Catamarca.

Ver tamién

Notes

↑ Dependiendo del tamañu recibe tamién el nome de llana, llanada, playada o pandu.

Referencies

↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: meseta

Enllaces esternos

[2] Dependiendo del tamañu recibe tamién el nome de llana, llanada, playada o pandu.

[1] Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: meseta

[1]

[nota 1]