Веларияб эйективияб аффрикат
| Веларияб эйективияб аффрикат | |
|---|---|
| kxʼ | |
| Аудио | |
Веларияб эйективияб аффрикат буго рагьукъаб гьаракь, цо-цо кӀалъал мацӀазда хӀалтӀизабулеб. Интернационалаб фонетикияб алфабеталда эб гьаракь бихьизабизе хӀалтӀизабула ⟨kxʼ⟩. [kxʼ] буго гӀаммаб реализация веларияб эйективалъул, жиб цӀиккӀаниселъ /kʼ/ гӀадин хъвалеб, ва мацӀазе къанагӀатаб жо буго /kʼ/ ва /kxʼ/ батӀабахъи, цо-цо мацӀаздани, Нгуни мацӀал гӀадал, эл гьаркьал ратӀарахъула,[1] гьединго Хьондакавказияб хъизамалъул авар–гӀандияб кӀкӀаралазул мацӀалдаги.
Ружби
[хисизабизе | код хисизабизе]Веларияб эйективияб аффрикаталъул ружби:
- Элъул абул куц буго аффрикатаб: эб гьаракь бахъула хӀухьалил чвахи тӀобан чӀезабун, хада цинги хӀухьалил чвахи абул бакӀалъул дандекъараб каналалъусан биччан, турбуленцияги лӀугьинабун.
- Элъул абул бакӀ буго веларияб, эб бахъула мацӀалзул мугъаб рахъ (дорсум) тамахаб хвенхида цун.
- Элъул фонация буго гъугъаб: эб бахъула гьаркьил рухьадазул сороди гьечӀого.
- Эб буго кӀалзул рагьукъаб: эб бахъулаго хӀухьел къватӀибе бачӀуна цохӀо кӀалдисан.
- Эб буго централаб рагьукъаб: бахъулаго хӀухьалил чвахъи уна битӀун мацӀазул централтӀасан, хьолбохъан гуреб.
- ХӀухьел чвахул механизм буго эйективияб (глотталаб эгрессив): хӀухьел къватӀибе цула гьаркьил кьватӀел (глоттис) эххеде хӀалуцинабун.
ХӀалтӀизаби
[хисизабизе | код хисизабизе]| МацӀ | РагӀи | ИФА | МагӀна |
|---|---|---|---|
| Гьадза | dlaggwa | [cʎ̝̥ʼakxʷ’a] | 'кини' |
| Гьайда | ttsanskkaagid | [tsʼanskxʼaːkit] | 'чӀалаби' |
| Коса | krola | [kxʼola] | 'жанихъвазе ' |
Ралагье гьединго
[хисизабизе | код хисизабизе]Баянал
[хисизабизе | код хисизабизе]- ^ The ejective articulation of the Nguni consonants is however quite light.
