Benua Mandelbrot üçün mənbəyə bax

== Həyatı ==
Benua Mandelbrot 1924-cü ildə Varşavada [[Litva]] [[yəhudi]]lərinin ailəsində anadan olmuşdur.Onun anası Bella Lurye həkim, atası Karl Mandelbrot isə xırvatçı olmuşdur. Amma onun əmisi [[Şolem Mandelbroyt]] Fransada yaşamış və kifayət qədər tanınmış riyaziyyatçı olmuşdur. Şolem Mandelbrot məşhur "Nikola Burbake" ləqəbli riyaziyyatçılar qrupunun üzvü olmuşdur. Benua 12 yaşı olanda ailəsi ilə birlikdə [[Paris]]ə emiqrasiya edir.

Müharibənin başlamasından sonra Mandelbrotlar ailəsi alman işğalından azad olan Fransanın cənubundakı Tulle şəhərciyinə qaçırlar. Benua orada məktəbə getsə də, tezliklə oxumağa marağını itirmişdir.

Amma Benua Mandelbrot özündəki qeyri-adi riyaziyyat vergisini kəşf edir, o müharibədən dərhal sonra Paris Politexnik məktəbinin tələbəsi olur. Məlum olur ki, Benua əla fəza təxəyyülünə malikdir. O, hətta cəbri məsələləri həndəsi üsulla həll edirdi. Onun etdiyi həllərin qəribəliyi ona universitetə daxil olmağa imkan vermişdir.

Universiteti bitirəndən sonra, Mandelbrot [[ABŞ]]-yə gedərək [[Kaliforniya Texnologiya İnstitutu]]nu bitirmişdir. Mandelbrot [[Fransa]]ya qayıtdıqdan sonra, 1952-ci ildə [[Paris Universiteti]]nin doktorluq dərəcəsini almışdır.1955-ci ildə Aliyet Kaqanla evlənərək [[Cenevrə]]yə yollanmışdır.

1958-ci ildə Mandelbrot qəti surətdə ABŞ-də məskunlaşaraq, Yorktaunda [[İBM]]-in elmi-tədqiqat mərkəzində işə başlamışdır.

O, [[İBM]]-də [[linqvistika]], [[oyunlar nəzəriyyəsi]], [[iqtisadiyyat]], [[aeronavtika]], [[coğrafiya]], [[fiziologiya]], [[astronomiya]], [[fizika]] sahələrində çalışmışdır. O, bir mövzudan digərinə keçməyi, müxtəlif istiqamətləri araşdırmağı xoşlayırdı.

Benua Mandelbrot böyük zaman müddəti ərzində (100 ildən çox) pambığın qiymətlər statistikasının öyrənilməsi ilə məşğul olmuşdur. Qiymətlərin gün ərzində dəyişməsi təsadüfi olsa da, Mandelbrot onların dəyişmə tendensiyasını öyrənə bilmişdir. O, uzun və qısa müddətli qiymət dalğalanmalarındakı simmetriyanı izlədi. Bu tapıntı iqtisadçılar üçün gözlənilməz olmuşdur.

Benua bu problemin həlli üçün öz fraktal metodunun rüşeymlərindən istifadə etmişdir.

"Fraktal" anlayışını Mandelbrot özü icad etmişdir (''[[Latınca|lat.]]'' ''fractus'', "sındırılmış, sınıq" mənasını verir). 1975 ci ildə Mandelbrot fraktallara aid ilk tədqiqat işini — ''Böyük Britaniya sahillərinin uzunluğu nə qədərdir?'' əsərini nəşr etdirdi.<ref>''Fractals: Form, Chance and Dimension'', by Benoît Mandelbrot; W H Freeman and Co, 1977; [https://az.wikipedia.org/wiki/X%C3%BCsusi:BookSources?isbn=0716704730 ISBN 0-7167-0473-0] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20230703021922/https://az.wikipedia.org/wiki/X%C3%BCsusi:BookSources?isbn=0716704730 |date=2023-07-03 }}</ref> Mandelbrot əlində olan IBM kompüterlərindən istifadə edərək Mandelbrot çoxluğundan ibarət qrafik təsvirlər yaratdı. Riyaziyyatçının sözlərinə görə, ondan əvvəl heç kimin belə bir şeyi yaratmamasına baxmayaraq, o, özünü ixtiraçı kimi hiss etməyib.

O, 2010-cu il 14 dekabrda [[Kembric]]də (Massaçusest,ABŞ) 85 yaşında [[mədəaltı vəzin xərçəngi]]ndən dünyasını dəyişmişdir.