Qo Şoutsin

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Qo Şoutsin
çin. 郭かく守まもる敬けい
Doğum tarixi 1231[1]
Vəfat tarixi 1316[2]
Vəfat yeri
Fəaliyyəti riyaziyyatçı, astronom, astroloq, siyasətçi
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Qo Şoutsin (çin. 郭かく守まもる敬けい; 1231[1] – 1316[2], güm. Xanbalıq, Yuan sülaləsi[d]) – çinli astronom, hidravlika mühəndisi, riyaziyyatçı və siyasətçi. Yuan sülaləsinin dövründə (1271–1368) yaşamışdır. Adam Şall fon Bell ondan o qədər təsirlənmişdi ki, onu "Çinin Tixo Brahesi" adlandırmışdı.[3][4] Camal əd-Din onla əməkdaşlıq etmişdir.

1231-ci ildə Çinin Hebei əyalətində kasıb ailədə anadan olmuşdur.[5] Əsasən babası Qo Yon tərəfindən böyüdülmüşdür. Babası Beş klassik, astronomiya, riyaziyyat və hidravlika kimi sahələrdə olan bilikləri ilə tanınan bir mütəxəssis idi. Şoutsin balaca yaşlarından intelektual bacarığını göstərməyə başlamışdı. Yeniyetmə olanda babasının üzərində işlədiyi su saatının eskizini tapmış və onun işləmə mexanizmini dərk etmişdir. O, su saatının bir növünün dizaynını inkişaf etmişdir. Bu cür su saatları hazırlamaqda ustalaşdıqdan sonra 16 yaşında riyaziyyat öyrənməyə başlamışdır. Riyaziyyatdan sonra hidravlika və astronomiyanı da anlamağa başlamışdır.

20 yaşında o, hidravlika mühəndisi olmuşdur. 1251-ci ildə bir dövlət rəsmisi kimi Dahuoquan çayı üzərində körpünün bərpa edilməsinə kömək etmişdir. 1250-ci illərdə Kubilay xan Çinin hakimi olmuşdur. O, hidravlik mühəndisliyin və su nəqliyyatının əhəmiyyətini anlamış, Quonu Dadu (indiki Pekin) ilə Sarı çay arasındakı ərazini nəzərdən keçirməyə göndərmişdir. Dadunun yeni su mənbəyi üçün Quo Böyük Kanal layihəsi başlatmışdır. Layihənin uğurundan sonra Kubilay xan Quonu bənzər layihələri idarə etməsi üçün imperiyanın müxtəlif yerlərinə göndərmişdir. Quo xanın hidravlika, riyaziyyat və astronomiya mövzularında baş məsləhətçisi olmuşdur.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 Maktutor riyaziyyat tarixi arxivi. 1994.
  2. ↑ 1 2 http://id.loc.gov/authorities/names/n81081227.html.
  3. ↑ Morris Rossabi. From Yuan to Modern China and Mongolia: The Writings of Morris Rossabi. BRILL. 28 November 2014. 282–. ISBN 978-90-04-28529-3. 4 March 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 January 2020.
  4. ↑ Engelfriet, 72.
  5. ↑ O'Connor.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Qo_Şoutsin&oldid=6677811"