Bitki

---

A

B

C

Ç

D

E

Ə

F

G

H

X

İ

J

K

Q

L

M

N

O

Ö

P

R

S

Ş

T

U

Ü

V

Y

Z

---

Bitki

Təbiətdəki hər bir bitki və heyvana nə qədər güc aiddir. Ağacın və ya çayın ikiüzlülüyü, iddialılığı, şousu yoxdur. O, bütün gücü və əsası ilə odur və hər zaman eyni təəssürat və təsir bağışlayır.Ralf Uold Emerson

A

• Adi müşahidə üçün belə bir davamlılıq olsa da, təbiətin yeni növlər istehsal etmək gücünə sahib olduğu da görünür, baxmayaraq ki, bu nadir hallarda edilir. Bu cür yeniliklər bitki aləmində çoxdur, heyvanlar aləmində daha az rast gəlinir və bəlkə də bizim öz irqimizdə ən az rast gəlinir. Robert Çembers
• Aprel ayında ildırım - yaxşı xəbər, bitkilər üçün artıq şaxta yoxdur. Polşa atalar sözləri

B

• Bədii dil yazıçı istedadının aynasıdır. Sənətdə istedad - yalnız insana, heyvana, bitkiyə deyil, daşa, torpağa, qumlu çöllərə, okeanı yerindən oynadan fırtınalara da can, ruh verməkdir. İlyas Əfəndiyev
• Bir bitki, botanika haqqında danışa bildiyi kimi, sənətçi də öz sənətindən danışa bilər. Jan Kokto
• Bir insanın cəmiyyət üçün dəyəri, ilk növbədə, onun hisslərinin, düşüncələrinin və hərəkətlərinin həmyaşıdlarının yaxşılığını təşviq etməyə nə qədər yönəlməsindən asılıdır. Bu məsələdə duruşuna görə yaxşı və ya pis deyirik. İlk baxışdan elə görünür ki, insan haqqında qiymətləndirməmiz tamamilə onun sosial keyfiyyətlərindən asılı idi. Və yenə də belə bir münasibət yanlış olardı. Aydındır ki, cəmiyyətdən aldığımız maddi, mənəvi və əxlaqi bütün dəyərli şeylər saysız-hesabsız nəsillər boyu müəyyən yaradıcı şəxslərə qədər uzana bilər. Oddan istifadə, yeməli bitkilərin becərilməsi, buxar maşını - hər biri bir adam tərəfindən kəşf edildi. Yalnız fərd düşünə və bununla da cəmiyyət üçün yeni dəyərlər yarada bilər, hətta cəmiyyətin həyatının uyğunlaşdığı yeni əxlaq normaları da müəyyən edə bilər. Yaradıcı, müstəqil düşünən və mühakimə aparan şəxsiyyətlər olmadan cəmiyyətin yüksələn xətlə inkişafını, cəmiyyətin qidalı torpağı olmadan fərdi şəxsiyyətin inkişafı kimi təsəvvür etmək mümkün deyil. Beləliklə, cəmiyyətin sağlamlığı onu təşkil edən şəxslərin müstəqilliyindən olduğu kimi, onların sıx siyasi birliyindən də çox asılıdır. Albert Eynşteyn
• Bitki çoxdur, amma təkcə şəkər qamışı şirin olur. Madaqaskar atalar sözləri
• Botanika kağız vərəqləri arasında bitkiləri qurutmaq və onları yunan və ya latınca lənətləmək sənətidir. Alfons Karr
• Bu iyirminci əsr dəhşətli dinamizm dövrü olmuşdur. Ola bilsin ki, son əlli ildə əvvəlki beş yüz ildən daha çox inkişaf və daha çox maddi tərəqqi müşahidə olunub. İnsan bir vaxtlar onu təhdid edən bir çox bəlaları idarə etməyi öyrəndi. O, məsafədən istifadə etməyi öyrəndi. O, səsini və şəklini okeanlar və qitələr arasında proyeksiya etməyi öyrənib. Lie təbiətin sirlərini dərindən araşdırdı və səhranın çiçəklənməsini və yer üzündəki bitkilərin öz nemətlərini artırmağı öyrəndi. O, maddənin ən kiçik hissəciklərində kilidlənmiş nəhəng qüvvələri necə azad etməyi öyrəndi. Sukarno
• Bu yer kürəsinin bitki təbəqəsi dediyiniz şey, nəsillər tərəfindən bir-birinin üstünə qoyulmuş min bir kəfəndir. Klod Tilye
• Bütün insanlar, həm də bütün heyvanlar eyni irqdəndirlər, çünki onların bədən quruluşunun prinsipləri təbiətcə eynidir (belə danışarkən mən bitkilərin əmələ gəldiyi ilk elementləri nəzərdə tutmuram, amma düşünürəm ki, dəriyə, ətlərə, heyvanlara xas olan bu cür əhval-ruhiyyəyə) və daha çox ona görə ki, onlar ruhi iştaha, qəzəb hərəkətlərinə, mühakimə və hər şeydən əvvəl hisslərə münasibətdə təbiətcə fərqlənmirlər. Buna görə də, hər cəhətdən heyvanların irqi bizimlə qohumdur və bizimlə eynidir; çünki yaşayış vasitələri hamının nəfəs aldıqları hava ilə eynidir, Evripidə görə və bütün heyvanlarda qırmızı qan axır və hamısı bir ata kimi səmanın, ana kimi yerin ortaq olduğunu göstərir. Teofrast
• Bütün insanlar şeylərin səbəblərindən xəbərsiz olaraq doğulurlar və hamısının özləri üçün faydalı olanı axtarmaq istəkləri var. Bunun birinci nəticəsi budur ki, insanlar öz istək və istəklərindən xəbərdar olduqları üçün özlərini azad hesab edirlər və onları tanımadıqları üçün onları bu istək və arzuya sövq edən səbəbləri yuxuda belə görmürlər. İkinci nəticə odur ki, insanlar hər şeyi bir məqsəd naminə, məhz can atdıqları mənfəət naminə edirlər. Buradan belə nəticə çıxır ki, onlar həmişə baş verənlərin yalnız son səbəblərini (causae finales) tapmağa çalışırlar və onlara göstərilən zaman sakitləşirlər, əlbəttə ki, əlavə şübhələr üçün heç bir əsas olmadan. Onları başqasından öyrənməyə imkanları yoxdursa, özlərinə üz tutub görməkdən başqa çarələri yoxdur belə hallarda özləri adətən hansı məqsədləri rəhbər tuturlar; beləliklə, onlar mütləq digərini özləri mühakimə edirlər. Bundan əlavə, onlar öz daxilində və xaricində faydalarının həyata keçirilməsinə böyük töhfə verən bir çox vasitə tapdıqları üçün, məsələn: görmə üçün gözlər, çeynəmək üçün dişlər, yemək üçün bitki və heyvanlar, işıqlandırma üçün günəş, balıqları bəsləmək üçün dəniz və s., deməli, onlar bütün təbii şeylərə öz mənfəətləri üçün vasitə kimi baxırlar. Onlar bilirlər ki, bu vasitələri özləri hazırlamırlar, özləri tapırlar və bu, onlara inanmağa əsas verir ki, bu vasitələri onların istifadəsi üçün hazırlayan başqa biri var. Əslində, əşyalara vasitə kimi baxaraq, bu şeylərin özlərini belə etdiyini düşünə bilməzdilər. Ancaq özlərinin adətən özləri üçün hazırladıqları vasitələrə bənzətməklə, gərək belə bir nəticəyə gəliblər ki, insan azadlığı bəxş edilmiş hansısa təbiət hökmdarı və ya hökmdarları var ki, onlar üçün hər şeyin qayğısına qalıb, hər şeyi onların istifadəsi üçün yaradıb. Bu hökmdarların xarakteri, heç vaxt bu barədə heç nə eşitmədikləri üçün, özləri mühakimə etməli oldular. Nəticə etibarı ilə onlar belə hesab edirdilər ki, Tanrılar hər şeyi insanların xeyrinə təşkil edir ki, insanlar onlara bağlansınlar və onlara ən yüksək ehtiramları bəxş etsinlər. Benedikt Spinoza

D

• Dizel mühərriki bitki yağları ilə də işlədilə bilər ki, bu da onu istifadə edən ölkələrdə kənd təsərrüfatının inkişafına böyük kömək edər. Rudolf Dizel
• Dostluq gec bitən bitkidir. O, öz adına layiq olmamışdan əvvəl talenin sınaqlarından keçməli və onun dönüklüyünə dözməlidir. Corc Vaşinqton
• Dostluğu dekorativ bitki təki qoruyun ki, bəhrəsini görəsiniz. Barie Davenport

H

• Həkimin üç silahı var: söz,bitki, bıçaq. İbn Sina
• Hər eşq, bitki adlarıyla başlayıb, heyvan adlarıyla sona çatır. Çak Palanik

K

• Kainatın möhtəşəm genişliyi haqqında necə gözəl və heyrətamiz bir sxemimiz var! O qədər çox günəş, o qədər çox torpaq və hər biri bu qədər bitki, ağac və heyvanla təmin edilmiş, bu qədər dəniz və dağlarla bəzədilmişdir! Ulduzların möhtəşəm məsafəsini və çoxluğunu nəzərə alsaq, təəccübümüz və heyranlığımız niyə artmasın? Xristian Hüygens
• Kəndlinin faydalı bitkilər becərməsini xış asanlaşdırdığı kimi, fərziyyələr də həqiqətin axtarılmasında elmi işi asanlaşdırır və düzgün edir. Dmitri Mendeleyev
• Kişi - şam ağacı, qadın - qlinisiyadır. (Qlisiniya - ətirli çiçəkləri olan, salxımşəkilli sarmaşan bitki. Şam ağacına sarmaşır). Yapon atalar sözləri
• Kötüksüz bitki olmaz. Azərbaycan atalar sözləri/K

Q

• Qış bitki örtüyünün gecəsidir. Kristian Nestell Bovio

M

• Mən onu sevirəm, çünki dünyada onun kimi heç nə yoxdur, daha yaxşısı yoxdur, nə heyvan, nə bitki, nə ulduz, nə də daha gözəl insan var. Aleksandr Kuprin

O

• O, yaşıl seliklə örtülmüş dimdik quyu divarını gördü. Onun üzərində tər kimi nəm damcıları var idi. O isə dibdə idi. Yuxarıdan çəpinə günəş işığı düşürdü, ətraf isə qaranlıq idi. Sonra o gördü ki, yaşıl divar hansısa canlılarla qaynayır. Onlar divarın sürüşkən səthindən bir-birinin ardıyca sallanmışdılar. Qaranlıqda bitən zəif bitkilər kimi ağ-boz rəngli balaca, cılız və zəif məxluqlar təlaşla yuxarıya can atır, sürüşür, yıxılır, amma cəhdlərindən əl çəkmirdilər. Az bir qismi, lap az bir qismi quyunun günəş tərəfindən işıqlandırılmış hissəsinə çatmağa nail olurdu. Ora quru idi və onlar artıq sürüşməkdən qorxmadan daha sürətlə dırmaşırdılar. Onlardan biri qansız pəncəsini qaldırdı, quyunun kənarından yapışdı və qalxaraq günəşin şəfəq saçdığı sahilə nəzər saldı. Birincinin ardıyca ikinci də yapışdı. Amma elə bu vaxt nəhəng bir əl onları aşağıya, lap dibə çəkdi. Quyunun qapağı çırpıldı, yenidən sonsuz qaranlıq ətrafı bürüdü və yalnız boğuq su şappıltıları eşidilməyə başladı. Qırılmış dostluq

P

• Pis hərəkətlər, nə qədər yerdən birdən bitən bitkilərə bənzəsə də, yenə də insan onlardan asanca bir çox şeylər öyrənə bilər. Miqel de Servantes

S

• Suda şanagüllə də olur, timsah da. (Şanagüllə - çiçəkli bitki.) Hind atalar sözləri

Ş

• Şəhərin bir mənzilliyində Xirək (Hacıkənd) qalası yerləşir. Onun ətrafında ətirli otlar, sular və bağlar boldur. Yayda orada hava çox gözəl olur. Hər Gəncəli ailəsinin öz evi var və istilər sovuşana kimi camaat orada qalır. Gəncə əyanlarının mülkləri isə lap əladır. Gəncə Daruran (indiki Gəncəçayı) adlı çayın üstündədir, başlanğıcını Murov adlı dağdan götürür. Bu dağda əl-mavz adlanan bitki var, dünyanın başqa heç bir yerində ondan yoxdur... qara ciyərin xəstəliyini sağaldır. Zəkəriyyə əl-Qəzvini
• Şirin soyası olanı başa çək, şirin dilə tutanın yanına getmə. (Soya - paxla fəsiləsindən bir illik bitki). Koreya atalar sözləri

T

• Təbiətdəki hər bir bitki və heyvana nə qədər güc aiddir. Ağacın və ya çayın ikiüzlülüyü, iddialılığı, şousu yoxdur. O, bütün gücü və əsası ilə odur və hər zaman eyni təəssürat və təsir bağışlayır. Ralf Uold Emerson
• Təbiətin sonsuz canlılığına haqq qazandıracaq bir fəlsəfəyə ehtiyacı əvvəlkindən daha kəskin hiss etdim. Atomun tükənməz fəaliyyətində, bitkilərin sonsuz bacarıqlarında, heyvanların tükənməz məhsuldarlığında, körpələrin aclığında və hərəkətində, uşaqların gülüşündə və oyununda, gəncliyin sevgi və sədaqətində, narahat şöhrətpərəstlikdə, ataların və anaların ömürlük fədakarlığı, alimlərin cəsarətsiz tədqiqatlarında və onların iztirablarında dahi peyğəmbərlərin çarmıxa çəkilməsində və övliyaların şəhadətində - hər şeydə həyatın böyüməyə və əzəmətə olan ehtirasını, əbədi yaradılış dramını gördüm. Mən özümü molekulların rəqsi və xaosu kimi deyil, o əzəmətli prosesin qısa və kiçik bir hissəsi kimi düşünməyə başladım... Ruhumun daha ədalətli bir qəlibə salınaraq məni yaşatacağını bilə-bilə ölümlə az qala barışdım. .. və mənim kiçik dəyərimin birtəhər insanların mirasında qorunub saxlanacağını anladım. Bir ölçüdə Böyük Kədər Məndən kənar oldu və hər yerdə: ölümü gördüyüm yerdə, indi hər yerdə həyatın təntənəsini gördüm. Vill Dürant
• Təkamül bizi hər şeydən yeyənlər etdi və istehsalı artan qida məhsulları ilə birbaşa rəqabət aparmayan bitki maddələrinin qidalanması ilə əhəmiyyətli miqdarda ət istehsal oluna bilər: məhsul qalıqları, qida emalı tullantıları, aşağı keyfiyyətli taxıl və gevişən heyvanlar tərəfindən idarə olunan otlaq. Vatslav Smil
• Torpaqda itki olmaz, Kötüksüz bitki olmaz. Azərbaycan atalar sözləri/Vətən və el

V

• Vaxt var idi ki, insanların fikrini dəyişdiyi üçün mikroskop, teleskop kimi cihazların istifadəsinə qadağa qoyulurdu. Eyni səbəblərə görə, daha yaxın vaxtlarda səlahiyyətlilər psixikaya təsir edən bitkilərin istifadəsinə qadağa qoyublar. Timoti Liri

Y

• Yayda günəşdən, parlaq işıqdan, coşqun təbiətdən daha çox ölüm iyi verən heç nə yoxdur. Havanın iyini hiss edirsən, meşələri hiss edirsən və bitkilərin və heyvanların səninlə maraqlanmadığını başa düşürsən. Hər şey öz-özlüyündə yaşayır və məskunlaşır. Təbiət ölümdür. Çezare Paveze

Z

• Zürafələr, qəribə, təkrarolunmaz, bitki zərifliyi ilə...nadir, nəhəng, uzungövdəli, yavaş hərəkət edən, xallı çiçəklər ailəsidir. Karen Blixen