دوغال چئوره: نوسخه‌لر آراسینداکی فرق
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
'''دوغال چئوره''' یا دا '''اطراف موحیط''' ـ [[اینسان]]لاری ایحاطه اد‌ن، اوْنلارلا قارشی‌لیق‌لی علاقه‌ده اوْلان [[گونش]] شوالاری، [[سو]]، [[توپراق]]، [[هاوا]] و جانلیلار، آنتروپوگن ماده‌لر، اشیالار و قورغولار نظرده توتولور. اینسان اؤزو ده اطراف موحیطین آیریلماز و چوْخ گۆج‌لو تأثیره مالیک اوْلان حیصّه سی‌دیر. |
'''دوغال چئوره''' یا دا '''اطراف موحیط''' ـ [[اینسان]]لاری ایحاطه اد‌ن، اوْنلارلا قارشی‌لیق‌لی علاقه‌ده اوْلان [[گونش]] شوالاری، [[سو]]، [[توپراق]]، [[هاوا]] و جانلیلار، آنتروپوگن ماده‌لر، اشیالار و قورغولار نظرده توتولور. اینسان اؤزو ده اطراف موحیطین آیریلماز و چوْخ گۆج‌لو تأثیره مالیک اوْلان حیصّه سی‌دیر. |
||
عالیملر اطراف موحیطی طبیعی([[دوغا|دوغال]])موحیط و صونعی(مصنوعی) موحیط اوْلاراق ایکی حیصّه یه آییرمیشلار. اینسانلارین همیشه وابسته اوْلدوقلاری موحیط طبیعی‌دیر. صونعی موحیط ایسه جمعیتین اینکیشافی ایله الاقدر اینسانلارین فعالیّتی نتیجه‌سینده یارادیلمیش‌دیر. |
عالیملر اطراف موحیطی طبیعی ([[دوغا|دوغال]]) موحیط و صونعی (مصنوعی) موحیط اوْلاراق ایکی حیصّه یه آییرمیشلار. اینسانلارین همیشه وابسته اوْلدوقلاری موحیط طبیعی‌دیر. صونعی موحیط ایسه جمعیتین اینکیشافی ایله الاقدر اینسانلارین فعالیّتی نتیجه‌سینده یارادیلمیش‌دیر. |
||
مۆعاصیر بیلیمین کومیی ایله یارادیلمیش ینی چوخسای‌لی بیتکی و حئیوان |
مۆعاصیر بیلیمین کومیی ایله یارادیلمیش ینی چوخسای‌لی بیتکی و حئیوان تۆره‌لری، صونعی دریالار، گؤللر، قوروقلار و س. صونعی موحیطین اوْبیکلری‌دیر. |
||
آرتیق ۲۰-جی عصرین اوْرتالارین‌دا اکولوژی بحران اؤزونو بیل‌دیرمه‌یه باشلادی. بۇ دؤورو، اطراف موحیطین نظارت‌سیز ایستیسمارینین گت-گده آرتماسی دؤورو کیمی قیمتله‌ن‌دیرمک اوْلار. |
آرتیق ۲۰-جی عصرین اوْرتالارین‌دا اکولوژی بحران اؤزونو بیل‌دیرمه‌یه باشلادی. بۇ دؤورو، اطراف موحیطین نظارت‌سیز ایستیسمارینین گت-گده آرتماسی دؤورو کیمی قیمتله‌ن‌دیرمک اوْلار. |
||
== اطراف موحیطین |
== اطراف موحیطین مونیتورینغی == |
||
''اطراف موحیطین |
''اطراف موحیطین مونیتورینغی'' — طبیعی و آنتروپوگن تاثیرلر نتیجه‌سینده اطراف موحیطه یاییلان ضررلی قاز، مایع و برک حال‌داکی توللانتیلارا کمیت و کیفیت جهت‌دن نظارتین علمی اساسلارلا حیاتا کچیریلمه‌سی اوْلوب، هاوا، سو، توْرپاق موحیطلرینین وضعیتلرینین قیمتلندیریلمه‌سی و پروقنوزلاشدیریلماسی آماچ ایله اوْنلارین کیمیوی ترکیبینی، چیرکله‌نمه درجه‌سینی، رادیواکتیو، هیدروبیولوژی خصوصیتلرینی، فیزیکی خاصه‌لرینی بللی اد‌ن مۆنتظم مۆشاهیده و آراشدیرمالار سیستمین‌دن عبارت‌دیر.<ref>[http://www.eco.gov.az/qanunlar/qerarlar/nk/90.doc اطراف موحیطین و طبیعی احتیاطلارین دؤولت مونیتورینقینین آپاریلماسی قایدالاری حاقیندا اساسنامه]</ref> |
||
== "اینسان-اطراف موحیط" سیستمی == |
== "اینسان-اطراف موحیط" سیستمی == |
||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
* مسکونلاشما موحیطی و اینسانلار طرفین‌دن اؤزونه قارشی نقاتیو تسیرلردن قورونما سیستمی یارادیر و ایستیفاده ادیر. |
* مسکونلاشما موحیطی و اینسانلار طرفین‌دن اؤزونه قارشی نقاتیو تسیرلردن قورونما سیستمی یارادیر و ایستیفاده ادیر. |
||
اطراف موحیطه خاص اوْلان نقاتیو تاثیرلر دونیا دوردوقجا مؤوجوددور. بیوسفرده طبیعی نقاتیو تسیرلرین منبعی ایقلیمین دییشمه‌سی، [[توفان]]لار، [[زلزله]] |
اطراف موحیطه خاص اوْلان نقاتیو تاثیرلر دونیا دوردوقجا مؤوجوددور. بیوسفرده طبیعی نقاتیو تسیرلرین منبعی ایقلیمین دییشمه‌سی، [[توفان]]لار، [[زلزله]]<nowiki/>لر و س.-دیر. حیات اۇغرون‌دا موباریزه اینسانی بۇ تاثیرلردن قورونما واسطه‌لرینی آختاریب-تاپماغا و تکمیللش‌دیرمه‌یه دایم وادار ادیردی. عصرلر اؤتدوکجه یاشاییش مسکه‌نی کیمی اولرین یارادیلماسی، اوْددان و دیگر مۆدافیعه واسطه‌لردن گئنیش ایستیفاده اوْلونماسی، ییئجئک حاضیرلانماسین‌دا اۆصول و واسطه‌لرین تکمیللشدیریلمه‌سی اینسانی طبیعی نقاتیو تسیرلردن قوروماقلا یاناشی اطراف موحیطه ده تأثیر ادیردی. عصرلر بویونجا اینسانین یاشام موحیطی دییشیر، دییشمه‌یه‌ن نقاتیو تسیرلرین نؤعو و سوییه‌لری ایدی. ۲۰-جی عصرده [[یر]] اۆزون‌ده [[بیوسفر]]ین یۆکسک چیرکله‌نمه‌سی زونالاری یاران‌دی، بۇ ایسه، اؤز نؤوبه‌سین‌ده قیسمه‌ن و حتی تام بؤلگه تنززوله سبب اوْلدو. بۇ کیمی دییشیک‌لیکلره: |
||
* یر اهالی‌سی سایینین یۆکسک آرتیم سرعتی (دموقرافیک پارتلاییش) و اوْنون اۇربانیزاسییاسی؛ |
* یر اهالی‌سی سایینین یۆکسک آرتیم سرعتی (دموقرافیک پارتلاییش) و اوْنون اۇربانیزاسییاسی؛ |
||
* ایستهلاک آرتیمی و انرژی قایناق‌لرینین تمرکوزلشمه‌سی؛ |
* ایستهلاک آرتیمی و انرژی قایناق‌لرینین تمرکوزلشمه‌سی؛ |
||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
== بیرده باخ == |
== بیرده باخ == |
||
* [[ |
* [[اکولوژی]] |
||
== قایناقلار == |
== قایناقلار == |
||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
[[بؤلمه:اکولوژی]] |
|||
[[بؤلمه:طبیعت]] |
|||
[[بؤلمه:اکولوگییا]] |
|||
[[بؤلمه:دوغال چئوره]] |
[[بؤلمه:دوغال چئوره]] |
||
[[بؤلمه:طبیعت]] |
[[بؤلمه:طبیعت]] |
||
۳ آوریل ۲۰۲۰، ساعت ۰۹:۲۴ نوسخه‌سی
دوغال چئوره یا دا اطراف موحیط ـ اینسانلاری ایحاطه اد‌ن، اوْنلارلا قارشی‌لیق‌لی علاقه‌ده اوْلان گونش شوالاری، سو، توپراق، هاوا و جانلیلار، آنتروپوگن ماده‌لر، اشیالار و قورغولار نظرده توتولور. اینسان اؤزو ده اطراف موحیطین آیریلماز و چوْخ گۆج‌لو تأثیره مالیک اوْلان حیصّه سی‌دیر.
عالیملر اطراف موحیطی طبیعی (دوغال) موحیط و صونعی (مصنوعی) موحیط اوْلاراق ایکی حیصّه یه آییرمیشلار. اینسانلارین همیشه وابسته اوْلدوقلاری موحیط طبیعی‌دیر. صونعی موحیط ایسه جمعیتین اینکیشافی ایله الاقدر اینسانلارین فعالیّتی نتیجه‌سینده یارادیلمیش‌دیر.
مۆعاصیر بیلیمین کومیی ایله یارادیلمیش ینی چوخسای‌لی بیتکی و حئیوان تۆره‌لری، صونعی دریالار، گؤللر، قوروقلار و س. صونعی موحیطین اوْبیکلری‌دیر.
آرتیق ۲۰-جی عصرین اوْرتالارین‌دا اکولوژی بحران اؤزونو بیل‌دیرمه‌یه باشلادی. بۇ دؤورو، اطراف موحیطین نظارت‌سیز ایستیسمارینین گت-گده آرتماسی دؤورو کیمی قیمتله‌ن‌دیرمک اوْلار.
اطراف موحیطین مونیتورینغی
اطراف موحیطین مونیتورینغی — طبیعی و آنتروپوگن تاثیرلر نتیجه‌سینده اطراف موحیطه یاییلان ضررلی قاز، مایع و برک حال‌داکی توللانتیلارا کمیت و کیفیت جهت‌دن نظارتین علمی اساسلارلا حیاتا کچیریلمه‌سی اوْلوب، هاوا، سو، توْرپاق موحیطلرینین وضعیتلرینین قیمتلندیریلمه‌سی و پروقنوزلاشدیریلماسی آماچ ایله اوْنلارین کیمیوی ترکیبینی، چیرکله‌نمه درجه‌سینی، رادیواکتیو، هیدروبیولوژی خصوصیتلرینی، فیزیکی خاصه‌لرینی بللی اد‌ن مۆنتظم مۆشاهیده و آراشدیرمالار سیستمین‌دن عبارت‌دیر.[۱]
"اینسان-اطراف موحیط" سیستمی
حیات دؤوره‌سین‌ده اینسان و اطراف موحیط دایم حرکت‌ده اوْلان "اینسان-اطراف موحیط" سیستمی تشکیل ادیر. بئله بیر سیستم داخیلین‌ده اوْلان اینسان هر زامان مینیموم ایکی اساس مثلاًی حل اتمه‌لی اوْلور:
- اؤزونون ییئجئکیا، سویا و هاوایا اوْلان تلباتینی تامین ادیر؛
- مسکونلاشما موحیطی و اینسانلار طرفین‌دن اؤزونه قارشی نقاتیو تسیرلردن قورونما سیستمی یارادیر و ایستیفاده ادیر.
اطراف موحیطه خاص اوْلان نقاتیو تاثیرلر دونیا دوردوقجا مؤوجوددور. بیوسفرده طبیعی نقاتیو تسیرلرین منبعی ایقلیمین دییشمه‌سی، توفانلار، زلزلهلر و س.-دیر. حیات اۇغرون‌دا موباریزه اینسانی بۇ تاثیرلردن قورونما واسطه‌لرینی آختاریب-تاپماغا و تکمیللش‌دیرمه‌یه دایم وادار ادیردی. عصرلر اؤتدوکجه یاشاییش مسکه‌نی کیمی اولرین یارادیلماسی، اوْددان و دیگر مۆدافیعه واسطه‌لردن گئنیش ایستیفاده اوْلونماسی، ییئجئک حاضیرلانماسین‌دا اۆصول و واسطه‌لرین تکمیللشدیریلمه‌سی اینسانی طبیعی نقاتیو تسیرلردن قوروماقلا یاناشی اطراف موحیطه ده تأثیر ادیردی. عصرلر بویونجا اینسانین یاشام موحیطی دییشیر، دییشمه‌یه‌ن نقاتیو تسیرلرین نؤعو و سوییه‌لری ایدی. ۲۰-جی عصرده یر اۆزون‌ده بیوسفرین یۆکسک چیرکله‌نمه‌سی زونالاری یاران‌دی، بۇ ایسه، اؤز نؤوبه‌سین‌ده قیسمه‌ن و حتی تام بؤلگه تنززوله سبب اوْلدو. بۇ کیمی دییشیک‌لیکلره:
- یر اهالی‌سی سایینین یۆکسک آرتیم سرعتی (دموقرافیک پارتلاییش) و اوْنون اۇربانیزاسییاسی؛
- ایستهلاک آرتیمی و انرژی قایناق‌لرینین تمرکوزلشمه‌سی؛
- صنایع و کند چیفتلیک (مزرعه) اۆرتیم (تولید)ینین گرگین اینکیشافی؛
- نقلیات واسطه‌لرین‌دن کۆتلوی(توده) ایستیفاده؛
- حربی مقصدلره و دیگر پروسسلره خرجلرین آرتیمی سبب اوْلدو.[۲]
گالری
قایناقلار
- ^ اطراف موحیطین و طبیعی احتیاطلارین دؤولت مونیتورینقینین آپاریلماسی قایدالاری حاقیندا اساسنامه
- ^ تهلوکه‌سیز حیات فعالیّتی علمی اساسلار اۆزرینده قۇرولمالی‌دیر
بیرده باخ
قایناقلار