Гдов
| Гдов | |
| Герб | |
.png) | |
.jpg) | |
| Дәүләт |
 Рәсәй |
|---|---|
| Административ үҙәге | Городское поселение Гдов[d][1], Гдовский район[d] һәм Гдовский уезд[d] |
| Административ-территориаль берәмек | Городское поселение Гдов[d] |
| Сәғәт бүлкәте | UTC+3:00[d] |
| Халыҡ һаны | 3465 кеше (2021)[2] |
| Диңгеҙ кимәленән бейеклек | 40 метр |
| Майҙан | 5 км² |
| Почта индексы | 181600 |
| Рәсми сайт | gdov.reg60.ru |
| Иң тәүге яҙма ваҡыты | 1322 |
| Урындағы телефон коды | 81131 |
| Бында ерләнгән кешеләр категорияһы | Категория:Похороненные в Гдове[d] |
 | |
 Гдов Викимилектә | |
Гдов — ҡала (1431[3]). Ул РәсәйФедерацияһының иң төньяғында, Псков өлкәһендә урынлашҡан. Был ҡала Гдов районы һәм Гдов ҡала ултырағының административ үҙәге булып тора.
Этимологияһы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Гдов атамаһының килеп сығышы тураһында рус теленең этимологик һүҙлеген төҙөгән тел белгесе рәсәй сығышлы немец Макс Фасмер Гдовтан тыш шулай уҡ урыҫса Вдов, Овдова, эстон варианты: Oudova, шведса: Ågdowe, урта немецтелендә: Effdowe. һүҙҙәре булыуын әйтә һәм шул һүҙҙәрҙең мәғәнәләрен Гдов атамаһы менән бәйләй. Был атаманың килеп сығышының шулай уҡ бер нисә версияһы бар.
Беренсе версияһы фин теле белгесе И. Ю. Микколаныҡы. Уның фекеренсә, Гдов Львов өлкәһенең Gdow яңғыҙлыҡ ҙ исеме Gъdъ, һүҙенән алынған тип әйтелә, ә ул, үҙ сиратында, литваның gùdas (белорус) һүҙенән барлыҡҡа килгән һәм герман халыҡтарының — готтарҙың атамаларына барып тоташҡан тип аңлатыла. Швед теле белгесе Р. Экблум шул уҡ ваҡытта һуңғы фекерҙең ихтималлығын раҫлай, сөнки был Гдов һүҙендә д түгел ә т булған тип әйтә һәм һүҙ готт булған тип фекер йөөрөтә.
Икенсе версия поляк телсеһе А. Брюкнерҙыҡы. Уның фекере буйынса, Гдов боронғо урыҫ gude һүҙенән килеп сыҡҡан тиелә, әммә Макс Фасмер был аңлатманы яраҡһыҙ тип таба, сөнки уныңса «шундай славян һүҙҙәренең булыуы билдәһеҙ»[4].
Шулай уҡ ҡаланың беренсел был атамаһының килеп сығышы тураһындағы мәсьәлә ҡаланың Гдовка, Гда йылғаһы ярында тороуы менән бәйле тип тә аңлаталар.
Географияһы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Гдов ҡалаһы Гдовка йылғаһы ярында, уның Чудь күленән 2 км алыҫлыҡта торған Устье ауылы тирәһендә ҡушылған ерендә, тора. Гдов ҡалаһы Псковтан 125 саҡрым төнъьяҡта һәм Санкт-Петербургтан 230 км көньяҡ-көнбайышта тора. Ҡаланың көнсығыш өлөшөндә Старица йылғаһы аға. Гдов ҡалаһының төп урамы — Карл Маркс урамы.
Иҫтәлекле урындары
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Халыҡ
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]1989 йылда, халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса ҡала халҡының һаны 2002 йылда — 5171 кеше, 2010 йылдағы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса — 4379 кеше йәшәй
Әҙәбиәт
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Гдов кремле
- Гдов тыуған яҡ тарихы музейы
- Божья Матерҙың Держава иконаһы сиркәүе
- XIX—XX быуат башындағы сауҙагәрҙәр йорттары
- Гдов // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)
- Гдов // «Географическо-статистическій словарь Россійской имперіи П. П. Семенова».
- Осокин П. Г. Гдов. — Л.: Лениздат, 1981. — 128 с. — (Города Псковской области). — 25 000 экз.
- Осокин П. Г. Гдов. — 2-е изд., испр. и доп. — Л.: Лениздат, 1986. — 128 с. — (Города Псковской области).
- Достопримечательности Псковской области. — 4-е изд. — Л.: Лениздат, 1981. — 328 с. — 50 000 экз.
- Рабинович Я. Н. Малые города Псковской земли в Смутное время / Под ред. С. А. Мезина. — Псков: Псковская областная типография, 2014. — 256 с. — (Псковская историческая библиотека). — 2000 экз. — ISBN 978-5-94542-313-8.
Һылтанмалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Сведения на сайте Псковстата
- Статья об истории города
- Подкаст из серии «Малые города России» (03:17 мин.)
- Список памятников культурного наследия Гдова в Викигиде
Иҫкәрмә
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ ОКТМО (урыҫ)
- ↑ Итоги Всероссийской переписи населения 2020 года (по состоянию на 1 октября 2021 года) (урыҫ)
- ↑ Год основания Гдовской крепости.
- ↑ М. Фасмер. Этимологический словарь русского языка. Перевод с немецкого и дополнения члена корреспондента АН СССР О. Н. Трубачева. Том I. М. «Прогресс». 1886. Стр. 400