Прагляд зыходнага тэксту старонкі Ісін (Шумер)

{| cellspacing="8" cellpadding="0" style="width: 100%; font-size: 95%; border-top: 1px dotted silver; clear: both; position:relative; margin-top: 19px"
| style="width: 30px; vertical-align: top" | [[Image:Disambig-dark.svg|30px]]
| У гэтага паняцця ёсць іншае значэнне '''[[Ісін]]''' — [[кітай]]скі горад.
|}
[[Выява:Cudurru, ou estela, com uma lista de reis da Segunda Dinastia de Isin.jpg|thumb|Стэла эпохі другой дынастыі]]
{{coord|31|53|06|N|45|16|07|E|scale:600000|display=title}}
'''Ісін''' ({{lang-ar|إيسن}}),  — помнік [[археалогія|археалогіі]] на месцы аднайменнага [[шумер]]скага [[горад]]а ў 180 км на паўднёвы усход ад [[Багдад]]а, сталіцы [[Ірак]]а.

== Гісторыя ==
Месца, дзе знаходзіўся Ісін, было населена яшчэ ў [[Убейдскі перыяд]]. У сярэдзіне [[3 тысячагоддзе да н.э.|3]] тысячагоддзя да н. э. яно ператварылася ў [[горад]]. Аднак у [[пісьмо]]вых крыніцах Ісін упершыню ўзгадваецца толькі ў канцы перыяда [[Трэцяя дынастыя Ура|трэцяй дынастыі Ура]], калі ўладу ў ім захапіў Ішбіэра, выхадзец з нешумерскай дзяржавы [[Мары (горад-дзяржава)|Мары]]. Па даручэнню [[Ур|ўрскага]] лугаля Ібі-Суэна ён займаўся забеспячэннем Ура [[Збожжавыя культуры|збожжам]]. Ішбіэра здолеў закупіць вялікую колькасць зерня, дастатковую для пераадолення [[голад]]а ў Уры, аднак з-за нападу [[амарэі|амарэяў]] быў вымушаны захаваць яго ў Ісіне. У лісце да Ібі-Суэна Ішбіэра патрабаваў ад 600 [[карабель|караблёў]] для вывазу збожжа і прызначэння сябе намеснікам Ісіна і [[Ніпур]]а. Па невядомых прычынах караблі так і не прыбілі з Ура ў Ісін, і Ішбіэра выкарыстаў сітуацыю саслаблення лугаля для захопу ўлады ў горадзе і суседніх землях. У лісце намесніка [[Казалу]] да Ібі-Суэна выкрываўся план Ішбіэры ператварыць Ісін у новы палітычны цэнтр [[шумеры|шумерскай]] дзяржавы. Аднак планы ўзурпатара не маглі спраўдзіцца да [[2004 да н.э.|2004]] г. да н. э., пакуль [[элам]]іты не захапілі і не разрабавалі Ур. Ішбіэра выгнаў эламітаў з [[Шумер]]а, вярнуў у Ур статую бога [[Сін (міфалогія)|Сіна]] і, відавочна, далучыў былую сталіцу да створанай ім дзяржавы. 

Заснаваная Ішбіэрам першая [[дынастыя]] кіравала ў Ісіне да [[1860 да н.э.|1860]] г. да н. э. У [[1760 да н.э.|1760]] г. да н. э. улада над Шумерам і [[Акад]]ам канчаткова перайшла да лугаляў [[Ларса|Ларсы]]. Хаця валадары Ісіна не здолелі вярнуць усе тэрыторыі, раней падуладныя трэцяй дынастыі Ура, яны імкнуліся працягваць актыўную [[палітыка|палітыку]], наладжвалі [[гандаль|гандлёвыя]] кантакты з іншымі краінамі. 

Новы ўздым Ісіна адбыўся ў канцы [[2 тысячагоддзе да н.э.|2]] тысячагоддзя да н. э., калі са саслабленнем Ларсы, а потым [[Вавілон]]а тут замацавалася другая дынастыя (магчыма [[арамеі|арамейскага]] паходжання). Яна ўсталявала сваю ўладу над Вавілонам і садзейнічала кароткаму перыяду росквіту [[навука|навук]] у [[Месапатамія|Месапатаміі]].

== Сакральны цэнтр ==
Ісін з'яўляўся важным [[Рэлігія|рэлігійным]] цэнтрам [[Шумер]]а, дзе шанавалася [[Гула (багіня)|багіня Гула]]. Валадары Ісіна першай дынастыі падтрымлівалі агульнашумерскія рэлігійныя практыкі, вядомыя з часоў [[Трэцяя дынастыя Ура|трэцяй дынастыі Ура]].

== Даследаванне ==
Упершыню навуковае даследаванне месца, дзе існаваў Ісін, было арганізавана [[ЗША|амерыканскім]] вучоным [[Вялікабрытанія|брытанскага]] паходжання Стывенам Лангданам у [[1924]] г. Інтэнсіўныя [[Археалагічныя даследаванні|археалагічныя раскопкі]] праводзіліся ў [[1973]] — [[1989]] гг. вучонымі з [[ФРГ]] і [[Ірак]]а. Месца раскопак пацярпела ад умяшальніцтва [[ірак]]скіх марадзёраў у [[2003]] г.

== Спасылкі ==
* [https://elib.bsu.by/bitstream/123456789/100414/1/42-45.pdf Мохаммед К. Рокан, Падение города Ур и конец шумерского периода в Месопотамии в 2004 г. до н. э.] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20200727102953/https://elib.bsu.by/bitstream/123456789/100414/1/42-45.pdf |date=27 ліпеня 2020 }}
* [https://www.historyfiles.co.uk/KingListsMiddEast/MesopotamiaIsin.htm Kingdoms of Mesopotamia - Isin]
* [https://www.metmuseum.org/toah/hd/isin/hd_isin.htm The Isin-Larsa and Old Babylonian Periods (2004–1595 B.C.)]
{{Commonscat|Isin}}
{{Старажытная Месапатамія}}

[[Катэгорыя:Гарады Шумера]]
[[Катэгорыя:Гістарычныя дзяржавы Блізкага Усходу]]
[[Катэгорыя:Археалагічныя аб’екты ў Іраку]]
[[Катэгорыя:Былыя сталіцы]]