Класічная Грэцыя
| |||
| Дагістарычная Грэцыя (да XXX ст. да н. э.) | |||
| Эгейская культура (XXX—XII да н. э.) | |||
| Заходнеанаталійская цывілізацыя | |||
| Мінойская цывілізацыя | |||
| Кікладская культура | |||
| Эладская цывілізацыя | |||
| Мікенская цывілізацыя | |||
| Старажытная Грэцыя (XI — 146 да н. э.) | |||
| Цёмныя стагоддзі (XI—IX) | |||
| Архаічны перыяд (VIII—VI) | |||
| Класічны перыяд (V—IV) | |||
| Эліністычны перыяд (IV — 146) | |||
| Грэцыя ў складзе Рымскай дзяржавы | |||
| Рымская Грэцыя (146 да н. э. — 330 н. э.) | |||
| Сярэднявечча і Новы час (330—1832) | |||
| Візантыйская Грэцыя (330—1453) | |||
| Франкакратыя (1204—1458) | |||
| Асманская Грэцыя (1458—1832) | |||
| Сучасная Грэцыя (пасля 1821) | |||
| Вайна за незалежнасць (1821—1832) | |||
| Каралеўства (1832—1924) | |||
| Другая Рэспубліка (1924—1935) | |||
| Рэжым 4 жніўня (1936—1941) | |||
| Другая сусветная вайна (1941—1944) | |||
| Грамадзянская вайна (1944—1949) | |||
| Пасляваенны час (1950—1967) | |||
| Рэжым палкоўнікаў (1967—1974) | |||
| Трэцяя Рэспубліка (з 1974) | |||
| Тэматычныя артыкулы | |||
| Ваенная гісторыя | |||
| Грэчаскія імёны | |||
| Грэчаская мова | |||
| Грэчаская літаратура
| |||
Класічная Грэцыя — перыяд у гісторыі Грэцыі, які ахоплівае 5—4 стагоддзі да нашай эры, эпоха найвышэйшага росквіту поліснага ладу.
У выніку перамогі грэкаў у грэка-персідскіх войнах (500—449 да н.э.) адбываецца бурнае развіццё Афін, ствараецца Дэласкі саюз (на чале з Афінамі). Час найвышэйшай магутнасці Афін, найбольшай дэмакратызацыі палітычнага жыцця і росквіту культуры прыходзіцца на час праўлення Перыкла (443—429 да н.э.). Барацьба паміж Афінамі і Спартай за гегемонію ў Грэцыі і супярэчнасці паміж Афінамі і Карынфам, звязаныя з барацьбой за гандлёвыя шляхі прывялі да Пелапанескай вайны (431—404 да н.э.), якая завяршылася паразай Афін.
Гарады і калоніі
Самымі галоўнымі гарадамі-дзяржавамі былі Афіны і Спарта. Іншыя гарады, такія як Карынф, Халкіда, Мілет, Смірна і Эрытрэя, мелі свае традыцыі і форму кіравання. Гарады-дзяржавы разрасталіся, засноўвалі калоніі на берагах Чорнага мора, у Кірэнаіцы — на поўначы Афрыкі (Лівія), на Сіцыліі, у Паўднёвай Італіі і нават на паўднёвым узбярэжжы Францыі і Іспаніі. Грэчаскія гарады-дзяржавы супернічалі паміж сабой.
Афіны, Спарта і некаторыя іншыя гарады аб'ядноўваліся ў барацьбе супраць персаў, якая доўжылася больш за 50 гадоў, і атрымалі перамогу пры Саламіне і Марафоне ў 480 г. да н.э. З-за таго, што Спарта спужалася росту магутнасці Афін, пачалася Пелапанеская вайна, якая доўжылася 25 гадоў. Раз'яднанасць гарадоў-дзяржаў прывяла да таго, што ў 338 г. да н.э. Грэцыю заваяваў македонскі цар Філіп II — бацька Аляксандра Македонскага (Вялікага).
Мастацтва
Старажытнагрэчаскае мастацтва класічнага перыяду Грэцыі прынята дзяліць на наступныя этапы:
- Ранні — «строгі стыль», першая палова 5 стагоддзя да н.э.);
- Высокі — высокая класіка, другая палова 5 стагоддзя да н.э.);
- Позні (400—325 да н.э.).
Архітэктура
У перыяд класікі атрымала развіццё рэгулярная сістэма планіроўкі гарадоў (архітэктар Гіпадам), вышэйшай гарманічнасці і тэктанічнай ураўнаважанасці дасягнула ордэрная сістэма архітэктуры (архітэктары Іктын, Калікрат). Асаблівае месца ў архітэктуры эпохі класікі займае комплекс збудаванняў Афінскага акропаля (храм Нікі Аптэрас, галоўны храм Афін — Парфенон, Пінакатэка, Прапілеі, Эрэхтэён), Храм Зеўса Алімпійскага ў Афінах.
Скульптура
Скульптарамі-класікамі былі створаны вобразы дасканалых людзей у адзінстве іх духоўнай і фізічнай прыгажосці (скульптары Мірон, Паліклет з Аргаса, Алкаменам, Фідзій, Калімах, Скопас, Праксіцель, а таксама Лісіп, творчасць якога звязана і з наступным гістарычным этапам). Значная колькасць помнікаў старажытнагрэцкага мастацтва знойдзеныя на тэрыторыі былых антычных дзяржаў Паўночнага Прычарнамор'я.
Літаратура
У класічную эпоху асноўнымі літаратурнымі жанрамі сталі трагедыя і камедыя, асноўныя сюжэты якіх, як і ў архаічны перыяд, звярталіся да міфалогіі. Знакамітымі аўтарамі трагедыі былі Эсхіл (525—456 да н.э.) і Сафокл (497—406 да н.э.), а таксама Еўрыпід (480—406 да н.э.). Трагедыі Эсхіла вызначаюцца тытанічнай сілай сваіх вобразаў і вызваленчымі ідэямі, таму што паэт жыў у складаны перыяд барацьбы ў Афінах з тыраніяй. Да нас дайшлі толькі некаторыя з твораў паэта. Вядомая трагедыя Эсхіла — «Праметэй прыкаваны», якая стала класікай не толькі старажытнагрэчаскай, але і сусветнай літаратуры. Прызнаным камедыёграфам быў Арыстафан (445—385 да н.э.). Змест яго камедый складае сапраўдную энцыклапедыю тагачаснага грэчаскага жыцця («Мір», «Жанчыны ў народным сходзе», «Жабы» і інш.).
Галерэя
.jpg)
 | Для паляпшэння артыкула пажадана |
Спасылкі
Слоўнікі і энцыклапедыі |
|---|