Авеню (спецаперацыя)

Авеню — сарваная аперацыя ўкраінскіх спецслужбаў. Пасля расследавання Bellingcat яна стала вядомая як «Вагнергейт». Праводзілася пры непацверджаным удзеле ЗША з прыцягненнем Turkish Airlines. Яе мэтай было затрыманне наймітаў ПВК Вагнер^[1].

Гісторыя

Заманеных у Мінск байцоў Вагнера павінны былі затрымаць у Кіеве з-за вымушанай пасадкі самалёта. Праз званок з вышэйшага кола прэзідэнта транспартная аперацыя была адкладзена на адзін дзень у сувязі з запланаванымі перамовамі з Расіяй. Пасля званка, 29 ліпеня 2020 года, беларускае дзяржаўнае інфармацыйнае агенцтва БелТА паведаміла пра затрыманне 33 вагнераўцаў у Беларусі^[2]. Пазней Мінск перадаў наймітаў Расіі^[3].

Верагодны зрыў спецаперацыі быў звязаны з уцечкай інфармацыі пасля дакладу ў офісе Прэзідэнта Украіны. Па словах кіраўніка спецаперацыі, на яе пераносе настаяў начальнік офіса прэзідэнта. Аперацыя была падрыхтавана ўкраінскімі спецслужбамі па затрыманні вагнераўцаў, у тым ліку датычных да крушэнне ўкраінскага транспартнага Іл-76 і крушэння рэйса 17 Malaysia Airlines. Апублікаваная журналістамі інфармацыя аб пераносе і зрыве спецаперацыі выклікала шырокі грамадска-палітычны рэзананс ва Украіне. За зрыў раскрытыкавалі кіраўніка дзяржавы Уладзіміра Зяленскага і кіраўніка офіса прэзідэнта Андрэя Ермака^[4].

Расследванне

17 лістапада 2021 года Bellingcat і The Insider апублікавалі першую частку расследавання «Вагнергейта»^[5]. На думку аднаго з галоўных следчых аперацыі Хрыста Грозева, сам факт пераносу аперацыі мог стаць прычынай яе правалу. Ход аперацыі, абставіны правядзення і раскрыцця «Авеню» былі прадстаўлены ім сумесна з журналістамі Bellingcat у падрабязным даследаванні, апублікаваным пад назвай «Вагнергейт»^[6]. Падрабязнасці Грозеў пракаментаваў у інтэрв’ю расійскай журналістцы Юліі Латынінай^[7].

Рэакцыя

Факт існавання самой аперацыі ставіў пад сумнеў офіс прэзідэнта Украіны^[8]. Пазней лідар краіны прызнаў факт правядзення аперацыі, але абвінаваціў іншыя краіны ва ўцягванні ў яе Кіева^[9]. На думку прадстаўнікоў «Еўрапейскай салідарнасці», зрыў «Вагнергейта» нанёс міжнародную рэпутацыйную шкоду Украіне, рэпутацыйную шкоду разведслужбам, паставіў пад пагрозу ўкраінскія дыппрадстаўніцтвы ў іншых краінах, прывёў да пераследу ўдзельнікаў і арганізатараў аперацыі.

Украінскі журналіст Юрый Бутусаў падазраваў, што да развязвання аперацыі супраць вагнераўцаў датычны першы намеснік сакратара РНБА Руслан Дземчанка. Таксама наяўнасць і зрыў спецаперацыі пацвердзіў звольнены экс-кіраўнік Офіса прэзідэнта Украіны Андрэй Богдан^[10]^[11].

Заўвагі

↑ Приземление валькирий. История спецоперации Украины по перехвату самолета с боевиками ЧВК Вагнера. Ч. I — вербовка (руск.). The Insider. Архівавана з першакрыніцы 18 лістапада 2021. Праверана 31 студзеня 2022.
↑ Под Минском задержаны 32 боевика иностранной частной военной компании (подробности) (руск.) (нявызн.) ?. www.belta.by (29 ліпеня 2020). Архівавана з першакрыніцы 17 жніўня 2020. Праверана 31 студзеня 2022.
↑ Видача "вагнерівців" РФ негативно вплине на відносини України й Білорусі – Данілов (укр.). Українська правда. Архівавана з першакрыніцы 31 студзеня 2022. Праверана 31 студзеня 2022.
↑ Затримання "вагнерівців" мало бути українською операцією, яка зірвалась після доповіді в ОП (укр.). Українська правда. Архівавана з першакрыніцы 4 лютага 2022. Праверана 31 студзеня 2022.
↑ Inside Wagnergate: Ukraine's Brazen Sting Operation to Snare Russian Mercenaries (англ.) (нявызн.) ?. bellingcat (17 лістапада 2021). Архівавана з першакрыніцы 21 сакавіка 2022. Праверана 31 студзеня 2022.
↑ The Data and the Dossier: Validating the "Wagnergate" Operation (англ.) (нявызн.) ?. bellingcat (17 лістапада 2021). Архівавана з першакрыніцы 31 студзеня 2022. Праверана 31 студзеня 2022.
↑ (англ.) https://www.youtube.com/watch?v=6HKRPAphTgw {{citation}}: Адсутнічае або пусты |title= (даведка)
↑ (англ.) https://www.youtube.com/watch?v=ZxbA0g4uAHQ {{citation}}: Адсутнічае або пусты |title= (даведка)
↑ (англ.) https://www.youtube.com/watch?v=fAPSWg5jw3o {{citation}}: Адсутнічае або пусты |title= (даведка)
↑ Богдан: Операцію з вагнерівцями зруйнував один телефонний дзвінок. Я знаю, хто телефонував і кому (нявызн.). gordonua.com. Архівавана з першакрыніцы 29 верасня 2020. Праверана 31 студзеня 2022.
↑ Справа "вагнерівців": слідчі ДБР допитали журналіста Бутусова – включення (укр.). 5 канал. Архівавана з першакрыніцы 2 кастрычніка 2020. Праверана 31 студзеня 2022.

[1] Приземление валькирий. История спецоперации Украины по перехвату самолета с боевиками ЧВК Вагнера. Ч. I — вербовка (руск.). The Insider. Архівавана з першакрыніцы 18 лістапада 2021. Праверана 31 студзеня 2022.

[2] Под Минском задержаны 32 боевика иностранной частной военной компании (подробности) (руск.) (нявызн.) ?. www.belta.by (29 ліпеня 2020). Архівавана з першакрыніцы 17 жніўня 2020. Праверана 31 студзеня 2022.

[3] Видача "вагнерівців" РФ негативно вплине на відносини України й Білорусі – Данілов (укр.). Українська правда. Архівавана з першакрыніцы 31 студзеня 2022. Праверана 31 студзеня 2022.

[4] Затримання "вагнерівців" мало бути українською операцією, яка зірвалась після доповіді в ОП (укр.). Українська правда. Архівавана з першакрыніцы 4 лютага 2022. Праверана 31 студзеня 2022.

[5] Inside Wagnergate: Ukraine's Brazen Sting Operation to Snare Russian Mercenaries (англ.) (нявызн.) ?. bellingcat (17 лістапада 2021). Архівавана з першакрыніцы 21 сакавіка 2022. Праверана 31 студзеня 2022.

[6] The Data and the Dossier: Validating the "Wagnergate" Operation (англ.) (нявызн.) ?. bellingcat (17 лістапада 2021). Архівавана з першакрыніцы 31 студзеня 2022. Праверана 31 студзеня 2022.

[7] (англ.) https://www.youtube.com/watch?v=6HKRPAphTgw {{citation}}: Адсутнічае або пусты |title= (даведка)

[8] (англ.) https://www.youtube.com/watch?v=ZxbA0g4uAHQ {{citation}}: Адсутнічае або пусты |title= (даведка)

[9] (англ.) https://www.youtube.com/watch?v=fAPSWg5jw3o {{citation}}: Адсутнічае або пусты |title= (даведка)

[10] Богдан: Операцію з вагнерівцями зруйнував один телефонний дзвінок. Я знаю, хто телефонував і кому (нявызн.). gordonua.com. Архівавана з першакрыніцы 29 верасня 2020. Праверана 31 студзеня 2022.

[11] Справа "вагнерівців": слідчі ДБР допитали журналіста Бутусова – включення (укр.). 5 канал. Архівавана з першакрыніцы 2 кастрычніка 2020. Праверана 31 студзеня 2022.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]