Gwelet an tarzh evit Turkeg

{{LabourAChom}}
{{Yezh
|anv=Turkeg
|anveyezh=Türkçe
|skeudenn=[[Restr:Map of Turkish Language.svg|250px|center|Kartenn an durkegerien (klikit war ar skeudenn evit lenn an alc'houez)]]
|broiou=[[Turkia]], [[Kiprenez]], [[Bulgaria]], [[Makedonia]], [[Moldova]], [[Iran]], [[Gres (bro)|Gres]], [[Irak]], [[Siria]], [[Azerbaidjan]], [[Roumania]], [[Ouzbekistan]], [[Aostria]], [[Alamagn]]
|rannved= [[Turkia]], [[Kiprenez]], [[Balkanoù]], [[Kaokaz]]
|komzet= ~75 milion en holl <br>(~60 milion [[yezh kentañ]])
|renkadur= 19–21 (yezh kentañ)
|livfamilh=Altaek
|familh=[[Yezhoù altaek]]<br>
&nbsp;[[Yezhoù turkek]]<br>
&nbsp;&nbsp; [[Yezhoù turkek ar c'hornôg]]<br>
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;[[Yezhoù aralek-kaspek]]<br>
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; '''Turkeg'''
|YezhOfisiel= [[Turkia]], [[Kiprenez]], [[Republik Turk Kiprenez an Norzh]], [[Bulgaria]] (yezh vroadel), [[Makedonia|Republik Makedonia]] (yezh lec'hel)
|akademiezh= hini ebet
|iso1= tr 
|iso2= tur
|iso3= tur
|lizherennoù=tur}}
Ur [[Yezhoù altaek|yezh altaek]] eus [[Familhoù yezh|skourr]] ar [[yezhoù turkek rik]] eo an '''turkeg''' ('''türkçe'''), komzet gant tro-dro da 75 milion a dud en holl o kontañ ar re a ra gantañ evel [[eil yezh]] (60 milion evel [[yezh kentañ]]) den e [[Turkia]] (46.278.000 a dud e [[1987]] pe 90% eus ar boblañs), [[Kiprenez]] (177.000 den e [[1995]] pe 20% eus ar boblañs), [[Bulgaria]] (845.550 den e [[1986]] pe 9% eus ar boblañs), [[Makedonia]] (250.000 den e [[1982]]), [[Moldova]], [[Iran]], [[Gres (bro)|Gres]] (128.380 den e [[1976]]), [[Irak]], [[Siria]], [[Azerbaidjan]], [[Roumania]] (150.000 den e [[1993]]), [[Ouzbekistan]], [[Aostria]] (183.445 e [[2001]]) den hag [[Alamagn]] (~2 vilion a dud).

E Bulgaria emañ ar [[bulgareg]] o kemer plas an turkeg tamm-ha-tamm.

Tost a-walc'h eo an turkeg d'ar yezhoù turkek all, dreist-holl an [[azeri]] pe an [[turkmeneg]] hag aezet eo evit an dud a ra gant unan eus ar [[Yezh|yezhoù]]-se kompren dud all a gomz unan eus ar yezhoù all.

== Yezhadur ==
Dres evel an holl [[yezhoù altaek]] pe c'hoazh evel ar [[yezhoù finnek-ougrek]] evel an [[estoneg]] pe an [[hungareg]], an turkeg a zo anezhañ ur [[yezh daspegel]] hep [[Jener (yezhadur)|jener]] ebet hag ivez gant [[kensonerezh vogalennek]]. 

E turkeg e vez implijet meur a [[lostger]] met n'he deus ar yezh [[rakger]] ebet, nemet e vije bet amprestet diwar ur yezh all.

[[Restr:Tukeg.PNG|thumb|400px|Tachenn implij an turkeg]]

=== An anv-kadarn ===
Talvezout a ra al lostgerioù da sevel-gerioù (gwelet pelloc'h ''Morfologiezh''), ha talvezout a reont ivez pa vezont implijet gant an [[Anv-kadarn|anvioù-kadarn]] evit diskwel an [[Troad (yezhoniezh)|droad yezhadurel]] pe c'hoazh roll ur ger er frazenn o verkañ ar perc'henn, da skouer :
: ''ev'': "ti",
: ''eviniz'': "ho ti",
: ''evinizde'': "en ho ti",
: ''Evinizdeyiz'': "en ho ti emaomp"

=== Ar verb ===
Displeget e vez ar [[Verb|verboù]] e turkeg o verkañ ar [[Gour (yezhadur)|gour]], ar [[mod]], an [[amzer]] hag ar [[stumm-nac'h]], da skouer :
: ''gel-'':  "dont",
: ''gelme-'': "chom hep dont"
: ''geleme-'': "chom hep gallout dont"
: ''gelebil-'': "gallout dont"
: ''Gelememiş'': "Sañset ne c'hellas ket dont"
: ''Gelememişti'': "Ne c'hellas ket dont"
: ''Gelememiştiniz'': "N'hoc'h eus ket gellet dont"
: ''Gelememiş miydiniz?'': "Ha n'hoc'h eus ket gellet dont?"

Reizh eo hogozik an holl verboù e turkeg.

== Kevreadur (sintaks) ==
Urzh diazez ar frazenn a zo: [[rener]]-[[renadenn dra]]-[[verb]] (SOV) evel e [[japaneg]] ha [[latin]].

== An troadoù ==
Er frazenn amañ da heul, tennet eus ur [[Kelaouenn|gelaouenn]] embannet e turkeg, emañ implijet pep [[Troad (yezhoniezh)|troad]] war-bouez ar [[Genitivel (Troad)|genitivel]]. 
<blockquote style="font-family:Palatino; font-size:1.2em;">''Türkiye'de modayı gazete sayfalarına taşıyan, gazetemiz yazarlarından N. S. yaşamını yitirdi''</blockquote>
{|
|-
|''Türkiye'de''||"e Turkia"||([[Kas (yezhoniezh)|lokativel]]) 
|-
|''modayı''||"mod; giz"||([[Nominativel-akuzativel|akuzativel]] < ''moda'')
|-
|''gazete''||"kelaouenn"||([[Nominativel-akuzativel|nominativel]]) 
|-
|''sayfalarına''||"pajennoù - e hini"||([[Kas (yezhoniezh)|dativel]]; ''sayfa'' "pajenn", ''sayfalar'' "pajennoù", ''sayfaları'' "e bajennoù")
|-
|''taşıyan''||"o tougen"||(< ''taşı-'' "dougen")
|-
|''gazetemiz''||"hon c'helaouenn"||(nominativel)''gazete'' "kazetenn"
|-
|''yazarlarından''||"d'e skrivagnerion"||([[Kas (yezhoniezh)|ablativel]]; ''yazar'' "skrivagner")
|-
|''N. S.''||[anv un den]||(nominativel)
|-
|''yaşamını''||"he buhez"||(akuzativel; ''yaşam'' "buhez")
|-
|''yitirdi''||"kollet"||(''yitir-'' "koll" diwar ''yit-'' "bezañ kollet")
|-
| colspan="3" align="center"|«&nbsp;Unan eus skrivagnerion hon c'helaouenn, N. S., hag a zegasas ar mod da bajennoù ar c'helaouennoù e Turkia, a gollas he buhez (= a varvas).&nbsp;»
|-
|}

== Rannyezhoù ==
Daou vloc'had [[rannyezh]]où pennañ ez eus:
* '''Rannyezhoù ar c'hornôg'''
** '''Rannyezh danubek'''
* '''Rannyezhoù ar reter'''
** '''Eskisehireg''' (''eskisehir'')
** '''Razgradeg''' (''razgrad'')
** '''Dinlereg''' (''dinler'')
** '''Roumelitcheg''' (''rumelice'')
** '''Edirneg''' (''edirne'') 
** '''Gaziantepeg''' (''gaziantep'')
** '''Ourfeg''' (''urfa'')
** '''Karamanlieg''' (''karmanli''): komzet gant Gresianed

== Morfologiezh ==
Dont a ra a-benn an turkeg da sevel gerioù nevez en un doare aezet-tre dre implijout [[Kenger|lostgerioù]]: 

Diwar anvioù-kadarn:
: ''göz'': "lagad",
: ''gözlük'': "lunedoù"
: ''gözlükçü'': "unan a werzh lunedoù"
: ''gözlükçülük'': "gwerzherezh lunedoù" 

Diwar verboù:
: ''yat-'': "bezañ en e c'hourvez, bezañ pozet"
: ''yatır-'': "gourvezet, pozet"
: ''yatırım'': "gourvez, dastum, fiziad"
: ''yatırımcı'': "postour, fizier".

== Fonologiezh ==

=== Kensonerezh vogalennek ===
Peurliesañ e vez lakaet an [[taol-mouezh]] war ar [[silabenn]] diwezhañ, nemet gant un nebeud [[Lostger|lostgerioù]] zo pe gerioù amreizh evel ''masa'' ['masa].

=== Kensonennoù ===
{| clss="wikitable"
|+[[Fonem|Fonemoù]] [[kensonenn]]el an turkeg unvan 
|-
!
! colspan="2" | [[Lec'h distagañ|Diweuz]]
! colspan="2" | [[Lec'h distagañ|Diweuz-dent]]
! colspan="2" | [[Lec'h distagañ|Dent]]
! colspan="2" | [[Lec'h distagañ|Kevig]]
! colspan="2" | [[Lec'h distagañ|A-dreñv d'ar c'hevig]]
! colspan="2" | [[Lec'h distagañ|Toenn ar genoù]]
! colspan="2" | [[Lec'h distagañ|Staon]]
! colspan="2" | [[Lec'h distagañ|Hogedenn]]
|- align=center
|[[Doare distagañ|Stokus]]
| p
| b
| colspan="2" |
| t
| d
| colspan="2" |
| colspan="2" |
| c
| ɟ
| k
| g
| colspan="2" |
|- align=center
|[[Doare distagañ|Dre fri]]
| colspan="2" | m
| colspan="2" |
| colspan="2" | n
| colspan="2" |
| colspan="2" |
| colspan="2" |
| colspan="2" |
| colspan="2" |
|- align=center
|[[Doare distagañ|Dre c'hwezhañ]]
| colspan="2" |
| f
| v
| s
| z
| colspan="2" |
| ʃ
| ʒ
| colspan="2" |
| 
| ɣ
| h
|
|- align=center
|[[Doare distagañ|Dre fic'hal]]
| colspan="2" |
| colspan="2" |
| colspan="2" |
| ʧ
| ʤ
| colspan="2" |
| colspan="2" |
| colspan="2" |
| colspan="2" |
|- align=center
|[[Doare distagañ|Dre lopat]]
| colspan="2" |
| colspan="2" |
| colspan="2" |
| colspan="2" | ɾ
| colspan="2" |
| colspan="2" |
| colspan="2" |
| colspan="2" |
|- align=center
|[[Doare distagañ|Dre dostaat]]
| colspan="2" |
| colspan="2" |
| colspan="2" |
| colspan="2" |
| colspan="2" |
| colspan="2" | j
| colspan="2" |
| colspan="2" |
|- align=center
| Dre dostaat</br>a-gostez
| colspan="2" |
| colspan="2" |
| colspan="2" | ɫ
| colspan="2" | 
| colspan="2" | l
| colspan="2" |
| colspan="2" |
| colspan="2" |
|}

=== Vogalennoù ===
[[Restr:Turkish vowel chart.png|Vogalennoù an turkeg unvan]]

== Skritur ==
Skrivet e vez gant al [[lizherenneg latin]] abaoe [[1928]] pa oa bet lakaet da ofisiel e [[Turkia]] gant [[Kemal Atatürk]] a glaske modernaat ar yezh hag ar vro dre o zostaat diouzh ar C'hornôg. Betek neuze e veze implijet al [[lizherenneg arabek]]. 

== Un tañva eus ar yezh ==
=== Frazennoù talvoudus ===
:Demat ''İyi günler''
:Mont a ra? ''Nasılsınız?''
:Noz vat ''İyi geceler''
:Mar plij ''Lütfen''
:Ya ''Evet''
:Nann ''Hayır''
:Mat eo ''Tamam''
:Trugarez ''Teşekkür ederim''
:Petra eo hoc'h anv? ''Adınız ne?''
:— eo ma anv ''Adım —''
=== Ar raganvioù ===
:Me ''Ben''
:Te ''Sen''
:Eñ /Hi ''O''
:Ni ''Biz''
:C'hwi ''Siz'' 
:Int ''Onlar''
=== Goulennoù ===
:Piv? ''Kim?''
:Petra? ''Ne?''
:Pelec'h? ''Nerede?''
:Penaos? ''Nasıl?''
:Pegoulz? ''Ne zaman?''
:Pegement? ''Kaç?''
:Pe(hini)? ''Hangi''
=== Devezhioù ar sizhun ===
:Dilun ''Pazartesi'' 
:Dimeurzh ''Salı''
:Dimerc'her ''Çarşamba''
:Diriaou ''Perşembe''
:Digwener ''Cuma''
:Disadorn ''Cumartesi''
:Disul ''Pazar''
=== Ar mizioù ===
:Miz Genver ''Ocak''
:Miz C'wevrer ''Şubat''
:Miz Meurzh ''Mart''
:Miz Ebrel ''Nisan''
:Miz Mae ''Mayıs''
:Miz Mezheven ''Haziran''
:Miz Gouere ''Temmuz''
:Miz Eost ''Ağustos''
:Miz Gwengolo ''Eylül''
:Miz Here ''Ekim''
:Miz Du ''Kasım''
:Miz Kerzu ''Aralık''
=== An niveroù ===
:Unan ''Bir'' 
:Daou ''İki''
:Tri ''Üç''
:Pevar ''Dört''
:Pemp ''Beş''
:C'hwec'h ''Altı''
:Seizh ''Yedi''
:Eizh ''Sekiz''
:Nav ''Dokuz''
:Dek ''On'' 
:Unnek ''On bir''
:Daouzek ''On iki''
:Trizek ''On üç''
:Pevarzek ''On dört''
:Pempzek ''On beş''
:C'hwezhek ''On altı''
:Seitek ''On yedi''
:Tric'hwec'h ''On sekiz''
:Naontek ''On dokuz''
:Ugent ''Yirmi''
:Unan-warn'n-ugent ''Yirmi bir''
:Tregont  ''Otuz''
:Daou-ha-tregont  ''Otuz iki''
:Daou-ugent ''Kırk''
:Tri-ha-daou-ugent ''Kırk üç''
:Hanterkant  ''Elli''
:Tri-ugent ''Altmış''
:Dek-ha-tri-ugent ''Yetmiş''
:Pevar-ugent ''Seksen''
:Dek-ha-pevar-ugent ''Doksan''
:Kant ''Yüz''
:Mil ''Bin''
:Kentañ ''Birinci''
:Eil ''Ekinci''
:Trede ''Üçüncü''
:Pevare ''Dördüncü''
:Pempvet ''Beşinci''
:C'hwec'hvet ''Altıncı''
:Seizhvet ''Yedinci''
:Eizhvet ''Sekizinci''
:Naovet ''Dokuzuncu''
:Dekvet ''Onuncu''
=== Disklêriadur gwirioù mab-den ===
Mellad 1:
''Bütün insanlar hür, haysiyet ve haklar bakımından eşit doğarlar. Akıl ve vicdana sahiptirler ve birbirlerine karşı kardeşlik zihniyeti ile hareket etmelidirler.''

== Keñveriadenn gant ar yezhoù turkek all ==
{{Ar sifroù 0-10 yezhoù turkek}}
== Gwelet ivez ==
* [[Yezhoù turkek ar su]]
* [[Yezhoù altaek]]
== Levrlennadur ==
* {{en}} Göksel, A. & C. Kerslake (2005) ''Turkish: A Comprehensive Grammar'', Londrez: Routledge
* {{fr}} Güzey, G. & D. Halbout (2002) ''Parlons turc'', Pariz: L'Harmattan
* {{en}} Lewis, G.L. (2000) ''Turkish Grammar'', Oxford: OUP

== Liammoù diavaez ==
{{InterWiki|tr}}
* [https://web.archive.org/web/20080226121945/http://www.dictionarist.com/turkish  War-linenn Turkeg Geriadur]
* [https://web.archive.org/web/20060207092629/http://www.onlineturkish.com/vocab.asp '''Frazennoù talvoudus''']
* [http://www.seslisozluk.com Geriadur saozneg-turkeg war-linenn]
* [https://web.archive.org/web/20060215005443/http://www.turkce-ingilizce.com/ Geriadur saozneg-turkeg ha turkeg-saozneg war-linenn]
* [https://web.archive.org/web/20070813002904/http://www.turkishclass.com/ Deskiñ turkeg war-linenn]
* [https://web.archive.org/web/20050315064045/http://www.ethnologue.org/show_language.asp?code=TRK Ethnologue]
* [https://web.archive.org/web/20060221023547/http://www.turkishlanguage.co.uk/pf.htm Lec'hienn evit deskiñ turkeg]
* [http://www.learningturkish.org/ Deskiñ turkeg]

{{Yezhoù turkek}}
{{porched yezhoù}}
[[Rummad:Meneger yezhoù ar bed]]
[[Rummad:Yezhoù Turkia]]
[[Rummad:Yezhoù Kiprenez]]
[[Rummad:Yezhoù Bulgaria]]
[[Rummad:Yezhoù Makedonia an Norzh]]
[[Rummad:Yezhoù Moldova]]
[[Rummad:Yezhoù Iran]]
[[Rummad:Yezhoù Gres]]
[[Rummad:Yezhoù Irak]]
[[Rummad:Yezhoù Siria]]
[[Rummad:Yezhoù Azerbaidjan]]
[[Rummad:Yezhoù Roumania]]
[[Rummad:Yezhoù Ouzbekistan]]
[[Rummad:Yezhoù Alamagn]]
[[Rummad:Yezhoù turkek rik]]