Henry Hudson
Henry Hudson bio je engleski moreplovac i istraživač s početka 17. stoljeća.[2] Hudson je u dva pokušaja, finansiran od engleskih trgovaca, pokušao naći potencijalni Sjeverni morski put do Kine, preko Arktičkog pojasa. U potrazi za zapadnim putem do Azije, u službi Nizozemske istočnoindijske kompanije,[3] istražio je područje oko današnjeg New Yorka. Istražio je i rijeku Hudson, koja je nazvana po njemu, i tako postavio temelje za nizozemsku kolonizaciju tog područja.
Henry Hudson | |
|---|---|
 Ovaj špekulativni portret iz Cyclopedia Universal History je jedan od nekoliko portreta koji se koristi za predstavljanje Henryja Hudsona[1] | |
| Rođenje | . Nedostaje parametar 1=mjesec! 1565. Engleska |
| Smrt | 1611 (45–46 godina) |
| Nacionalnost | Englez |
Tokom potrage za sjevernim prolazom otkrio je moreuz i ogromnu uvalu koji su dobili naziv po njemu. Tokom 1611. godine, nakon prezimljene zime u James Bayu, Hudson je želio krenuti na zapad, ali se većina njegove posade pobunila. Pobunjenici su Henryja, njegovog sina i još sedmoricu ostavili u Hudsonovom zaljevu i otad nisu viđeni.
Rođenje i rani period
urediDetalji o rođenju i mladosti Henryja Hudsona uglavnom su nepoznati.[4] Neki izvori navode da je rođen oko 1565. godine,[5] dok drugi tvrde da je rođen oko 1570.[6][7]
Ostali historičari daju još manje podataka o rođenju Hudsona. Mancall, naprimjer, kaže da je [Hudson] vjerovatno rođen 1560-ih,[8] dok Pennington uopće ne navodi datum.[4] Smatra se da je Hudson proveo mnogo godina na moru, počevši kao kabinski dječak i da je postepeno napredovao do čina kapetana broda.
Putovanja iz 1607. i 1608.
urediMuscovy Company kompanija iz Engleske je 1607. unajmila Hadsona da nađe severoistočni prolaz do pacifičke obale. U to doba Englezi su se borili s Holanđanima za sjeveroistočnu rutu. Smatralo se u to vrijeme da sunce koje u tim krajevima sija 3 mjeseca će biti dovoljno da otopi led što bi omogućilo brodovima da se probiju tom rutom.
Hudson je sa ekspedicijom koja se sastojala od 10 muškaraca i jednim dječakom isplovila 1. maja na 80-tonskom brodu Hopewell. Stigli su na istočnu obalu Grenlanda 14. juna, ploveći uz obalu sjeverno do 22. juna. Najdalje dokle su stigli sjeverno bio je Hakluyt's Headland koji se nalazio na 79° 49' sjeverne geografske širine. Zbog vremenskih uslova koji su vladali, ekspedicija se vratila u domovinu, pristavši u Tilbury Hopeu na Temzi 15. septembra iste godine.
1608. godine engleski trgovci istočnoindijske i Muscovy kompanije su ponovo angažovali i poslali Hudsona na još jedan pokušaj pronalaska prolaza do Indije, ovaj put istočno, oko sjevernog dijela Rusije. Napustivši London 22. aprila 1608. godine, brod je do jula otplovio gotovo 2.500 kilometara do Nove zemlje iznad Arktičkog kruga, ali, iako je bilo ljeto, voda okovana ledom bila je neprohodna, zbog čega se ekspedicija okrenula i vratila u Gravesend 26. augusta.[9]
Putovanje iz 1609. godine
urediHudson je 1609. izabran od strane trgovaca Istočnoindijske kompanije sa ciljem da pronađe istočni prolaz do Azije. Već su postojale glasine o postojanju sjeverozapadnog prolaza do Pacifika, preko Sjeverne Amerike.[10] Hudson je napustio Amsterdam 4. aprila, kao kapetan holandskog broda Halve Maen.[11] Kako nije mogao da se probije na istok, zbog okovanosti ledom, sredinom maja, negdje kod norveškog rta North Cape, je okrenuo brod ka zapadu, pokušavajući pronaći sjeverozapadni prolaz za Aziju, preko Sjeverne Amerike. Do Grand Banksa na Newfoundlandu su stigli 2. jula, a sredinom jula do kopna u blizini današnje Nove Škotske.[12] Tu su naišli na urođenike, koji su, preko Francuza, već navikli da trguju sa Evropljanima. Nakon desetak dana, nakon što su popravili jarbol i opskrbili se hranom, krenuli su dalje. Dana 4. augusta, ekspedicija je doplovila do rta Cape Cod, odakle su plovili na jug, do ulaska u Zaliv Chesapeake. Umjesto da uplove u zaliv, Hudson je radije istraživao obale na sjeveru, otkrivši zaliv Delaware. 3. septembra je stigao do ušća rijeke koja se prvobitno zvala Sjeverna rijek ili "Mauricijus", a koja je u njegovu čast nazvana rijeka Hudson. Prvi je evropljanin koji je otkrio ušće.
11. septembra, uplovili su u Gornjonjujorški zaliv[13] a već sljedeći dan su plovili vodama koje danas nazivamo rijekom Hudson.[14] U sljedećih deset dana, ploveći uzvodno ekspedicija je dostigla tačku gdje se danas nalazi glavni grad države, Albany.[15] 23. septembra, Hudson je odlučio da se vrati u Evropu.[16]
Tokom istraživanje rijeke, članovi ekspedicije su trgovali sa nekoliko urođeničkih plemena, uglavnom zbog potrebe za krznom. Njegov put je iskorišten za uspostavljanje holandske trgovine krznom koja je uznapredovala osnivanjem trgovačke ispostave u Albanyju 1614. Holandsko naselje Novi Amsterdam na Manhattanu je 1625. godine postalo glavni grad Nove Holandije.
Reference
uredi- ^ All the portraits used to represent Henry Hudson were drawn after his death. See Butts, Edward (2009). Henry Hudson:New World Voyager. Toronto:Dundurn Press. p. 17. See also Hunter, Douglas (2007). God's Mercies:Rivalry, Betrayal and the Dream of Discovery. Doubleday Canada. p. 12.
- ^ Sandler, Corey (2007). Henry Hudson Dreams and Obsession. Citadel Press. ISBN 978-0-8065-2739-0
- ^ http://www.s4ulanguages.com/delaet.html
- ^ a b Pennington, Piers (1979). The Great Explorers. New York: Facts on File. str. 90.
- ^ http://www.britannica.com/EBchecked/topic/274681/Henry-Hudson
- ^ Butts, Edward (2009). Henry Hudson:New World Voyager. Toronto: Dundurn Press. p. 15.
- ^ Sandler, Corey (2007). Henry Hudson: Dreams and Obsession. New York: Kensington Publishing Corp. p. 26.
- ^ Mancall, Peter (2009). The Fatal Journey: The Final Expedition of Henry Hudson. Basic Books. str. 43
- ^ Hunter (2009), str. 19–20.
- ^ "Empire of the Bay", PBS
- ^ Hunter (2009), p. 11.
- ^ Hunter (2009), pp. 92–4.
- ^ Nevius, Michelle and James, "New York's many 9/11 anniversaries: the Staten Island Peace Conference", Inside the Apple: A Streetwise History of New York City, 2008-09-08. Retrieved 2009-05-31.
- ^ Juet (1609).
- ^ Hunter (2009), pp. 230–5.
- ^ Hunter (2009), p. 235.