Émile Zola
Émile Zola | |
|---|---|
 | |
| Rođenje | 2. april 1840. Pariz, Francuska |
| Smrt | 29. septembar 1902 (62 godine) Pariz, Francuska |
Émile Édouard Charles Antoine Zola[1] (Pariz, 2. april 1840. - Pariz, 29. septembar 1902.) je francuski romanopisac i osnivač i predstavnik naturalističkog pravca.
Biografija
[uredi | uredi izvor]Od oca Italijana nasljeđuje živ temperament i neisušnu energiju kojom će braniti svoje književne i društvene poglede. Godine 1898. upleten je u "aferu Dreyfus" izravno pišući predsjedniku republike ("Optužujem !" - "J'accuse") u kojem je tražio reviziju procesa.
Zola je za književnost značajan po definiranju tzv. eksperimentalnog romana, karakterističnog za književni pravac imena naturalizam. Po njemu književnik promatra društvo i piše na taj način da lik sa svojim predodređenim karakteristikima bude doveden u različite situacije u kojima će se ponašati shodno svojoj prirodi. Za uzor eksperimentalnog romana navodi Balzacov roman Rođaka Bette (Le cousine Bette), a idejno se vodi tekstovima Claude Bernarda i Hippolytea Tainea.[2]
Svoje teoretske poglede nastojao je ostvariti u ciklusu Rougon-Macquartovi ili Prirodna i društvena historija jedne obitelji pod Drugim carstvom (Les Rougon-Macquart, 1871. - 1893.) sastavljenom od 20 romana u kojim se prikazuju životi članova jedne razgranate porodice. Tri grane te porodice se povezuju nasljedivanjem osobina svojih predaka, a svaki član porodice je iskorišten da se prikaže naslijeđe te porodice u određenoj sredini i određenim situacijama. U posljednjem romanu tog ciklusa Doktor Pascal (Le Docteur Pascal), Zola iznosi svoje naturalističko viđenje naslijeđivanja. Druga namjera je, sukladno Taineovom učenju, ostaviti dokument vremena Drugog Carstva (1850. - 1870.)[3]
Među romanima iz tog ciklusa nalaze se i najpoznatija Zolina djela kao Trbuh Pariza (Le Ventre de Paris, 1873.), Jazbina (L'Assommoir, 1877.), Nana (1879. - 1880.), Germinal (1885.), Čovjek-zvijer (La Bête Humaine, 1890.) i dr.
Manje su značajniji njegovi kasniji ciklusi Tri grada (Trois Villes - Lourdes 1894., Rome 1896., Paris 1898.) i nedovršena tetrologija Četiri evanđelja - Plodnost, Rad, Istina i Pravda (Les Quatres Evangiles - Fécondité (1899.), Travail (1901.), Vérité (1903.), Justice (nedovršeno).
Bibliografija
[uredi | uredi izvor]- La Confession de Claude (1865)
- Thérèse Raquin (1867)
- Madeleine Férat (1868)
- Le Roman Experimental (1880)
- Dobar dan, gospodine Zola (biografija)
- Rougon-Macquartovi ili Prirodna i društvena historija jedne obitelji pod Drugim carstvom
- Uspon Rugonovih (1871)
- Lovina (1871-1872)
- Trbuh Pariza (1873)
- Osvajanje Plassansa (1874)
- La Faute de l'Abbé Mouret (1875)
- Njegova ekselencija Eugene Rougon (1876)
- Jazbina (1877)
- Stranica ljubavi(1878)
- Nana (1880)
- U ključalom loncu (1882)
- Kod ženskog raja (1883)
- La Joie de vivre (1884)
- Germinal (1885)
- Djelo (1886)
- La Terre (1887)
- San (1888)
- Čovjek-zvijer (1890)
- Novac (1891)
- Debakl (1892)
- Le Docteur Pascal (1893)
- Tri grada
- Četiri evanđelja
Također pogledajte
[uredi | uredi izvor]
- ^ http://www.larousse.fr/encyclopedie/personnage/Zola/150676
- ^ Žmegač, Vitkor (1991). Povijesna poetika romana. Grafički zavod Hrvatske. str. 189–193.
- ^ Zola, Emile (2022). Nana. Beograd: Laguna. str. 13–14. ISBN 978-86-521-4560-7.