Eugen Savojski

Eugen Savojski
Eugen Savojski
	Eugen Savojski, 1718.
Rođenje	18. oktobar 1663.; Pariz, Francuska
Smrt	21. april 1736 (72 godine); Beč, Austrija
Važnije bitke	Veliki turski rat; Opsada Beograda (1688); Bitka kod Sente; Devetogodišnji rat; Bitka za špansku baštinu; Bitka za Carpi; Bitka za Chiari; Bitka za Blenheim; Bitka za Turin; Bitka za Toulon; Bitka za Oudenarde; Siege of Lille; Bitka za Malplaquet; Bitka za Denain; Austro-Turski rat (1716–18); Bitka za Petrovaradin; Opsada Beograda 1717.; Rat sukcesije Poljske
Vojska	Habsburška monarhija

Eugen Franjo Savojski (18. oktobar 1663. - 21. april 1736.) bio je generalfeldmaršal Svetog Rimskog carstva i Habsburške monarhije tokom 17. i 18. stoljeća. Kao jedan od najuspješnijih vojnih zapovjednika svoga vremena, bio je na najvišim državnim funkcijama carskog dvorca u Beču. Rođen u Parizu, odrastao je na dvoru francuskog kralja Luja XIV. Zbog slabe tjelesne mase spremao se za svešteničku karijeru, ali se sa 19 godina odlučio za vojnu karijeru. Nakon skandala sa njegovom majkom Olimpijom, Eugen se preselio u Austriju gdje je postao odan Habsburškoj monarhiji.

Tokom karijere duge šest decenija Eugen je služio trojici careva: Leopoldu I, Josipu I i Karlu VI. Vojnu karijeru je započeo 1683. godine tokom bitke kod Beča i rata Svete lige protiv Osmanlijskog carstva. Međutim, njegova slava bila je osigurana njegovom odlučnom pobjedom protiv Osmanlijskog carstva u bici kod Sente 1697. godine. Eugen je povećao svoju moć tokom rata za špansko naslijeđe, kada je njegovo partnerstvo sa vojvodom Malboroa osiguralo pobjede protiv Francuza na poljima Blindhajma 1704. godine, Udnara 1708. godine i Malplaka 1709. godine te Italijana tokom bitke kod Torina 1706. godine. Obnovljeno neprijateljstvo protiv Osmanlijskog carstva tokom Austrijsko-turskog rata učvrstilo je njegovu reputaciju pobjedama u bici kod Petrovaradina 1716. godine i opsade Beograda 1717. godine.

Tokom kasnih 1720.-ih, njegov vojni uspjeh i vješta diplomatija su uspjeli osigurati moćne saveznike protiv Bourbona, ali je imao manje uspjeha kao zapovjednik vojske tokom rata za poljsko naslijeđe. Ipak, u Austriji je njegova reputacija ostala bez premca. Njegova velika postignuća su pomogla Habsburškoj monarhiji da se odupre Francuskim i Osmanlijskim osvajanjima, oslobađajući velike dijelove Europe nakon 150 godina osmanlijske okupacije. Umro je u snu u svojoj kući 21. aprila 1736. godine u 72. godini.

Rani život (1663–1699)

Mladost

Princ Eugen je rođen u Parizu 18. oktobra 1663. godine. Njegova majka, Olimpija Mancini, je bila nećakinja kardinala Mazarina koji je 1647. godine doveo u Pariz iz Rima kako bi proširio svoje, a u manjoj mjeri i njihove ambicije. Odrastala je u kraljevskoj palači zajedno sa mladim Lujem XIV s kojim je imala intimnu vezu. Nakon Lujeve ženidbe, ona se 1657. godine udaje za Eugena Mauricija, najmlađeg sina Tomasa Francisa, grofa Soissonsa i najmlađeg brata Savojskojskog grofa Viktora Amadeja koji je bio oženjen kćerkom francuskog kralja Henrika IV. Oni su imali pet sinova, od kojih je Eugen bio najmlađi, i tri kćerke. Postojale su sumnje da je Eugen bio vanbračni sin Luja XIV, iako se Luj snažno trudio da opovrgne ove sumnje. Roditelji nisu puno provodili vremena sa djecom; njegov otac je bio francuski zapovjednik i šef švicarske garde koji je veći dio svog života proveo na frontu, dok je Olimpija bila sklona prema dvorskim spletkama i djeci je posvećivala malo pažnje.

Pošto je bio zapostavljen, pa i podvrgnut ruglu od kralja Luja XIV, prelazi u službu Austrije i nakon što su Poljaci izabrali Fridricha Augusta za svog kralja, Leopold I, car Svetog rimskog carstva, postavlja ga za glavnokomandujućeg austrijske vojske 1697. godine. Porazio je tursku vojsku 11. septembra 1697. kod Sente, kada je poginuo i zapovjednik turske vojske veliki vezir Mehmed Elmas-paša. Kao nagradu za ovu pobjedu od Leopolda I dobija 1698. godine u posjed južni dio Baranje, sa sjedištem u današnjem Bilju, gdje je izgradio dvorac 1707. godine. Iste godine preduzima pohod na Bosnu, krenuvši iz Osijeka 6. oktobra 1697. godine sa 6.000 vojnika i prelazi Savu kod Broda. Bez otpora zauzima Doboj i Maglaj 16. i 17. oktobra 1697. godine, a istog dana opljačkao je i zapalio Visoko,^[1] a potom brzo prodire do Sarajeva, zauzima grad, te ga pljačka i spaljuje. Zbog dolazeće zime, povukao se već 25. oktobra 1697. godine odvodeći veliki broj stanovnika u roblje. Godine 1716. zauzima Temišvar, a potom brani Petrovaradinsku tvrđavu sa vojskom od 70.000 vojnika pred napadima turske vojske pod komandom Damad Ali-paše. Godine 1717. osvaja Beograd.^[2]^[3]

Reference

^ "BIO JE JEDAN OD NAJOKRUTNIJIH OSVAJAČA, STRAH I TREPET OSMANLIJA: Nakon što je zapalio Visoko, krenuo je na Sarajevo, a onda postao glavni krivac za EGZODUS KATOLIKA". slobodna-bosna.ba (jezik: engleski). Pristupljeno 7. 5. 2019.
^ Biografija sa stranice Deutsche Biographie učitano 24. 4. 2014 (de)
^ Biografija sa stranice o historiji Austrije KuK Wehrmacht učitano 24. 4. 2014 (de)

Commons logo

Commons ima datoteke na temu: Eugen Savojski

[1] "BIO JE JEDAN OD NAJOKRUTNIJIH OSVAJAČA, STRAH I TREPET OSMANLIJA: Nakon što je zapalio Visoko, krenuo je na Sarajevo, a onda postao glavni krivac za EGZODUS KATOLIKA". slobodna-bosna.ba (jezik: engleski). Pristupljeno 7. 5. 2019.

[DB-2] Biografija sa stranice Deutsche Biographie učitano 24. 4. 2014 (de)

[KuK-3] Biografija sa stranice o historiji Austrije KuK Wehrmacht učitano 24. 4. 2014 (de)

[1]

[2]

[3]