Jean-Jacques Rousseau: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Loveless (sgwrs | cyfraniadau) B robot yn newid: ckb:ژان ژاک ڕۆسۆ |
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 |
||
(Ni ddangosir y 35 golygiad yn y canol gan 19 defnyddiwr arall) | |||
Llinell 1:
{{Person
| fetchwikidata=ALL
| onlysourced=no
| suppressfields= cenedl dinasyddiaeth
| dateformat = dmy
}}
[[Athronydd]] ac awdur yn yr iaith [[Ffrangeg]] oedd '''Jean-Jacques Rousseau''' ([[28 Mehefin]] [[1712]] - [[2 Gorffennaf]] [[1778]]).
==Bywgraffiad==
Cafodd ei eni yn [[Geneva]] i rieni Ffrengig. Daeth yn ffrind i [[Denis Diderot]] ac ymunodd â'r [[Gwyddoniadwyr (Diderot)|Gwyddoniadwyr]]. Credai fod natur y bod dynol yn berffaith ynddi ei hun ond ei bod wedi'i llygru gan gymdeithas amherffaith; amlygir hyn yn bennaf yn ei [[nofel]] ar [[addysg]], ''[[Émile]]'' ([[1762]]). Cafodd syniadau gwleidyddol Rousseau ddylanwad sylweddol ar ei gyfoeswyr yn [[Ffrainc]] a gweddill [[Ewrop]] ac, yn ddiweddarach, ar arweinwyr a damcaniaethwyr y [[Chwyldro Ffrengig]] (er na chredai J.-J. ei hun mewn [[chwyldro]]). Fel llenor cafodd ei arddull cain a syniadaeth [[Rhamantiaeth|Ramantaidd]] ddylanwad ar lenorion fel [[Goethe]], [[Shelley]], [[Byron]] a [[Wordsworth]]. Ceir ei ysgrifeniadau mwyaf personol yn ''[[Les Confessions]]'' a ''[[Rêveries du promeneur solitaire]]'', a gyhoedwyd ar ôl ei farwolaeth. Mewn cyferbyniad â [[Voltaire]] ac eraill o'r Rhesymegwyr, roedd Rousseau yn [[Cristnogaeth|Gristion]] rhyddfrydol a gredai fod [[Natur]] yn allwedd i ddeall y [[Duwdod]]. Mae haneswyr yn cytuno i waith Rousseau achosi chwyldro mewn agweddau tuag at y naturiol a'r cyntefig drwy Ewrop; efallai mai ei nofel ''[[Julie ou la Nouvelle Héloïse]]'' a fu'n bennaf gyfrifol am hyn. Ym 1766, ac yntau wedi cilio i Lundain yng nghwmni'r athrnoydd o'r Alban David Hume, roedd Rousseau yn awyddus i ymgartrefu yng Nghymru. Cynigodd yr Aedol Seneddol [[Chase Price]] lety iddo yng Nghymru, ond fe'i perswadiwyd gan David Hume i fynd i Swydd Stafford yn lle. Trafodir hyn mewn erthygl gan Heather Williams, 'Cymru trwy lygaid Rousseau (ac eraill)', ''[[Y Traethodydd]]'' Hydref 2013.
== Gwaith Rousseau ==
Llinell 10 ⟶ 15:
* ''Projet concernant de nouveaux signes pour la musique'' ([[1742]])
* ''Dissertation sur la musique moderne'' ([[1743]])
* ''[[Discours sur les sciences et les arts]]'' ([[1750]])
* Cyfrannodd Rousseau i'r ''[[Encyclopédie ou dictionnaire raisonné des sciences, des arts et des métiers|Encyclopédie]]'' a olygwyd gan [[Diderot]] a [[d'Alembert]]. Cyfrannodd y rhan fwyaf o'r erthyglau ar gerddoriaeth ond ei gyfraniad pwysicaf oedd ''Économie politique'' ('Economeg wleidyddol', 1755, a adnabyddir heddiw dan y teitl ''[[Discours sur l'économie politique]]''.
* ''[[Le Devin du village]]'' ([[1752]]). Opera.
* ''[http://www.psychanalyse-paris.com/Narcisse-ou-l-amant-de-lui-meme.html Narcisse ou l’amant de lui-même] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070214020736/http://www.psychanalyse-paris.com/Narcisse-ou-l-amant-de-lui-meme.html |date=2007-02-14 }}'' (1752). Drama.
[[Delwedd:DOI Rousseau.jpg|
* ''[[Discours sur l'origine et les fondements de l'inégalité parmi les hommes]]'' ([[1755]])
Llinell 22 ⟶ 27:
* ''Jugement du Projet de paix perpétuelle de Monsieur l'Abbé de Saint-Pierre'' ([[1756]])
* ''[[Lettres morales (Jean-Jacques Rousseau)|Lettres morales]]'' ([[1757]]-[[1758]])
* ''[[Julie ou la Nouvelle Héloïse]]'' ([[1761]])
* ''[[Du contrat social]]'' ([[1762]])
* ''[[Émile ou De l'éducation]]'' ([[1762]])
* ''Essai sur l'origine des langues'' (cyhoeddwyd ar ôl ei farwolaeth)
* ''Projet de constitution pour la Corse'' (cyhoeddwyd ar ôl ei farwolaeth,
* ''Dictionnaire de musique'' ([[1755]] ymlaen; cyhoeddwyd [[1767]])
* ''[[Les Confessions]]'' (cyhoeddwyd ar ôl ei farwolaeth)
* ''Dialogues de Rousseau juge de Jean-Jacques'' (cyhoeddwyd ar ôl ei farwolaeth)
* ''[[Rêveries du promeneur solitaire]]'' (cyhoeddwyd ar ôl ei farwolaeth)
==
{{cyfeiriadau}}
== Dolenni allanol ==
* ''[http://metalibri.wikidot.com/title:du-contrat-social Du contrat social]'' (MetaLibri)
{{Rheoli awdurdod}}
{{DEFAULTSORT:Rousseau, Jean-Jacques}}
[[Categori:Jean-Jacques Rousseau| ]]
[[Categori:Athronwyr Ffrengig]]
[[Categori:Ffrancod y 18fed ganrif]]
[[Categori:Genedigaethau 1712]]
[[Categori:Llenorion Ffrengig y 18fed ganrif]]
[[Categori:Llenorion Ffrangeg]]
[[Categori:Marwolaethau 1778]]
[[Categori:
[[Categori:
|
Golygiad diweddaraf yn ôl 06:21, 11 Gorffennaf 2023
Jean-Jacques Rousseau | |
---|---|
Ganwyd | 28 Mehefin 1712 Genefa |
Bu farw | 2 Gorffennaf 1778 o ataliad y galon Ermenonville |
Man preswyl | Torino, Swydd Stafford |
Dinasyddiaeth | Gweriniaeth Genefa, Ffrainc |
Galwedigaeth | athronydd, botanegydd, cyfansoddwr, coreograffydd, ysgrifennwr, cerddolegydd, llenor, nofelydd, hunangofiannydd, damcaniaethwr cerddoriaeth, addysgwr, naturiaethydd, dramodydd, gwyddoniadurwr, gohebydd, gwyddonydd gwleidyddol, awdur ysgrifau, beirniad cerdd |
Adnabyddus am | Emile, The Social Contract, Julie, ou la Nouvelle Héloïse, Confessions |
Mudiad | social contract, cerddoriaeth faróc |
Tad | Isaac Rousseau |
Priod | Thérèse Levasseur |
Partner | Françoise-Louise de Warens |
llofnod | |
Athronydd ac awdur yn yr iaith Ffrangeg oedd Jean-Jacques Rousseau (28 Mehefin 1712 - 2 Gorffennaf 1778).
Bywgraffiad[golygu | golygu cod]
Cafodd ei eni yn Geneva i rieni Ffrengig. Daeth yn ffrind i Denis Diderot ac ymunodd â'r Gwyddoniadwyr. Credai fod natur y bod dynol yn berffaith ynddi ei hun ond ei bod wedi'i llygru gan gymdeithas amherffaith; amlygir hyn yn bennaf yn ei nofel ar addysg, Émile (1762). Cafodd syniadau gwleidyddol Rousseau ddylanwad sylweddol ar ei gyfoeswyr yn Ffrainc a gweddill Ewrop ac, yn ddiweddarach, ar arweinwyr a damcaniaethwyr y Chwyldro Ffrengig (er na chredai J.-J. ei hun mewn chwyldro). Fel llenor cafodd ei arddull cain a syniadaeth Ramantaidd ddylanwad ar lenorion fel Goethe, Shelley, Byron a Wordsworth. Ceir ei ysgrifeniadau mwyaf personol yn Les Confessions a Rêveries du promeneur solitaire, a gyhoedwyd ar ôl ei farwolaeth. Mewn cyferbyniad â Voltaire ac eraill o'r Rhesymegwyr, roedd Rousseau yn Gristion rhyddfrydol a gredai fod Natur yn allwedd i ddeall y Duwdod. Mae haneswyr yn cytuno i waith Rousseau achosi chwyldro mewn agweddau tuag at y naturiol a'r cyntefig drwy Ewrop; efallai mai ei nofel Julie ou la Nouvelle Héloïse a fu'n bennaf gyfrifol am hyn. Ym 1766, ac yntau wedi cilio i Lundain yng nghwmni'r athrnoydd o'r Alban David Hume, roedd Rousseau yn awyddus i ymgartrefu yng Nghymru. Cynigodd yr Aedol Seneddol Chase Price lety iddo yng Nghymru, ond fe'i perswadiwyd gan David Hume i fynd i Swydd Stafford yn lle. Trafodir hyn mewn erthygl gan Heather Williams, 'Cymru trwy lygaid Rousseau (ac eraill)', Y Traethodydd Hydref 2013.
Gwaith Rousseau[golygu | golygu cod]
Yr argraffiad safonol o holl waith Rousseau yn Ffrangeg yw'r Œuvres complètes, 5 cyfrol, Paris, Gallimard, Bibliothèque de la Pléiade (1959-95).
- Projet concernant de nouveaux signes pour la musique (1742)
- Dissertation sur la musique moderne (1743)
- Discours sur les sciences et les arts (1750)
- Cyfrannodd Rousseau i'r Encyclopédie a olygwyd gan Diderot a d'Alembert. Cyfrannodd y rhan fwyaf o'r erthyglau ar gerddoriaeth ond ei gyfraniad pwysicaf oedd Économie politique ('Economeg wleidyddol', 1755, a adnabyddir heddiw dan y teitl Discours sur l'économie politique.
- Le Devin du village (1752). Opera.
- Narcisse ou l’amant de lui-même Archifwyd 2007-02-14 yn y Peiriant Wayback. (1752). Drama.
- Discours sur l'origine et les fondements de l'inégalité parmi les hommes (1755)
- Examen de deux principes avancés par M. Rameau (rhwng 1754 a 1756 yn ôl pob tebyg)
- Lettre à d'Alembert sur les spectacles (1757)
- Jugement du Projet de paix perpétuelle de Monsieur l'Abbé de Saint-Pierre (1756)
- Lettres morales (1757-1758)
- Julie ou la Nouvelle Héloïse (1761)
- Du contrat social (1762)
- Émile ou De l'éducation (1762)
- Essai sur l'origine des langues (cyhoeddwyd ar ôl ei farwolaeth)
- Projet de constitution pour la Corse (cyhoeddwyd ar ôl ei farwolaeth, ysgrifennwyd yn 1765 efallai)
- Dictionnaire de musique (1755 ymlaen; cyhoeddwyd 1767)
- Les Confessions (cyhoeddwyd ar ôl ei farwolaeth)
- Dialogues de Rousseau juge de Jean-Jacques (cyhoeddwyd ar ôl ei farwolaeth)
- Rêveries du promeneur solitaire (cyhoeddwyd ar ôl ei farwolaeth)
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
Dolenni allanol[golygu | golygu cod]
- Du contrat social (MetaLibri)