(Translated by https://www.hiragana.jp/)
B. K. S. Iyengar: Gwahaniaeth rhwng fersiynau - Wicipedia Neidio i'r cynnwys

B. K. S. Iyengar: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Oddi ar Wicipedia
Pori'r hanes yn rhyngweithiol
Cymharer â'r fersiwn dilynol →
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
GweledolCystrawen wici
Crewyd drwy gyfieithu'r dudalen "B. K. S. Iyengar"
 
Dim crynodeb golygu
Tagiau: Golygiad cod 2017
Llinell 1: Llinell 1:

{{Person|fetchwikidata=ALL|onlysourced=no|suppressfields=dinasyddiaeth|nationality={{banergwlad|Cymru}}|dateformat=dmy}}
{{Person|fetchwikidata=ALL|onlysourced=no|suppressfields=dinasyddiaeth|nationality={{banergwlad|Cymru}}|dateformat=dmy}}


⚫
Athro [[ioga]] ac awdur llyfrau ioga [[India|Indiaidd]] oedd '''Bellur Krishnamachar Sundararaja Iyengar''' neu '''BKS Iyengar''' (14 Rhagfyr 1918&nbsp;- 20 Awst 2014). Ef oedd sylfaenydd yr arddull [[Ioga modern fel ymarfer corff|ioga fel ymarfer corff]] o'r enw ''Ioga Iyengar''. Caiff ei ystyried yn un o'r [[gwrws ioga]] mwyaf blaenllaw yn y byd.<ref>{{Cite book|last=Jain|first=Andrea|title=Selling Yoga: from Counterculture to Pop Culture|publisher=[[Oxford University Press]]|year=2015|isbn=978-0-19-939024-3|oclc=878953765|page=66}}</ref><ref name="igengar">Aubrey, Allison. [https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=4979052 "Light on life: B.K.S. Iyengar's Yoga insights"]. [[NPR]]. ''[[Morning Edition]]'', 10 November 1995. Retrieved 4 July 2007.</ref><ref name="gather">{{Cite news|last=Stukin|first=Stacie|title=Yogis gather around the guru|work=[[Los Angeles Times]]|date=10 October 2005|url=http://articles.latimes.com/2005/oct/10/health/he-iyengar10|access-date=9 January 2013}}</ref> Roedd yn awdur nifer o lyfrau ar yr ymarfer a'r athroniaeth y tu ôl i ioga gan gynnwys ''[[Golau ar Ioga]]'', ''Golau ar Pranayama'', ''[[Swtrâu Ioga Patanjali|Golau ar]] [[Swtrâu Ioga Patanjali]]'', a ''Golau ar Fywyd''. Roedd Iyengar yn un o fyfyrwyr cynharaf [[Tirumalai Krishnamacharya]], y cyfeirir ato'n aml fel "tad ioga modern".<ref>{{Cite book|last=Iyengar|first=B. K. S.|title=Astadala Yogamala|year=2000|publisher=Allied Publishers|location=New Delhi|isbn=978-8177640465|page=53}}</ref> Caiff y clod am boblogeiddio ioga, yn [[India]] yn gyntaf ac yna ledled y byd.{{Sfn|Sjoman|1999}}



⚫
Athro [[ioga]] ac awdur llyfrau ioga [[India|Indiaidd]] oedd '''Bellur Krishnamachar Sundararaja Iyengar''' neu '''BKS Iyengar''' (14 Rhagfyr 1918&nbsp;- 20 Awst 2014). Ef oedd sylfaenydd yr arddull [[Ioga modern fel ymarfer corff|ioga fel ymarfer corff]] o'r enw <nowiki><i>Ioga Iyengar</i></nowiki>. Caiff ei ystyried yn un o'r [[gwrws ioga]] mwyaf blaenllaw yn y byd.<ref>{{Cite book|last=Jain|first=Andrea|title=Selling Yoga: from Counterculture to Pop Culture|publisher=[[Oxford University Press]]|year=2015|isbn=978-0-19-939024-3|oclc=878953765|page=66}}</ref><ref name="igengar">Aubrey, Allison. [https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=4979052 "Light on life: B.K.S. Iyengar's Yoga insights"]. [[NPR]]. ''[[Morning Edition]]'', 10 November 1995. Retrieved 4 July 2007.</ref><ref name="gather">{{Cite news|last=Stukin|first=Stacie|title=Yogis gather around the guru|work=[[Los Angeles Times]]|date=10 October 2005|url=http://articles.latimes.com/2005/oct/10/health/he-iyengar10|access-date=9 January 2013}}</ref> Roedd yn awdur nifer o lyfrau ar yr ymarfer a'r athroniaeth y tu ôl i ioga gan gynnwys ''[[Golau ar Ioga]]'', ''Golau ar Pranayama'', ''[[Swtrâu Ioga Patanjali|Golau ar]] [[Swtrâu Ioga Patanjali]]'', a ''Golau ar Fywyd''. Roedd Iyengar yn un o fyfyrwyr cynharaf [[Tirumalai Krishnamacharya]], y cyfeirir ato'n aml fel "tad ioga modern".<ref>{{Cite book|last=Iyengar|first=B. K. S.|title=Astadala Yogamala|year=2000|publisher=Allied Publishers|location=New Delhi|isbn=978-8177640465|page=53}}</ref> Caiff y clod am boblogeiddio ioga, yn [[India]] yn gyntaf ac yna ledled y byd.{{Sfn|Sjoman|1999}}


Dyfarnodd Llywodraeth India y Padma Shri i Iyengar yn 1991, y Padma Bhushan yn 2002, a'r Padma Vibhushan yn 2014.<ref>{{Cite web|url=http://www.hindustantimes.com/india-news/padma-vibhushan-for-yoga-guru-iyengar-padma-bhushan-for-paes-gopichand-vidya-balan/article1-1176739.aspx|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140125231535/http://www.hindustantimes.com/india-news/padma-vibhushan-for-yoga-guru-iyengar-padma-bhushan-for-paes-gopichand-vidya-balan/article1-1176739.aspx|archivedate=25 January 2014|title=Ruskin Bond, Vidya Balan, Kamal Haasan honoured with Padma awards|publisher=HT Media Limited|website=[[Hindustan Times]]|date=25 January 2014|access-date=22 August 2014}}</ref><ref>{{Cite web|title=Padma Awards Announced|publisher=Press Information Bureau, Ministry of Home Affairs|url=http://pib.nic.in/newsite/erelease.aspx?relid=102735|date=25 January 2014|access-date=26 January 2014}}</ref> Yn 2004, enwyd Iyengar yn un o’r 100 o bobl fwyaf dylanwadol yn y byd gan y cylchgrawn [[Time (cylchgrawn)|''Time'']].<ref>[https://web.archive.org/web/20071026105231/http://www.time.com/time/subscriber/2004/time100/heroes/100iyengar.html "2004 Time 100&nbsp;– B.K.S. Iyengar"]. ''[[Time (magazine)|Time]]''. 2004.</ref><ref name="BKS">{{Cite web|last=Iyengar, B. K. S.|url=http://www.yogajournal.com/views/1843_1.cfm|title=Yoga News & Trends&nbsp;– Light on Iyengar|website=[[Yoga Journal]]|access-date=15 November 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070831043522/http://www.yogajournal.com/views/1843_1.cfm|archivedate=31 August 2007}}</ref>
Dyfarnodd Llywodraeth India y Padma Shri i Iyengar yn 1991, y Padma Bhushan yn 2002, a'r Padma Vibhushan yn 2014.<ref>{{Cite web|url=http://www.hindustantimes.com/india-news/padma-vibhushan-for-yoga-guru-iyengar-padma-bhushan-for-paes-gopichand-vidya-balan/article1-1176739.aspx|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140125231535/http://www.hindustantimes.com/india-news/padma-vibhushan-for-yoga-guru-iyengar-padma-bhushan-for-paes-gopichand-vidya-balan/article1-1176739.aspx|archivedate=25 January 2014|title=Ruskin Bond, Vidya Balan, Kamal Haasan honoured with Padma awards|publisher=HT Media Limited|website=[[Hindustan Times]]|date=25 January 2014|access-date=22 August 2014}}</ref><ref>{{Cite web|title=Padma Awards Announced|publisher=Press Information Bureau, Ministry of Home Affairs|url=http://pib.nic.in/newsite/erelease.aspx?relid=102735|date=25 January 2014|access-date=26 January 2014}}</ref> Yn 2004, enwyd Iyengar yn un o’r 100 o bobl fwyaf dylanwadol yn y byd gan y cylchgrawn [[Time (cylchgrawn)|''Time'']].<ref>[https://web.archive.org/web/20071026105231/http://www.time.com/time/subscriber/2004/time100/heroes/100iyengar.html "2004 Time 100&nbsp;– B.K.S. Iyengar"]. ''[[Time (magazine)|Time]]''. 2004.</ref><ref name="BKS">{{Cite web|last=Iyengar, B. K. S.|url=http://www.yogajournal.com/views/1843_1.cfm|title=Yoga News & Trends&nbsp;– Light on Iyengar|website=[[Yoga Journal]]|access-date=15 November 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070831043522/http://www.yogajournal.com/views/1843_1.cfm|archivedate=31 August 2007}}</ref>


== Blynyddoedd Cynnar ==
== Y blynyddoedd Cynnar ==
Ganed BKS Iyengar i deulu tlawd o Iyengariaid (grŵp o Tamiliaid sy'n siarad Hindw Brahmin), a oedd yn perthyn i'r enwad Sri Vaishnava,<ref name="notablebiographies">{{Cite web|url=http://www.notablebiographies.com/supp/Supplement-Fl-Ka/Iyengar-B-K-S.html|title=B. K. S. Iyengar Biography|publisher=Notablebiographies.com|access-date=26 December 2012}}</ref> yn Bellur, ardal Kolar,<ref>{{Cite book|last=Iyengar|first=B.K.S.|title=Iyengar – His Life and Work|publisher=C.B.S. Publishers & Distributors|year=1991|page=3}}</ref> [[Karnataka]], India. Ef oedd yr 11eg plentyn allan o 13 o blant (10 ohonynt wedi goroesi) a anwyd i Sri Krishnamachar, athrawes ysgol, a Sheshamma.<ref name="freedom">{{Cite book|last=Iyengar|first=B.K.S.|title=Light on Life: The Yoga Journey to Wholeness, Inner Peace, and Ultimate Freedom|url=https://books.google.com/books?id=ocjoiSa6eZ0C&q=B+K+S+Iyengar|access-date=8 January 2013|year=2006|publisher=Rodale|location=USA|isbn=9781594865244|pages=xvi–xx}}</ref> Pan oedd Iyengar yn bum mlwydd oed, symudodd ei deulu i [[Bangalore]]. Bedair blynedd yn ddiweddarach, collodd y bachgen 9 oed ei dad i [[Llid y coluddyn crog|lid y pendics]].<ref name="freedom" />
Ganed BKS Iyengar i deulu tlawd o Iyengariaid (grŵp o Tamiliaid sy'n siarad Hindw Brahmin), a oedd yn perthyn i'r enwad Sri Vaishnava,<ref name="notablebiographies">{{Cite web|url=http://www.notablebiographies.com/supp/Supplement-Fl-Ka/Iyengar-B-K-S.html|title=B. K. S. Iyengar Biography|publisher=Notablebiographies.com|access-date=26 December 2012}}</ref> yn Bellur, ardal Kolar,<ref>{{Cite book|last=Iyengar|first=B.K.S.|title=Iyengar – His Life and Work|publisher=C.B.S. Publishers & Distributors|year=1991|page=3}}</ref> [[Karnataka]], India. Ef oedd yr 11eg plentyn allan o 13 o blant (10 ohonynt wedi goroesi) a anwyd i Sri Krishnamachar, athrawes ysgol, a Sheshamma.<ref name="freedom">{{Cite book|last=Iyengar|first=B.K.S.|title=Light on Life: The Yoga Journey to Wholeness, Inner Peace, and Ultimate Freedom|url=https://books.google.com/books?id=ocjoiSa6eZ0C&q=B+K+S+Iyengar|access-date=8 January 2013|year=2006|publisher=Rodale|location=USA|isbn=9781594865244|pages=xvi–xx}}</ref> Pan oedd Iyengar yn bum mlwydd oed, symudodd ei deulu i [[Bangalore]]. Bedair blynedd yn ddiweddarach, collodd y bachgen 9 oed ei dad i [[Llid y coluddyn crog|lid y pendics]].<ref name="freedom" />


== Addysg mewn yoga ==
== Addysg mewn ioga ==
Ym 1934, gofynnodd ei frawd-yng-nghyfraith, yr iogi [[Tirumalai Krishnamacharya|Sri Tirumalai Krishnamacharya]], i Iyengar, 15 oed, ddod i Mysore, er mwyn gwella ei iechyd trwy ymarfer ioga [[Asana|asanas]].<ref name="freedom">{{Cite book|last=Iyengar|first=B.K.S.|title=Light on Life: The Yoga Journey to Wholeness, Inner Peace, and Ultimate Freedom|url=https://books.google.com/books?id=ocjoiSa6eZ0C&q=B+K+S+Iyengar|access-date=8 January 2013|year=2006|publisher=Rodale|location=USA|isbn=9781594865244|pages=xvi–xx}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFIyengar2006">Iyengar, B.K.S. (2006). [https://books.google.com/books?id=ocjoiSa6eZ0C&q=B+K+S+Iyengar ''Light on Life: The Yoga Journey to Wholeness, Inner Peace, and Ultimate Freedom'']. USA: Rodale. pp.&nbsp;xvi–xx. [[Rhif Llyfr Safonol Rhyngwladol|ISBN]]&nbsp;[[Special:BookSources/9781594865244|<bdi>9781594865244</bdi>]]<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">8 January</span> 2013</span>.</cite></ref>{{Sfn|Smith|White|2014}} Perfformiodd myfyrwyr Krishnamacharya gan gynnwys Iyengar yn llys y Maharaja yn Mysore, a chafodd hyn ddylanwad cadarnhaol ar Iyengar.<ref name="freedom" /><ref>{{Cite book|last=Singleton|first=Mark|author-link=Mark Singleton (yoga scholar)|title=Yoga Body : the origins of modern posture practice|publisher=Oxford University Press|year=2010|isbn=978-0-19-539534-1|oclc=318191988|pages=[https://archive.org/details/yogabodyoriginsm00sing/page/n194 184], 192}}</ref> Nododd fod ei gysylltiad â'i frawd-yng-nghyfraith wedi bod yn drobwynt yn ei fywyd.<ref name="freedom" /><ref name="Namarupa Interview">{{Cite journal|title=3 Gurus, 48 Questions|journal=Namarupa|page=9|url=http://www.namarupa.org/magazine/nr03/downloads/NamaRupa_03_02.pdf|issue=Fall 2004|year=2004|access-date=30 March 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130307101611/http://www.namarupa.org/magazine/nr03/downloads/NamaRupa_03_02.pdf|archive-date=7 March 2013}}</ref> Mae [[K. Pattabhi Jois]] wedi honni mai ef, ac nid Krishnamacharya, oedd gwrw Iyengar.{{Sfn|Sjoman|1999}} Ym 1937, anfonodd Krishnamacharya Iyengar i Pune yn ddeunaw oed i ledaenu dysgeidiaeth ioga.<ref name="freedom" /><ref>{{Cite book|last=Iyengar|first=B.K.S.|title=Astadala Yogamala|year=2000|publisher=Allied Publishers|location=New Delhi, India|isbn=978-8177640465|page=57}}</ref>
Ym 1934, gofynnodd ei frawd-yng-nghyfraith, yr iogi [[Tirumalai Krishnamacharya|Sri Tirumalai Krishnamacharya]], i Iyengar, 15 oed, ddod i Mysore, er mwyn gwella ei iechyd trwy ymarfer ioga [[Asana|asanas]].<ref name="freedom">{{Cite book|last=Iyengar|first=B.K.S.|title=Light on Life: The Yoga Journey to Wholeness, Inner Peace, and Ultimate Freedom|url=https://books.google.com/books?id=ocjoiSa6eZ0C&q=B+K+S+Iyengar|access-date=8 January 2013|year=2006|publisher=Rodale|location=USA|isbn=9781594865244|pages=xvi–xx}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFIyengar2006">Iyengar, B.K.S. (2006). [https://books.google.com/books?id=ocjoiSa6eZ0C&q=B+K+S+Iyengar ''Light on Life: The Yoga Journey to Wholeness, Inner Peace, and Ultimate Freedom'']. USA: Rodale. pp.&nbsp;xvi–xx. [[Rhif Llyfr Safonol Rhyngwladol|ISBN]]&nbsp;[[Special:BookSources/9781594865244|<bdi>9781594865244</bdi>]]<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">8 January</span> 2013</span>.</cite></ref>{{Sfn|Smith|White|2014}} Perfformiodd myfyrwyr Krishnamacharya gan gynnwys Iyengar yn llys y Maharaja yn Mysore, a chafodd hyn ddylanwad cadarnhaol ar Iyengar.<ref name="freedom" /><ref>{{Cite book|last=Singleton|first=Mark|author-link=Mark Singleton (yoga scholar)|title=Yoga Body : the origins of modern posture practice|publisher=Oxford University Press|year=2010|isbn=978-0-19-539534-1|oclc=318191988|pages=[https://archive.org/details/yogabodyoriginsm00sing/page/n194 184], 192}}</ref> Nododd fod ei gysylltiad â'i frawd-yng-nghyfraith wedi bod yn drobwynt yn ei fywyd.<ref name="freedom" /><ref name="Namarupa Interview">{{Cite journal|title=3 Gurus, 48 Questions|journal=Namarupa|page=9|url=http://www.namarupa.org/magazine/nr03/downloads/NamaRupa_03_02.pdf|issue=Fall 2004|year=2004|access-date=30 March 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130307101611/http://www.namarupa.org/magazine/nr03/downloads/NamaRupa_03_02.pdf|archive-date=7 March 2013}}</ref> Mae [[K. Pattabhi Jois]] wedi honni mai ef, ac nid Krishnamacharya, oedd gwrw Iyengar.{{Sfn|Sjoman|1999}} Ym 1937, anfonodd Krishnamacharya Iyengar i Pune yn ddeunaw oed i ledaenu dysgeidiaeth ioga.<ref name="freedom" /><ref>{{Cite book|last=Iyengar|first=B.K.S.|title=Astadala Yogamala|year=2000|publisher=Allied Publishers|location=New Delhi, India|isbn=978-8177640465|page=57}}</ref>


Llinell 21: Llinell 17:
Daeth Menuhin i gredu bod ymarfer ioga wedi gwella ei chwarae, ac ym 1954 gwahoddodd Iyengar i'r [[Swistir]]. Ar ddiwedd yr ymweliad hwnnw, cyflwynodd oriawr i'w athro ioga, ac ar ei chefn sgriffiniwyd, "To my best feiolin teacher, BKS Iyengar". O hyny ymlaen, ymwelai Iyengar yn gyson â'r gorllewin.<ref name="BKS Iyengar obituary">{{Cite web|url=https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2014/aug/20/bks-iyengar|title=BKS Iyengar obituary|website=[[The Guardian]]|date=20 August 2014}}</ref> Yn y Swistir bu hefyd yn dysgu Vanda Scaravelli, a aeth ymlaen i ddatblygu ei steil ei hun o ioga.<ref name="YI2015">{{Cite web|last=Wishner|first=Nan|url=https://yogainternational.com/article/view/the-legacy-of-vanda-scaravelli|title=The Legacy of Vanda Scaravelli|publisher=Yoga International|date=5 May 2015}}</ref>
Daeth Menuhin i gredu bod ymarfer ioga wedi gwella ei chwarae, ac ym 1954 gwahoddodd Iyengar i'r [[Swistir]]. Ar ddiwedd yr ymweliad hwnnw, cyflwynodd oriawr i'w athro ioga, ac ar ei chefn sgriffiniwyd, "To my best feiolin teacher, BKS Iyengar". O hyny ymlaen, ymwelai Iyengar yn gyson â'r gorllewin.<ref name="BKS Iyengar obituary">{{Cite web|url=https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2014/aug/20/bks-iyengar|title=BKS Iyengar obituary|website=[[The Guardian]]|date=20 August 2014}}</ref> Yn y Swistir bu hefyd yn dysgu Vanda Scaravelli, a aeth ymlaen i ddatblygu ei steil ei hun o ioga.<ref name="YI2015">{{Cite web|last=Wishner|first=Nan|url=https://yogainternational.com/article/view/the-legacy-of-vanda-scaravelli|title=The Legacy of Vanda Scaravelli|publisher=Yoga International|date=5 May 2015}}</ref>


Dysgodd ioga i nifer o enwogion gan gynnwys Krishnamurti a Jayaprakash Narayan.<ref name="sakal1">{{Cite news|title=Life is yoga, yoga is life|work=Sakal Times|date=13 December 2012|url=http://www.sakaaltimes.com/20121213/4658387397657793443.htm|archive-url=https://archive.today/20130216175734/http://www.sakaaltimes.com/20121213/4658387397657793443.htm|archive-date=16 February 2013|access-date=9 January 2013}}</ref> Dysgodd Brenhines Gwlad Belg pan oedd hi'n 80,<ref name="queen">{{Cite journal|date=September–October 2005|title=Light on Iyengar|journal=[[Yoga Journal]]|page=96|location=San Francisco|url=https://books.google.com/books?id=9ukDAAAAMBAJ&pg=PA96|access-date=10 January 2013}}</ref> [[Aldous Huxley]], yr actores [[Annette Bening]], y gwneuthurwr ffilmiau Mira Nair a'r dylunydd Donna Karan, yn ogystal â ffigurau Indiaidd amlwg, gan gynnwys y cricedwr [[Sachin Tendulkar]] a'r actores Bollywood Kareena Kapoor.<ref name="nytimes.com">{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2014/08/21/world/asia/bks-iyengar-who-helped-bring-yoga-to-west-dies-at-95.html?_r=0|title=B. K. S. Iyengar, Who Helped Bring Yoga to the West, Dies at 95|work=[[The New York Times]]|date=21 August 2014}}</ref>
Dysgodd ioga i nifer o enwogion gan gynnwys Krishnamurti a Jayaprakash Narayan.<ref name="sakal1">{{Cite news|title=Life is yoga, yoga is life|work=Sakal Times|date=13 December 2012|url=http://www.sakaaltimes.com/20121213/4658387397657793443.htm|archive-url=https://archive.today/20130216175734/http://www.sakaaltimes.com/20121213/4658387397657793443.htm|archive-date=16 February 2013|access-date=9 January 2013}}</ref> Dysgodd Brenhines Gwlad Belg pan oedd hi'n 80,<ref name="queen">{{Cite journal|date=September–October 2005|title=Light on Iyengar|journal=Yoga Journal|page=96|location=San Francisco|url=https://books.google.com/books?id=9ukDAAAAMBAJ&pg=PA96|access-date=10 January 2013}}</ref> [[Aldous Huxley]], yr actores [[Annette Bening]], y gwneuthurwr ffilmiau Mira Nair a'r dylunydd Donna Karan, yn ogystal â ffigurau Indiaidd amlwg, gan gynnwys y cricedwr [[Sachin Tendulkar]] a'r actores Bollywood Kareena Kapoor.<ref name="nytimes.com">{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2014/08/21/world/asia/bks-iyengar-who-helped-bring-yoga-to-west-dies-at-95.html?_r=0|title=B. K. S. Iyengar, Who Helped Bring Yoga to the West, Dies at 95|work=[[The New York Times]]|date=21 August 2014}}</ref>


Ymwelodd Iyengar ag Unol Daleithiau'r America am y tro cyntaf ym 1956, pan ddysgodd yn [[Ann Arbor, Michigan]] a thraddodi sawl darlith-arddangosiad; daeth yn ôl i Ann Arbor yn 1973, 1974, a 1976 <ref name="IYNAUS Obituary">{{Cite web|title=Yogacharya B. K. S. Iyengar Dies August 20|url=https://iynaus.org/sites/iynaus_files/stories/BKS-Iyengar-Obituary-Announcement.pdf|publisher=IYNAUS|date=20 August 2014}}</ref>
Ymwelodd Iyengar ag Unol Daleithiau'r America am y tro cyntaf ym 1956, pan ddysgodd yn [[Ann Arbor, Michigan]] a thraddodi sawl darlith-arddangosiad; daeth yn ôl i Ann Arbor yn 1973, 1974, a 1976 <ref name="IYNAUS Obituary">{{Cite web|title=Yogacharya B. K. S. Iyengar Dies August 20|url=https://iynaus.org/sites/iynaus_files/stories/BKS-Iyengar-Obituary-Announcement.pdf|publisher=IYNAUS|date=20 August 2014}}</ref>
[[Delwedd:BKS_Iyengar_Centre_House.jpg|chwith|bawd| Iyengar Yoga ym Mhrydain : Iyengar gyda'r athro yoga Malcolm Strutt yn Iyengar Center House, Llundain, 1971]]
[[Delwedd:BKS_Iyengar_Centre_House.jpg|chwith|bawd| Iyengar Yoga ym Mhrydain : Iyengar gyda'r athro ioga Malcolm Strutt yn Iyengar Center House, Llundain, 1971]]
Ym 1975, agorodd Iyengar Sefydliad Ioga Coffa Ramamani Iyengar yn Pune, er cof am ei ddiweddar wraig. Ymddeolodd yn swyddogol o ddysgu yn 1984, ond parhaodd i fod yn weithgar ym myd Ioga Iyengar, gan ddysgu dosbarthiadau arbennig, rhoi darlithoedd, ac ysgrifennu llyfrau. Mae merch Iyengar, Geeta, a mab, Prashant, wedi ennill clod rhyngwladol fel athrawon ioga.<ref name="BKS">{{Cite web|last=Iyengar, B. K. S.|url=http://www.yogajournal.com/views/1843_1.cfm|title=Yoga News & Trends&nbsp;– Light on Iyengar|website=[[Yoga Journal]]|access-date=15 November 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070831043522/http://www.yogajournal.com/views/1843_1.cfm|archivedate=31 August 2007}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFIyengar,_B._K._S.">Iyengar, B. K. S. [https://web.archive.org/web/20070831043522/http://www.yogajournal.com/views/1843_1.cfm "Yoga News & Trends&nbsp;– Light on Iyengar"]. ''[[Cylchgrawn Ioga|Yoga Journal]]''. Archived from [http://www.yogajournal.com/views/1843_1.cfm the original] on 31 August 2007<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">15 November</span> 2012</span>.</cite></ref>
Ym 1975, agorodd Iyengar Sefydliad Ioga Coffa Ramamani Iyengar yn Pune, er cof am ei ddiweddar wraig. Ymddeolodd yn swyddogol o ddysgu yn 1984, ond parhaodd i fod yn weithgar ym myd Ioga Iyengar, gan ddysgu dosbarthiadau arbennig, rhoi darlithoedd, ac ysgrifennu llyfrau. Mae merch Iyengar, Geeta, a mab, Prashant, wedi ennill clod rhyngwladol fel athrawon ioga.<ref name="BKS">{{Cite web|last=Iyengar, B. K. S.|url=http://www.yogajournal.com/views/1843_1.cfm|title=Yoga News & Trends&nbsp;– Light on Iyengar|website=Yoga Journal|access-date=15 November 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070831043522/http://www.yogajournal.com/views/1843_1.cfm|archivedate=31 August 2007}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFIyengar,_B._K._S.">Iyengar, B. K. S. [https://web.archive.org/web/20070831043522/http://www.yogajournal.com/views/1843_1.cfm "Yoga News & Trends&nbsp;– Light on Iyengar"]. ''[[Cylchgrawn Ioga|Yoga Journal]]''. Archived from [http://www.yogajournal.com/views/1843_1.cfm the original] on 31 August 2007<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">15 November</span> 2012</span>.</cite></ref>


== Etifeddiaeth ==
== Etifeddiaeth ==
Llinell 45: Llinell 41:


== Cyfeiriadau ==
== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau}}


== Dolenni allanol ==
== Dolenni allanol ==
Llinell 55: Llinell 52:
* BKS Iyengar Google Doodle. 97th Birthday of "Iyengar Yoga" Founder . Rajamanickam Antonimuthu. 14 Rhagfyr 2015. Adalwyd 14 Rhagfyr 2015 .
* BKS Iyengar Google Doodle. 97th Birthday of "Iyengar Yoga" Founder . Rajamanickam Antonimuthu. 14 Rhagfyr 2015. Adalwyd 14 Rhagfyr 2015 .
* [https://www.google.com/culturalinstitute/beta/partner/ramamani-iyengar-memorial-yoga-institute Sefydliad Ioga Coffa Ramamani Iyengar yn Sefydliad Diwylliannol Google]
* [https://www.google.com/culturalinstitute/beta/partner/ramamani-iyengar-memorial-yoga-institute Sefydliad Ioga Coffa Ramamani Iyengar yn Sefydliad Diwylliannol Google]

{{Rheoli awdurdod}}
[[Categori:Marwolaethau 2014]]
[[Categori:Marwolaethau 2014]]
[[Categori:Genedigaethau 1918]]
[[Categori:Genedigaethau 1918]]

Fersiwn yn ôl 08:57, 8 Ionawr 2022

B. K. S. Iyengar
GanwydBellur Krishnamachar Sundararaja Iyengar Edit this on Wikidata
14 Rhagfyr 1918 Edit this on Wikidata
Bellur Edit this on Wikidata
Bu farw20 Awst 2014 Edit this on Wikidata
Pune Edit this on Wikidata
DinasyddiaethBaner Cymru Cymru
Galwedigaethysgrifennwr, yogi, athro Edit this on Wikidata
PlantGeeta Iyengar Edit this on Wikidata
Gwobr/auPadma Vibhushan, Padma Bhushan, Gwobr Padma Shri mewn Llenyddiaeth ac Addysg Edit this on Wikidata
Gwefanhttp://www.bksiyengar.com/ Edit this on Wikidata

Athro ioga ac awdur llyfrau ioga Indiaidd oedd Bellur Krishnamachar Sundararaja Iyengar neu BKS Iyengar (14 Rhagfyr 1918 - 20 Awst 2014). Ef oedd sylfaenydd yr arddull ioga fel ymarfer corff o'r enw Ioga Iyengar. Caiff ei ystyried yn un o'r gwrws ioga mwyaf blaenllaw yn y byd.[1][2][3] Roedd yn awdur nifer o lyfrau ar yr ymarfer a'r athroniaeth y tu ôl i ioga gan gynnwys Golau ar Ioga, Golau ar Pranayama, Golau ar Swtrâu Ioga Patanjali, a Golau ar Fywyd. Roedd Iyengar yn un o fyfyrwyr cynharaf Tirumalai Krishnamacharya, y cyfeirir ato'n aml fel "tad ioga modern".[4] Caiff y clod am boblogeiddio ioga, yn India yn gyntaf ac yna ledled y byd.[5]

Dyfarnodd Llywodraeth India y Padma Shri i Iyengar yn 1991, y Padma Bhushan yn 2002, a'r Padma Vibhushan yn 2014.[6][7] Yn 2004, enwyd Iyengar yn un o’r 100 o bobl fwyaf dylanwadol yn y byd gan y cylchgrawn Time.[8][9]

Y blynyddoedd Cynnar

Ganed BKS Iyengar i deulu tlawd o Iyengariaid (grŵp o Tamiliaid sy'n siarad Hindw Brahmin), a oedd yn perthyn i'r enwad Sri Vaishnava,[10] yn Bellur, ardal Kolar,[11] Karnataka, India. Ef oedd yr 11eg plentyn allan o 13 o blant (10 ohonynt wedi goroesi) a anwyd i Sri Krishnamachar, athrawes ysgol, a Sheshamma.[12] Pan oedd Iyengar yn bum mlwydd oed, symudodd ei deulu i Bangalore. Bedair blynedd yn ddiweddarach, collodd y bachgen 9 oed ei dad i lid y pendics.[12]

Addysg mewn ioga

Ym 1934, gofynnodd ei frawd-yng-nghyfraith, yr iogi Sri Tirumalai Krishnamacharya, i Iyengar, 15 oed, ddod i Mysore, er mwyn gwella ei iechyd trwy ymarfer ioga asanas.[12][13] Perfformiodd myfyrwyr Krishnamacharya gan gynnwys Iyengar yn llys y Maharaja yn Mysore, a chafodd hyn ddylanwad cadarnhaol ar Iyengar.[12][14] Nododd fod ei gysylltiad â'i frawd-yng-nghyfraith wedi bod yn drobwynt yn ei fywyd.[12][15] Mae K. Pattabhi Jois wedi honni mai ef, ac nid Krishnamacharya, oedd gwrw Iyengar.[5] Ym 1937, anfonodd Krishnamacharya Iyengar i Pune yn ddeunaw oed i ledaenu dysgeidiaeth ioga.[12][16]

Cydnabyddiaeth ryngwladol

Ym 1954, gwahoddodd y feiolinydd Yehudi Menuhin Iyengar i addysgu yn Ewrop.

Ym 1952, daeth Iyengar yn gyfaill i'r feiolinydd Yehudi Menuhin.[17] Rhoddodd Menuhin y cyfle iddo a thrawsnewidiwyd Iyengar o fod yn athro ioga Indiaidd cymharol distadl i fod yn gwrw rhyngwladol. Oherwydd bod Iyengar wedi dysgu'r athronydd enwog Jiddu Krishnamurti, gofynnwyd iddo fynd i Bombay i gwrdd â Menuhin, y gwyddys bod ganddo ddiddordeb mewn ioga.

Daeth Menuhin i gredu bod ymarfer ioga wedi gwella ei chwarae, ac ym 1954 gwahoddodd Iyengar i'r Swistir. Ar ddiwedd yr ymweliad hwnnw, cyflwynodd oriawr i'w athro ioga, ac ar ei chefn sgriffiniwyd, "To my best feiolin teacher, BKS Iyengar". O hyny ymlaen, ymwelai Iyengar yn gyson â'r gorllewin.[18] Yn y Swistir bu hefyd yn dysgu Vanda Scaravelli, a aeth ymlaen i ddatblygu ei steil ei hun o ioga.[19]

Dysgodd ioga i nifer o enwogion gan gynnwys Krishnamurti a Jayaprakash Narayan.[20] Dysgodd Brenhines Gwlad Belg pan oedd hi'n 80,[21] Aldous Huxley, yr actores Annette Bening, y gwneuthurwr ffilmiau Mira Nair a'r dylunydd Donna Karan, yn ogystal â ffigurau Indiaidd amlwg, gan gynnwys y cricedwr Sachin Tendulkar a'r actores Bollywood Kareena Kapoor.[22]

Ymwelodd Iyengar ag Unol Daleithiau'r America am y tro cyntaf ym 1956, pan ddysgodd yn Ann Arbor, Michigan a thraddodi sawl darlith-arddangosiad; daeth yn ôl i Ann Arbor yn 1973, 1974, a 1976 [23]

Iyengar Yoga ym Mhrydain : Iyengar gyda'r athro ioga Malcolm Strutt yn Iyengar Center House, Llundain, 1971

Ym 1975, agorodd Iyengar Sefydliad Ioga Coffa Ramamani Iyengar yn Pune, er cof am ei ddiweddar wraig. Ymddeolodd yn swyddogol o ddysgu yn 1984, ond parhaodd i fod yn weithgar ym myd Ioga Iyengar, gan ddysgu dosbarthiadau arbennig, rhoi darlithoedd, ac ysgrifennu llyfrau. Mae merch Iyengar, Geeta, a mab, Prashant, wedi ennill clod rhyngwladol fel athrawon ioga.[9]

Etifeddiaeth

Cyhoeddwyd 3 Hydref 2005 fel "Diwrnod BKS Iyengar" gan Fwrdd Goruchwylwyr San Francisco.[3] Dywedodd yr anthropolegydd Joseph S. Alter o Brifysgol Pittsburgh mai Iyengar "sydd wedi cael yr effaith fwyaf o bell ffordd ar ledaeniad ioga yn fyd-eang." [3] Ym Mehefin 2011, cyflwynwyd stamp coffaol iddo a gyhoeddwyd er anrhydedd iddo gan gangen Beijing o <i>China Post</i>. Bryd hynny roedd dros ddeng mil ar hugain o fyfyrwyr Ioga Iyengar mewn 57 o ddinasoedd yn Tsieina.[24]

Llyfryddiaeth

Cyfeiriadau

  1. ↑ Jain, Andrea (2015). Selling Yoga: from Counterculture to Pop Culture. Oxford University Press. t. 66. ISBN 978-0-19-939024-3. OCLC 878953765.
  2. ↑ Aubrey, Allison. "Light on life: B.K.S. Iyengar's Yoga insights". NPR. Morning Edition, 10 November 1995. Retrieved 4 July 2007.
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 Stukin, Stacie (10 October 2005). "Yogis gather around the guru". Los Angeles Times. Cyrchwyd 9 January 2013. Gwall cyfeirio: Tag <ref> annilys; mae'r enw "gather" wedi'i ddiffinio droeon gyda chynnwys gwahanol
  4. ↑ Iyengar, B. K. S. (2000). Astadala Yogamala. New Delhi: Allied Publishers. t. 53. ISBN 978-8177640465.
  5. ↑ 5.0 5.1 Sjoman 1999.
  6. ↑ "Ruskin Bond, Vidya Balan, Kamal Haasan honoured with Padma awards". Hindustan Times. HT Media Limited. 25 January 2014. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 25 January 2014. Cyrchwyd 22 August 2014.
  7. ↑ "Padma Awards Announced". Press Information Bureau, Ministry of Home Affairs. 25 January 2014. Cyrchwyd 26 January 2014.
  8. ↑ "2004 Time 100 – B.K.S. Iyengar". Time. 2004.
  9. ↑ 9.0 9.1 Iyengar, B. K. S. "Yoga News & Trends – Light on Iyengar". Yoga Journal. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 31 August 2007. Cyrchwyd 15 November 2012. Gwall cyfeirio: Tag <ref> annilys; mae'r enw "BKS" wedi'i ddiffinio droeon gyda chynnwys gwahanol
  10. ↑ "B. K. S. Iyengar Biography". Notablebiographies.com. Cyrchwyd 26 December 2012.
  11. ↑ Iyengar, B.K.S. (1991). Iyengar – His Life and Work. C.B.S. Publishers & Distributors. t. 3.
  12. ↑ 12.0 12.1 12.2 12.3 12.4 12.5 Iyengar, B.K.S. (2006). Light on Life: The Yoga Journey to Wholeness, Inner Peace, and Ultimate Freedom. USA: Rodale. tt. xvi–xx. ISBN 9781594865244. Cyrchwyd 8 January 2013. Gwall cyfeirio: Tag <ref> annilys; mae'r enw "freedom" wedi'i ddiffinio droeon gyda chynnwys gwahanol
  13. ↑ Smith & White 2014.
  14. ↑ Singleton, Mark (2010). Yoga Body : the origins of modern posture practice. Oxford University Press. tt. 184, 192. ISBN 978-0-19-539534-1. OCLC 318191988.
  15. ↑ "3 Gurus, 48 Questions". Namarupa (Fall 2004): 9. 2004. http://www.namarupa.org/magazine/nr03/downloads/NamaRupa_03_02.pdf. Adalwyd 30 March 2013.
  16. ↑ Iyengar, B.K.S. (2000). Astadala Yogamala. New Delhi, India: Allied Publishers. t. 57. ISBN 978-8177640465.
  17. ↑ SenGupta, Anuradha (22 June 2008). "Being BKS Iyengar: The yoga guru". IBN live. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 14 December 2013. Cyrchwyd 8 January 2013.
  18. ↑ "BKS Iyengar obituary". The Guardian. 20 August 2014.
  19. ↑ Wishner, Nan (5 May 2015). "The Legacy of Vanda Scaravelli". Yoga International.
  20. ↑ "Life is yoga, yoga is life". Sakal Times. 13 December 2012. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 16 February 2013. Cyrchwyd 9 January 2013.
  21. ↑ "Light on Iyengar". Yoga Journal (San Francisco): 96. September–October 2005. https://books.google.com/books?id=9ukDAAAAMBAJ&pg=PA96. Adalwyd 10 January 2013.
  22. ↑ "B. K. S. Iyengar, Who Helped Bring Yoga to the West, Dies at 95". The New York Times. 21 August 2014.
  23. ↑ "Yogacharya B. K. S. Iyengar Dies August 20" (PDF). IYNAUS. 20 August 2014.
  24. ↑ Krishnan, Ananth (21 June 2011). "Indian yoga icon finds following in China". The Hindu. Chennai, India. Cyrchwyd 22 June 2011.

Dolenni allanol

Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=B._K._S._Iyengar&oldid=11022046"