Helena o Gaergystennin
Gwraig yr ymerawdwr Rhufeinig Constantius Chlorus a mam yr ymerawdwr Cystennin Fawr oedd Flavia Iulia Helena Augusta neu Helena o Gaergystennin (tua 250 – tua 330).
Credir ei bod yn enedigol o Drepanum, a dywedir fod ei thad yn cadw gwesty. Ysgarodd Constantius Chlorus hi tua 289 er mwyn priodi Theodora, llysferch Maximianus. Pan ddaeth ei mab Cystennin yn ymerawdwr, rhoddwyd y teitl "Augusta" iddi. Dywedir iddi fynd ar bererindod i Jeriwsalem a darganfod rhan o'r groes y croeshoeliwyd Iesu Grist arni. Ystyrir hi yn sant gan yr Eglwys Uniongred a'r Eglwys Gatholig. Hi yw nawdd-santes archaeolegwyr.
Credir fod cymeriad Elen Luyddog yn y chwedl Gymreig Breuddwyd Macsen Wledig wedi ei seilio yn rhannol ar Helena. Ymddengys hefyd fel cymeriad yng ngwaith Sieffre o Fynwy.