Celf ddirywiedig

Roedd Celf Ddirywiedig (Almaeneg: Entartete Kunst, Saesneg: Degenerate art) yn derm sarhaus a defnyddiwyd gan y Natsïaid i ddisgrifio celf fodern.^[1]

Yn ystod rheolaeth Adolf Hitler a'r Natsïaid yn y 1930au a 1940au cafodd gelf fodern ei gwahardd am beidio bod yn 'Almaenig go iawn', os oedd wedi'i chreu gan arlunwyr Iddewig neu gomiwnyddol, os oedd yn haniaethol (abstract), neu os nad oedd yn dangos ffigyrau ac elfennau fel yn gelf draddodiadol, glasurol.

Cafodd yr arlunwyr a gyhuddwyd o fod yn 'ddirywiedig' eu gwahodd o'u swyddi fel athrawon celf ac atal rhag arddangos eu gwaith neu'i werthu.

Malwyd llawr o'r darluniau a cherfluniau. Hefyd, llosgwyd llyfrau roedd y Natsïaid yn meddwl oedd yn cyfleu syniadau Iddewig neu gomiwnyddol yn cynnwys llawer o glasuron llenyddiol a gwaith gwyddonol fel Sigmund Freud ac Albert Einstein. Estynnwyd y gwaharddiadau i gynnwys cerddoriaeth fel Jazz, y Natsïaid yn ei gwrthwynebu am iddi gael ei chreu gan bobl o dras Affricanaidd. Gwahoddwyd ffilmiau a dramâu theatr neu eu sensro'n drwm.

Llwyddodd nifer o arlunwyr dianc yr Almaen ac Awstria rhag ofn iddynt gael eu carcharu neu ladd. Ond gafodd llawr o arlunwyr a llenorion eraill, fel Iddewon, pobl hoyw, sipsiwn, pobl gyda phroblemau meddyliol, comiwnyddion, rhyddfrydwyr ac aelodau o grwpiau crefyddol fel Tystion Jehovah eu hanfon i gwersylloedd carchar i'w lladd.^[2]^[3]

Arddangosfa 'Celf Ddirywiedig', 1937

Roedd Entartete Kunst (Celf Ddirywiedig) hefyd yn enw arddangosfa a drefnodd Natsïaid ym Munich ym 1937 gyda'r bwriad o gythruddo'r cyhoeddu a chryfhau rhagfarnau.

Casglwyd llawer o'r darluniau a cherfluniau modern ac eu harddangos mewn prif oriel y ddinas, wedi'u hongian yn gam gyda labeli sarhaus. Teithiodd yr arddangosfa wedyn i orielau o amgylch yr Almaen ac Awstria gan ddenu'r nifer uchaf o ymwelwyr yn hanes gelf fodern gyda dros filiwn o ymwelwyr yn y chwe wythnos cyntaf.^[1]

Tra gwaharddwyd celf fodern a haniaethol (abstract) cefnogodd y Natsïaid darluniau a cherfluniau traddodiadol a oedd yn cyfleu 'purdeb hil', 'gwaed a phridd', milwriaeth, a chryfder pobl Almaeneg gyda chyrff 'perffaith'.

Natsïaid yn llosgi llyfrau ym Berlin, Mai 1933.
Tudalen o gatalog yr arddangosfa Entartete Kunst - 'Celf Ddirywiedig', a drefnodd y Natsïaid ym 1937.
Das Magdeburger Ehrenmal, gan Ernst Barlach a gafodd ei ddatgan yn 'gelf ddirywiedig' am i'r ffigyrau heb gael gyrff delfrydol, perffaith

Arlunwyr yn yr arddanfgosfa Entartete Kunst, Munch, 1937

Jankel Adler
Hans Baluschek
Ernst Barlach
Rudolf Bauer
Philipp Bauknecht
Otto Baum
Willi Baumeister
Herbert Bayer
Max Beckmann
Rudolf Belling
Paul Bindel
Theo Brün
Max Burchartz
Fritz Burger-Mühlfeld
Paul Camenisch
Heinrich Campendonk
Karl Caspar
Maria Caspar-Filser
Pol Cassel
Marc Chagall
Lovis Corinth
Heinrich Maria Davringhausen
Walter Dexel
Johannes Diesner
Otto Dix
Pranas Domšaitis
Hans Christoph Drexel
Johannes Driesch
Heinrich Eberhard
Max Ernst
Hans Feibusch
Lyonel Feininger
Conrad Felixmüller
Otto Freundlich
Xaver Fuhr
Ludwig Gies
Werner Gill
Otto Gleichmann
Rudolph Grossmann
George Grosz
Hans Grundig
Rudolf Haizmann
Raoul Hausmann
Guido Hebert
Erich Heckel
Wilhelm Heckrott
Jacoba van Heemskerck
Hans Siebert von Heister
Oswald Herzog
Werner Heuser
Heinrich Hoerle
Karl Hofer
Eugen Hoffmann
Johannes Itten
Alexej von Jawlensky
Eric Johansson
Hans Jürgen Kallmann
Wassily Kandinsky
Hanns Katz
Ernst Ludwig Kirchner
Paul Klee
Cesar Klein
Paul Kleinschmidt
Oskar Kokoschka
Otto Lange
Wilhelm Lehmbruck
Elfriede Lohse-Wächtler
El Lissitzky
Oskar Lüthy
Franz Marc
Gerhard Marcks
Ewald Mataré
Ludwig Meidner
Jean Metzinger
Constantin von Mitschke-Collande
László Moholy-Nagy
Marg Moll
Oskar Moll
Johannes Molzahn
Piet Mondrian
Georg Muche
Otto Mueller
Magda Nachman Acharya
Erich Nagel
Heinrich Nauen
Ernst Wilhelm Nay
Karel Niestrath
Emil Nolde
Otto Pankok
Max Pechstein
Max Peiffer Watenphul
Hans Purrmann
Max Rauh
Hans Richter
Emy Roeder
Christian Rohlfs
Edwin Scharff
Oskar Schlemmer
Rudolf Schlichter
Karl Schmidt-Rottluff
Werner Scholz
Lothar Schreyer
Otto Schubert
Kurt Schwitters
Lasar Segall
Friedrich Skade
Friedrich (Fritz) Stuckenberg
Paul Thalheimer
Johannes Tietz
Arnold Topp
Friedrich Vordemberge-Gildewart
Karl Völker
Christoph Voll
William Wauer
Gert Heinrich Wollheim

Symudiadau celf Entartete Kunst

Bauhaus
Ciwbiaeth
Dada
Mynegiadaeth (Expressionism)
Fauvism
Argraffiadaeth(Impressionism)
New Objectivity
Swrealaeth (Surrealism)

Gweler hefyd

Cerddoriaeth ddirywiedig

Cyfeiriadau

↑ ^1.0 ^1.1 Spotts, Frederic (2002). Hitler and the Power of Aesthetics. The Overlook Press. ISBN 1-58567-507-5.
↑ Shttp://www.vam.ac.uk/content/articles/e/entartete-kunst/
↑ Shttp://www.geschkult.fu-berlin.de/en/e/db_entart_kunst/index.html

Llyfryddiaeth

Stephanie Barron, Degenerate Art: The Fate of the Avant-Garde in Nazi Germany (Efrog Newydd, 1991)
Fritz Kaiser, Degenerate Art: The Exhibition Guide in German and English (San Bernadino, 2012)

[Spotts,_Frederic_2002-1] 1.0 ^1.1 Spotts, Frederic (2002). Hitler and the Power of Aesthetics. The Overlook Press. ISBN 1-58567-507-5.

[2] Shttp://www.vam.ac.uk/content/articles/e/entartete-kunst/

[3] Shttp://www.geschkult.fu-berlin.de/en/e/db_entart_kunst/index.html

[1]

[2]

[3]