Pedrog

Pedrog
Pedrog
Ganwyd	5 g ; Cymru
Bu farw	4 Mehefin 564 ; Lannwedhenek
Dinasyddiaeth	Cymru
Galwedigaeth	mynach
Dydd gŵyl	4 Mehefin
Tad	Glywys

Am y bardd "Pedrog", gweler John Owen Williams (Pedrog).

Roedd Pedrog (Cernyweg: Petroc[k]; Llydaweg: Pereg; Lladin: Petrocus) yn sant o Frython a oedd yn ei flodau yn y chweched ganrif.

Dethlir ei ŵyl ar 4 Mehefin ac ystyrir ef weithiau yn un o nawddseintiau Cernyw (er mai Piran a ystyrir felly gan amlaf).

Pan luniwyd baner newydd ar gyfer Dyfnaint yn 2003, a hynny ar sail casglu barn ar-lein, fe'i cysegrwyd i Pedrog.^[1]^[2] Ond datganodd Cyngor Sir Dyfnaint yn 2019 mai Sant Boniffas a fydd yn cael ei fabwysiadu fel nawddsant swyddogol y sir honno.^[3]^[4]^[5]

Eglwysi

Mae nifer o eglwysi wedi eu cysegru i Pedrog yng Nghymru, de-orllewin Lloegr a Llydaw. Yn eu plith y mae:

tair yng Nghymru (Llanbedrog, Llŷn; Y Ferwig, Ceredigion; a Sain Pedrog, Sir Benfro)
17 (mae'n debyg) yn Nyfnaint (gan gynnwys Petrockstowe a Newton St Petrock)
pump yng Nghernyw (gan gynnwys Bodmin a Padstow)
un yng Ngwlad yr Haf (Timberscombe)
wyth yn Llydaw (gan gynnwys Sant-Pereg, Lopereg a Tregon-Poudour [Fr: Église Saint-Pétrock de Trégon])

Ei fywyd

Prin iawn yw'r wybodaeth sydd gennym o gyfnod Pedrog ei hun ac mae'n debyg mai yn yr 11eg ganrif y lluniwyd y fuchedd gyntaf iddo, a hynny rywle yng Nghernyw. Mae'r testun wedi ei gadw yng Ngoffâd Sant Meven o Lydaw (Paris, Bibliothèque Nationale, MS Lat. 9889). Mae nifer o destunau sy'n crybwyll Pedrog wedi eu cadw yng nghagliad llawysgrif Gotha o fucheddau seintiau Prydeinig (Gotha, Forschungsbibliothek MS Memb. I 81). Yn eu plith mae buchedd o'r 12ed ganrif sy'n deillio'n rhannol o fuchedd y Coffâd ond sydd hefyd yn cynnwys cryn ddeunydd annibynnol. Cynhwysodd John o Tynemouth (14eg ganrif) dalfyriad o fuchedd y Coffâd yn ei gasgliad o fucheddau'r saint (a aildrefnwyd yn Nova legenda Anglie). Enwir Pedrog mewn sawl llawysgrif o Gymru sy'n cynnwys bucheddau ac achau'r saint.

Dywed buchedd y Coffâd fod Pedrog yn fab i frenin dienw o Gymru. Yn ôl y rhagair i Fuchedd Cadog a'r achau ar ddiwedd buchedd Gotha, mab ydoedd Pedrog i Glywys, sefydlydd teyrnas Glywysing. Ond mae achau 'Bonedd y Saint' yn dweud ei fod yn fab i Clement, tywysog o Gernyw. Dywed Buchedd Cadog i Pedrog ymwrthod â'i etifeddiaeth frenhinol a chilio i Bodmin yng Nghernyw. Ar y llaw arall, dywed buchedd Gotha iddo etifeddu'r frenhiniaeth a gorchyfgu ei gelynion cyn troi'n fynach.

Mae'r bucheddau yn dweud iddo ymweld ag Iwerddon, Cernyw, Rhufain, y Wlad Sanctaidd, ac India cyn dychwelyd i Gernyw lle bu farw yn Treravel, ger Padstow (tref a enwyd ar ei ôl).

Yn ôl yr hynafiaethydd William Worcester (1415 – c. 1482) bu farw Pedrog ar 4 Mehefin 564. Cadwyd ei greiriau yn eglwys Bodmin tan 1177, pan y'u cymerwyd nhw (yn ôl buchedd Gotha) i Abaty St Meven yn Llydaw hyd nes i'r brenin Harri II mynnu eu dychwelyd. Fe'u collwyd yn ystod y Diwygiad Protestannaidd, ond mae'r gist ifori a'u cynhwysai i'w gweld yn eglwys Bodmin.

Eglwysi

Rhestr Wicidata:

Diweddarwch y rhestr nawr | WQS | Chwiliwch am ddelweddau

#	Eglwys neu Gymuned	Cyfesurynnau	Wicidata
1	Abaty Santes Fair a Sant Pedrog	50°28′09″N 4°42′56″W / 50.4692°N 4.7155°W / 50.4692; -4.7155	Q4664083
2	Church of Saint John and Saint Petroc	50°12′43″N 5°05′34″W / 50.211826°N 5.092723°W / 50.211826; -5.092723	Q26452926
3	Church of St Keria	50°39′12″N 4°26′41″W / 50.653426°N 4.444828°W / 50.653426; -4.444828	Q26453729
4	Church of St Petrock	50°48′15″N 4°18′14″W / 50.804178°N 4.304001°W / 50.804178; -4.304001	Q26458721
5	Church of St Petrox, Dartmouth	50°20′32″N 3°33′58″W / 50.3422°N 3.56608°W / 50.3422; -3.56608	Q17527165
6	Eglwys Sain Pedrog	51°38′24″N 4°56′03″W / 51.64012694444445°N 4.934133055555556°W	Q20593364
7	Eglwys Sant Pedrog	52°06′53″N 4°39′16″W / 52.114615°N 4.654494°W / 52.114615; -4.654494	Q24296705
8	Eglwys Sant Pedrog Leiaf	50°30′43″N 4°56′15″W / 50.512°N 4.93752°W / 50.512; -4.93752	Q17529422
9	Eglwys Sant Pedrog a Sant Barnabas	50°42′44″N 3°23′33″W / 50.7123°N 3.39263°W / 50.7123; -3.39263	Q17547352
10	Eglwys Sant Pedrog, Clannaborough	50°48′32″N 3°46′47″W / 50.8088°N 3.77962°W / 50.8088; -3.77962	Q17548138
11	Eglwys Sant Pedrog, Exeter	50°43′22″N 3°31′56″W / 50.7227°N 3.53215°W / 50.7227; -3.53215	Q7595386
12	Eglwys Sant Pedrog, Harford	50°25′09″N 3°55′05″W / 50.4193°N 3.9181°W / 50.4193; -3.9181	Q17527002
13	Eglwys Sant Pedrog, Inwardleigh	50°46′36″N 4°02′37″W / 50.7767°N 4.04363°W / 50.7767; -4.04363	Q17536844
14	Eglwys Sant Pedrog, Lydford	50°38′36″N 4°06′36″W / 50.6432°N 4.11°W / 50.6432; -4.11	Q17537648
15	Eglwys Sant Pedrog, Padstow	50°32′28″N 4°56′34″W / 50.5412°N 4.94291°W / 50.5412; -4.94291	Q17529476
16	Eglwys Sant Pedrog, Pwllheli	52°51′20″N 4°28′57″W / 52.8555°N 4.48256°W / 52.8555; -4.48256	Q17744324
17	Eglwys Sant Pedrog, South Brent	50°25′40″N 3°50′13″W / 50.4277°N 3.83696°W / 50.4277; -3.83696	Q17526995
18	Eglwys Sant Pedrog, Torridge	50°53′16″N 4°15′36″W / 50.8877°N 4.26006°W / 50.8877; -4.26006	Q17536472
19	Eglwys Sant Pedrog, Torridge	50°51′46″N 4°06′51″W / 50.8628°N 4.11406°W / 50.8628; -4.11406	Q17536792
20	Eglwys Sant Pedrog, Trevalga	50°40′42″N 4°43′02″W / 50.6782°N 4.71736°W / 50.6782; -4.71736	Q17533478
21	Eglwys Sant Pedrog, West Anstey	51°02′07″N 3°38′18″W / 51.0353°N 3.63845°W / 51.0353; -3.63845	Q17532652
22	Eglwys Sant Petrog, Bodmin	50°28′17″N 4°43′00″W / 50.4714°N 4.7168°W / 50.4714; -4.7168	Q15201909
23	Elwys Sant Pedrog, Timberscombe	51°10′05″N 3°29′41″W / 51.168184°N 3.494716°W / 51.168184; -3.494716	Q5117717
24	Lopereg	48°16′37″N 4°02′53″W / 48.276944°N 4.048056°W / 48.276944; -4.048056	Q475765
25	Mynachdy Dartmouth	50°20′32″N 3°33′58″W / 50.3423°N 3.56609°W / 50.3423; -3.56609	Q5225695
26	Sant-Pereg	47°40′09″N 2°06′29″W / 47.669166666667°N 2.1080555555556°W / 47.669166666667; -2.1080555555556	Q128899
27	St Petroc's Church, Egloshayle	50°30′46″N 4°49′16″W / 50.5128°N 4.82112°W / 50.5128; -4.82112	Q17529267
28	St Petrock's Church	51°00′39″N 3°24′57″W / 51.010828°N 3.415952°W / 51.010828; -3.415952	Q26611180

Diwedd y rhestr a gynhyrchwyd yn otomatig o Wicidata.

Llyfryddiaeth

Carter, Eileen. (2001). In the Shadow of St Piran
Doble, G. H. St Petrock, 3ydd argraffiad, Cornish Saints Series, 11 (1938)
Doble, G. H. (1939). ‘The relics of St Petroc’, Antiquity, 13, 403–15
Doble, G. H. (1965). The Saints of Cornwall. Dean & Chapter of Truro.
Förster, M. (1930). ‘Die Freilassungsurkunden des Bodmin-Evangeliars’, A grammatical miscellany offered to Otto Jespersen on his seventieth birthday, ed. N. Bogholm, A. Brusendorff, a C. A. Bodelsen, 77–99
Grosjean, P. gol. (1940). ‘De codice hagiographico Gothano’, Analecta Bollandiana, 58 (1940), 90–103
Grosjean, P. gol. (1956). ‘Vies et miracles de S. Petroc’, Analecta Bollandiana, 74, 131–88, 470–96
Henken, E. R. (1987). Traditions of the Welsh saints, 199–205
Horstman, C. gol. (1910). Nova legenda Anglie, as collected by John of Tynemouth, J. Capgrave, and others, 2, 317–20
Lewis, Barry J. gol. (2023) Bonedd y Saint: An Edition and Study of the Genealogies of the Welsh Saints
Olson, L. (1989). Early monasteries in Cornwall (1989), 66–78
Orme, N. (1991) Unity and Variety: A History of the Church in Devon and Cornwall ISBN 0859893553
Orme, N. (1992) Nicholas Roscarrock's Lives of the Saints ISBN 0901853356
Orme, N. (1996) English Church Dedications: With a Survey of Cornwall and Devon, Gwasg Prifysgol Exeter ISBN 0859895165
Orme, N. (2000) The Saints of Cornwall, Gwasg Prifysgol Rhydychen ISBN 0198207654
Pinder-Wilson, R. H. a C. N. L. Brooke (1973) ‘The reliquary of St. Petroc and the ivories of Norman Sicily’, Archaeologia, 104, 261–30

Cyfeiriadau

↑ "Devon, England". Flags of the world. 21 Hydref 2011. Cyrchwyd 28 Mai 2016.
↑ "Flag celebrates Devon's heritage". BBC Devon website. Ionawr 2005. Cyrchwyd 25 Ionawr 2014.
↑ "St Boniface set to become Patron Saint of Devon". Diocese of Exeter. 24 Mai 2019. Cyrchwyd 5 Mehefin 2023.
↑ "Devon Day and Patron Saints - Report of the County Solicitor" (PDF). Devon County Council. 17 Tachwedd 2020. Cyrchwyd 5 Mehefin 2023.
↑ "St Boniface set to become Patron Saint of Devon". Diocese of Plymouth. 28 Mai 2019. Cyrchwyd 5 Mehefin 2023.

[1] "Devon, England". Flags of the world. 21 Hydref 2011. Cyrchwyd 28 Mai 2016.

[bbc_devon_flag-2] "Flag celebrates Devon's heritage". BBC Devon website. Ionawr 2005. Cyrchwyd 25 Ionawr 2014.

[3] "St Boniface set to become Patron Saint of Devon". Diocese of Exeter. 24 Mai 2019. Cyrchwyd 5 Mehefin 2023.

[4] "Devon Day and Patron Saints - Report of the County Solicitor" (PDF). Devon County Council. 17 Tachwedd 2020. Cyrchwyd 5 Mehefin 2023.

[5] "St Boniface set to become Patron Saint of Devon". Diocese of Plymouth. 28 Mai 2019. Cyrchwyd 5 Mehefin 2023.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]