Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές.Βοηθήστε συνδέοντας το κείμενο με τις πηγές χρησιμοποιώντας παραπομπές, ώστε να είναι επαληθεύσιμο. Το πρότυπο τοποθετήθηκε χωρίς ημερομηνία. Γιατη σημερινή ημερομηνία χρησιμοποιήστε: {{χωρίς παραπομπές|4|10|2024}}
Εξυπηρετητής ή διακομιστής (αγγλ.: server) είναι υλικό ή / καιλογισμικόπου αναλαμβάνει την παροχή διάφορων υπηρεσιών, «εξυπηρετώντας» αιτήσεις άλλων προγραμμάτων, γνωστών ως πελάτες (clients) που μπορούν να τρέχουν στον ίδιο υπολογιστή ή σε σύνδεση μέσω δικτύου. Όταν ένας υπολογιστής εκτελεί κυρίως τέτοια προγράμματα εξυπηρετητές συνεχόμενα, 24 ώρες την ημέρα, τότε μπορούμε να αναφερθούμε σε όλον τον υπολογιστή ως εξυπηρετητή, αφού αυτή είναι η κύρια λειτουργία του. Παρομοίως, ως πελάτη μπορούμε να θεωρήσουμε είτε κάποιο λογισμικό που επικοινωνεί και υποβάλλει αιτήματα στον εξυπηρετητή, είτε όλο τον υπολογιστή όταν ο εξυπηρετητής είναι άλλος υπολογιστής καιοι 2 υπολογιστές είναι συνδεδεμένοι σε ένα δίκτυο.
Η επικοινωνία μεταξύ πελάτη και εξυπηρετητή γίνεται μέσω ενός τοπικού δικτύου, ή ακόμα και μέσω τουΔιαδικτύου. Σε μεγάλα δίκτυα όπου ο εξυπηρετητής αναλαμβάνει πολλές εξυπηρετήσεις είναι συνήθως υπολογιστής που διαφέρει ως προς τη σύνθεσή του από άλλους κοινούς υπολογιστές, μιας καιοι δυνατότητες του είναι σαφώς αναβαθμισμένες. Κύρια χαρακτηριστικά ενός εξυπηρετητή είναι οιεπεξεργαστέςπου υποστηρίζει και χρησιμοποιεί γιατην επεξεργασία των δεδομένων που δέχεται, οι γρήγοροι και μεγάλης χωρητικότητας σκληροί δίσκοι αλλά καιοι ταχύτατες μνήμεςπου υποστηρίζει. Συνήθως συνοδεύεται από σύστημα διπλής τροφοδοσίας (dual power supply) και από συσκευή αδιάλειπτης παροχής ενέργειας (UPS), για μεγαλύτερη αξιοπιστία και σιγουριά στις παρεχόμενες υπηρεσίες του.
Οι υπολογιστές που χρησιμοποιούνται ως εξυπηρετητές δικτύου πρέπει να μπορούν να δουλεύουν όλη την ημέρα και συνεχώς χωρίς διακοπές. Γιατο λόγο αυτό οι εταιρείες κατασκευής υπολογιστών και τμημάτων υπολογιστών προσφέρουν ξεχωριστές κατασκευές για εξυπηρετητές. Φυσικά αυτές οι κατασκευές μπορούν να χρησιμοποιηθούν καιγια προσωπικό υπολογιστή όμως ανεβάζουν το κόστος.
Τα περισσότερα λειτουργικά συστήματα έχουν ειδική έκδοση για χρήση σε ένα εξυπηρετητή ή μπορούν να διαμορφωθούν έτσι εκτων υστέρων εκτελώντας το λογισμικό που κάνει την εξυπηρέτηση.
Οι περισσότεροι εξυπηρετητές του διαδικτύου αναλαμβάνουν πολλές λειτουργίες και είναι κατάλληλα οργανωμένοι και έχουν χαρακτηριστικά που τους διαφοροποιούν από τους απλούς εξυπηρετητές τα οποία συμπεριλαμβάνουν δυνατότητες όπως:
λειτουργία χωρίς περιφερειακές συσκευές όπως πληκτρολόγιο, οθόνη, υποστήριξη εξόδων ήχου ή εικόνας
επιλογή χρόνου εκτέλεσης των διάφορων προγραμμάτων
Πολλά σύγχρονα προγράμματα δουλεύουν με βάση τη λογική της σχέσης πελάτη-εξυπηρετητή. Ακόμα καιτο ίδιο το λειτουργικό σύστημα δουλεύει με βάση αυτήν τη λογική. Σύμφωνα με αυτήν, ένα πρόγραμμα {πελάτης} αιτείται την εκτέλεση κάποιας ενέργειας καιτο λειτουργικό σύστημα ανταποκρινόμενο αναλαμβάνει να εξυπηρετήσει το αίτημα εκτελώντας το πρόγραμμα {εξυπηρετητής} που διεκπεραιώνει την αιτηθείσα ενέργεια ή λειτουργία.
Συνήθως τα περισσότερα προγράμματα-εξυπηρετητές απαιτούν τονα είναι εγκατεστημένα σε ξεχωριστό υπολογιστή-εξυπηρετητή χωρίς αυτό να είναι πάντα απαραίτητο.
Συνηθισμένα προγράμματα εξυπηρέτησης που μπορεί να εκτελούνται είτε στον ίδιο υπολογιστή του πελάτη είτε σε ξεχωριστούς υπολογιστές π.χ. σε ένα περιβάλλον γραφείου περιλαμβάνουν:
Εξυπηρετητή ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (Αγγλ. mail server)
Εξυπηρετητή ήχου (Αγγλ. sound server)
Εξυπηρετητή γραφικής απεικόνισης
Μερικοί εξυπηρετητές όπως εκτυπώσεων, ήχου, γραφικών διεπαφών θεωρείται αυτονόητο ότι βρίσκονται στον ίδιο υπολογιστή μετον πελάτη, όμως αυτό δεν είναι απαραίτητο. Για παράδειγμα ένας υπολογιστής μπορεί ναμην έχει συνδεδεμένο το δικό του εκτυπωτή αλλά να στέλνει τις σελίδες προς εκτύπωση σε εκτυπωτή του δικτύου. Ομοίως με έναν εξυπηρετητή που απεικονίζει γραφικές διεπαφέςο οποίος θα μπορούσε να στέλνει την απεικόνιση μιας διεπαφής σε έναν άλλο υπολογιστή του δικτύου.
Κάθε εξυπηρετητής δικτύου έχει διαφορετικές ανάγκες για υλικό. Συνήθως έχει ανάγκη από γρήγορη πρόσβαση στο δίκτυο όμως ένας εξυπηρετητής φαξδενθα υποφέρει τόσο ανδεν έχει γρήγορη κάρτα δικτύου ή αρκετή μνήμη όσο τονα έχει προβληματικό modem. Ένας εξυπηρετητής αρχείων και ένας εξυπηρετητής αντιγράφων ασφαλείας είναι προτιμότερο να έχουν όσο γίνεται πιο αξιόπιστους καιπιο ταχείς δίσκους από τονα έχουν μεγαλύτερο επεξεργαστή ή περισσότερη και ακριβότερη μνήμη.
Ένας εξυπηρετητής DNS χρειάζεται όσο το δυνατό μεγαλύτερη ασφάλεια καιγι αυτό το λόγο εκείνο που χρειάζεται περισσότερο είναι να τρέχουν όσο το δυνατόν λιγότερα προγράμματα.
