ΟΦινέας ήταν, σύμφωνα μετηνελληνική μυθολογία, γιος τουΑγήνορα (ή τουΠοσειδώνα ή τουΦοίνικα) και της Κασσιόπης.[1]ΣτηΒιβλιοθήκη Απολλόδωρου, ο Φινέας αναφέρεται ως γιος τουΒήλου (του αδερφού του Αγήνορα, οι οποίοι ήταν εγγονοί τουΈπαφου) και της Αγχινόης, της κόρης του Νείλου. Ο ησιόδειος Κατάλογος Γυναικών πάντως δίνει ως πατέρα του Φινέα τονΦοίνικα, κάτι που καθιστά τον Φινέα εγγονό του Αγήνορα. Το όνομα Φινεύς μπορεί να συνδέεται μετην αρχαία πόλη Φινέα ή Φινεόπολις στον θρακικό Βόσπορο.
Ο Φινέας πήρε αρχικά ως σύζυγό τουτηνΚλεοπάτρα, κόρη τουΒορέακαι της Ωρειθυίας. Αργότερα παντρεύτηκε τηνΙδαία, κόρη τουΔαρδάνου (ή αλλιώς Ειδοθέα ή Ευρυτία). Από τους δύο αυτούς γάμους είχε πολλούς γιους, τους Φινείδες, οι οποίοι έδωσαν τα ονόματά τους σε σειρά πόλεων και λαών στη δυτική ακτή της Μικράς Ασίας. Ανάμεσά τους ήταν, από μεντην Κλεοπάτρα οιΠλέξιπποςκαιΠανδίων, ή οι Γερύμβας και Άσπονδος, ή οι Πολυδέκτορας και Πολύδοφος, ή οι Παρθένιος και Κράμβος, από δετην Ιδαία (πουμε δόλο τον έκανε να τυφλώσει τους προηγούμενους γιους) οι Μαριανδυνός και Θύνος, αλλά και δύο θυγατέρες: η Ερασεία καιη Αρπυρεία (κατά τονΤζέτζη). Σύμφωνα μετον μύθο, ο Φινέας ήταν τυφλός μάντης και βασιλιάς στην περιοχή τουΒοσπόρου, ή στη Σαλμυδησσό της Θράκης. Είχε τυφλωθεί από τονθεό Δία επειδή αποκάλυπτε τις προθέσεις του στους ανθρώπους, ή από τονΤιτάναΉλιο. Σανναμην έφθανε αυτό, ο Δίας του έστειλε τις Άρπυιες, 5 πουλιά με κεφάλι γυναίκας, πουτου άρπαζαν την τροφή ή τη λέρωναν με τις κουτσουλιές τους, ώστε ο Φινέας να είναι πάντα πεινασμένος. Από αυτό το βάσανο τον απάλλαξαν οιΑργοναύτες όταν πέρασαν από το μέρος εκείνο και σταμάτησαν, γιανατον συμβουλευθούν ως μάντη (ΑπολλωνίουΑργοναυτικά, 2, 178 κ.ε.). Ο ίδιος ο Φινέας τους είπε ότι το πεπρωμένο ήταν νατον ελευθερώσουν από τις Άρπυιεςοι δύο φτεροπόδαροι «Βορεάδες», οΚαλάιςκαιοΖήτης, οι οποίοι συγκαταλέγονταν μεταξύ τωνΑργοναυτών. Πραγματικά, οι Βορεάδες καταδίωξαν τις Άρπυιες μέχρι τις Στροφάδες. Σε αντάλλαγμα, ο Φινέας απεκάλυψε στους Αργοναύτεςτο δρόμο γιατον προορισμό τους καιτο πώς θα περνούσαν από τις Συμπληγάδες Πέτρεςμε ασφάλεια.
Στα Ορφικά-Αργοναυτικά παρουσιάζεται μιαεκ διαμέτρου αντίθετη παραλλαγή της ιστορίας του Φινέα. Σύμφωνα μετα Ορφικά, ο Φινέας τύφλωσε τα δύο παιδιά τουκαιτα άφησε λεία γιατα άγρια θηρία πάνω στο βουνό, τυφλωμένος από τον έρωτά τουγιαμια γυναίκα. Τα παιδιά τα έσωσαν οι δύο γιοιτου Βορέα. Τον ίδιο τον Φινέα τον τιμώρησαν στερώντας τουτην όραση.[2]
ΟΑισχύλος είχε γράψει το χαμένο σήμερα δράμαΦινεύς σχετικά μετο μύθο του Φινέα, το οποίο αποτελούσε το πρώτο της τριλογίας ή τετραλογίας που περιελάμβανε τους Πέρσες (472 π.Χ.).
Σχετικά πολυμέσα