Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο Εξώφυλλο της πρώτης έκδοσης στα Ελληνικά (εκδόσεις Ηριδανός, Αθήνα 1969) |
| Συγγραφέας | Μαρσέλ Προυστ |
|---|
| Επιμελητής | Παναγιώτης Πούλος, κ.ά. |
|---|
| Μεταφραστής | Παύλος Ζάννας, κ.ά. |
|---|
| Τίτλος | À la recherche du temps perdu |
|---|
| Γλώσσα | Γαλλικά |
|---|
| Ημερομηνία δημιουργίας | 1906-1922 |
|---|
| Ημερομηνία δημοσίευσης | 1913-1927 το πρωτότυπο στα Γαλλικά, και 1969-2018 η μετάφραση στα Ελληνικά |
|---|
| Μορφή | μυθιστόρημα |
|---|
| Θέμα | Μνήμη
χρόνος
τέχνη
λογοτεχνία |
|---|
| Χαρακτήρες | Ρομπέρ ντε Σαιν-Λου, θεία Λεονί, το κέικ μαντλέν του Προυστ, Albertine Simonet, Narrator, Bergotte και Françoise |
|---|
| Τόπος | Παρίσι[1]
Νορμανδία[1] |
|---|
| Βραβεία | Τα 100 βιβλία του Αιώνα |
|---|
| Πρώτη έκδοση | Grasset, NRF και Gallimard για το πρωτότυπο, Ηριδανός (Αθήνα 1969-1999), Εστία (2001-2018), κ.ά. για την μετάφραση στα Ελληνικά |
|---|
 Σχετικά πολυμέσα |
| δεδομένα (π • σ • ε
) |
Το πεζογράφημα Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο (Γαλλικά: À la recherche du temps perdu) είναι εφτάτομο μυθιστόρημα του Γάλλου συγγραφέα Μαρσέλ Προυστ (1871-1922). Θεωρείται το σημαντικότερο έργο του και είναι γνωστό τόσο για το μέγεθός του (3.200 σελίδες, στην πρώτη γαλλική έκδοση), όσο και για το θέμα της ακούσιας μνήμης, με πιο γνωστό το παράδειγμα του γλυκού που περιγράφεται στην αρχή του πρώτου τόμου.
Το μυθιστόρημα αποτελεί ανασκοπήσεις του συγγραφέα από την παιδική του ηλικία και τις εμπειρίες του κατά την ενηλικίωση στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα στην αριστοκρατική Γαλλία, ενώ σκέφτεται τον χαμένο χρόνο και την απώλεια του νοήματος στον κόσμο[2].
Το μυθιστόρημα άρχισε να παίρνει μορφή το 1909. Ο Προυστ συνέχισε να δουλεύει σε αυτό μέχρι τον θάνατό του το φθινόπωρο του 1922. Ο Προυστ είχε ολοκληρώσει νωρίς τη δομή, αλλά ακόμη και έπειτα την ολοκλήρωση των τόμων, συνέχισε να προσθέτει νέο υλικό και να επεξεργάζεται τον ένα τόμο μετά τον άλλο για δημοσίευση. Οι τέσσερις πρώτοι τόμοι κυκλοφόρησαν ενόσω ο συγγραφέας ήταν εν ζωή και φέρουν τους τίτλους[3]:
- Από τη μεριά του Σουάν, σε τρία μέρη (Du côté de chez Swann, Grasset, Paris 1913)
- Στον ίσκιο των ανθισμένων κοριτσιών, σε δύο μέρη (À l'ombre des jeunes filles en fleurs, NRF, Paris 1918)
- Η μεριά του Γκερμάντ, σε δύο μέρη (Le Côté de Guermantes I et II, NRF, Paris 1921-1922)
- Σόδομα και Γόμορρα, σε δύο μέρη (Sodome et Gomorrhe I et II, NRF, Paris 1922-1923)
Τρεις τόμοι κυκλοφόρησαν μετά τον θάνατο του συγγραφέα, υπό την επίβλεψη του αδελφού του Ρομπέρ:
Οι τελευταίοι τρεις τόμοι περιλαμβάνουν παραβλέψεις και αποσπασματικά τμήματα, καθώς βρίσκονταν μόνο σε πρόχειρη μορφή τη στιγμή του θανάτου του συγγραφέα.
Το μυθιστόρημα δημοσιεύθηκε στη Γαλλία από το 1913 μέχρι το 1927. Ο Προυστ πλήρωσε για τη δημοσίευση του πρώτου τόμου από τον εκδοτικό οίκο Grasset, αφότου είχε απορριφθεί από τους κορυφαίους εκδότες στους οποίους είχε αποστείλει το χειρόγραφο. Πολλές από τις ιδέες, τα μοτίβα και τις σκηνές είχαν προοικονομηθεί στο ημιτελές μυθιστόρημα του Προυστ Jean Santeuil (1896–1899) — αν και η οπτική και χρήση είναι διαφορετική — και στο ημιτελές υβρίδιο φιλοσοφικού δοκιμίου και ιστορίας Contre Sainte-Beuve (1908–1909).
Το μυθιστόρημα επηρέασε σημαντικά τη λογοτεχνία του 20ού αιώνα. Κάποιοι συγγραφείς προσπάθησαν να το μιμηθούν και άλλοι να το παρωδήσουν. Στην εκατονταετηρίδα του μυθιστορήματος, ο Αμερικανός συγγραφέας Έντμουντ Γουάιτ ανακήρυξε το Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο ως «το πιο σεβαστό μυθιστόρημα του 20ού αιώνα»[4].
Το μυθιστόρημα άργησε να εμφανιστεί στα Ελληνικά. Την μετάφραση την ξεκίνησε ο Παύλος Ζάννας, τον καιρό που ήταν φυλακισμένος από την Δικτατορία των Συνταγματαρχών. Από το 1968 και μέχρι τον θάνατό του το 1989, ο Ζάννας είχε ολοκληρώσει την μετάφραση των τεσσάρων πρώτων τόμων και ενός μέρους του πέμπτου τόμου[5][6]. Η μετάφραση του Ζάννα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ηριδανός στην Αθήνα κατά την περίοδο 1968-1999. Και οι εφτά τόμοι του μυθιστορήματος κυκλοφόρησαν από το 2001 έως και το 2018 από τις αθηναϊκές Εκδόσεις Εστία, σε μετάφραση Παύλου Ζάννα (τόμοι α΄-ε΄) και Παναγιώτη Πούλου (τόμοι ε΄-ζ΄) και επιμέλεια του τελευταίου. Είχαν στο μεταξύ προηγηθεί η μετάφραση του ε΄ τόμου από την Βαρβάρα Νουτοπούλου (Η φυλακισμένη, Ηριδανός, Αθήνα 2003), η μετάφραση του στ΄ τόμου από τον Γιάννη Αγγέλου (Μετά την εξαφἀνιση της Αλμπερτίν, Σ.Ι. Ζαχαρόπουλος, Αθήνα 1987) και η μετάφραση του ζ΄ τόμου από τους Παντελή Ανδρικόπουλο και Δημήτρη Δημουλά (Ο ξανακερδισμένος χρόνος, Διώνη, Αθήνα 1997).
.jpg)