Το πρωτάθλημα Β΄ κατηγορίας ξεκίνησε -ανεπίσημα- παράλληλα μετο πρωτάθλημα Α΄ κατηγορίας, την περίοδο 1934-35. Είχε προηγηθεί η ίδρυση της Κυπριακής Ομοσπονδίας Ποδοσφαίρουτο 1934. Στο πρωτάθλημα συμμετείχαν ομάδες πουδεν συμμετείχαν στην Α΄ κατηγορία καθώς καιοι αναπληρωματικές ομάδες των ομάδων της Α΄ κατηγορίας.[1][2] Στις αναπληρωματικές ομάδες των ομάδων της Α΄ κατηγορίας μπορούσαν να συμμετάσχουν και ποδοσφαιριστές πουδεν είχαν περισσότερες από τρεις συμμετοχές μετην ομάδα τους στην Α΄ κατηγορία.[2] Μέχρι το 1953 οι αναπληρωματικές ομάδες των ομάδων της Α΄ κατηγορίας κατακτούσαν όλα τα πρωταθλήματα.[1][2]
Την περίοδο 1953-54, μετηνενοποίηση του κυπριακού ποδοσφαίρου, άρχισε η επίσημη διεξαγωγή του πρωταθλήματος χωρίς τις αναπληρωματικές ομάδες. Οι αναπληρωματικές ομάδες των ομάδων της Α΄ κατηγορίας συμμετείχαν στο πρωτάθλημα αναπληρωματικών ομάδων που ξεκίνησε την περίοδο αυτή.[1][3][4][5]
Στη Β΄ κατηγορία συμμετείχε καιηΑνόρθωση, την περίοδο 1945-46 (όταν η διεξαγωγή του πρωταθλήματος ήταν ανεπίσημη), επειδή είχε αποχωρήσει από τηνΚΟΠ οκτώ χρόνια προηγουμένως καιμετην ανασυγκρότηση της και επανένταξη της έπρεπε να περάσει από τη Β΄ κατηγορία γιανα κερδίσει την άνοδο της, όπως και έγινε.[7][1][2][6] Ήταν η μοναδική περίπτωση που ομάδα προβιβαζόταν από τη Β΄ κατηγορία στην Α΄ κατηγορία την περίοδο ανεπίσημης διεξαγωγής του πρωταθλήματος.
Από τηνπερίοδο 1952-53οι ομάδες του πρωταθλήματος Β΄ κατηγορίας συμμετέχουν στοΚύπελλο Κύπρου, με μοναδική εξαίρεση τηνπερίοδο 1963-64. Σε μερικές διοργανώσεις των δεκαετιών ΄60 και ΄70 συμμετείχαν μόνο οι πρώτες ομάδες του πρωταθλήματος (ή μόνο η πρωταθλήτρια). Από τηνπερίοδο 1975-76 συμμετέχουν όλες οι ομάδες της Β΄ κατηγορίας στο κύπελλο Κύπρου. Η μεγαλύτερη επιτυχία ομάδων του πρωταθλήματος Β΄ κατηγορίας στο θεσμό του κυπέλλου είναι η συμμετοχή στην ημιτελική φάση σε τέσσερις περιπτώσεις (Νέα Σαλαμίνα1953-54, Ορφέας Λευκωσίας1983-84, ΠΑΕΕΚ1984-85, ΑΕΠ2005-06).
Η δομή του πρωταθλήματος έχει διαφοροποιηθεί στην πορεία των ετών. Από τηνπερίοδο 1953-54 έως καιτηνπερίοδο 1967-68το πρωτάθλημα ήταν διαιρεμένο σε δύο ή τρεις γεωγραφικούς ομίλους, ανάλογα μετην επαρχιακή προέλευση των ομάδων που συμμετείχαν. Οι νικήτριες ομάδες κάθε ομίλου αγωνίζονταν μεταξύ τους στην τελική φάση του πρωταθλήματος γιατην ανάδειξη της πρωταθλήτριας ομάδας.[1]
Τηνπερίοδο 1968-69το πρωτάθλημα διεξήχθη για πρώτη φορά ως ενιαία κατηγορία, μετη διεξαγωγή δύο γύρων, όπου η κάθε ομάδα αντιμετώπιζε όλες τις υπόλοιπες ομάδες εντός και εκτός έδρας. Μετην μορφή αυτή διεξαγόταν μέχρι καιτηνπερίοδο 2021-22. Εξαίρεση αποτέλεσαν οι εξής περίοδοι.
Τηνπερίοδο 1974-75, λόγω της τουρκικής εισβολής του 1974 εξαιτίας της οποίας πολλά σωματεία που είχαν έδρα περιοχές που κατελήφθησαν από τα τουρκικά στρατεύματα να αναστείλουν μόνιμα ή προσωρινά τη λειτουργία τους, ηΚυπριακή Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου αποφάσισε τη διεξαγωγή Ειδικού μικτού πρωταθλήματος Β΄ - Γ΄ κατηγορίας. Στο πρωτάθλημα αυτό είχαν δικαίωμα συμμετοχής οι ομάδες των πρωταθλημάτων Β΄ και Γ΄ κατηγορίας. Η συμμετοχή ήταν προαιρετική. Το πρωτάθλημα ήταν διαιρεμένο σε δύο γεωγραφικούς ομίλους, με τις νικήτριες ομάδες κάθε ομίλου να αναμετριούνται γιατην ανάδειξη του πρωταθλητή, ο οποίος θεωρείται ως πρωταθλητής Β΄ κατηγορίας της περιόδου αυτής.
Τηνπερίοδο 1994-95το πρωτάθλημα διεξήχθη σε 3 γύρους. Στον Α΄ καιστον Β΄ γύρο, οι ομάδες αναμετρήθηκαν αναμεταξύ τους από δύο φορές, μία εντός και μία εκτός έδρας. Στον Γ΄ γύρο κάθε ομάδα αντιμετώπισε όλες τις υπόλοιπες ομάδες για τρίτη φορά. Η έδρα του τρίτου αγώνα καθορίστηκε με βάση τη βαθμολογία στο τέλος του Β΄ γύρου.
Τις περιόδους 2009-10, 2010-11, 2011-12και2012-13το πρωτάθλημα διεξήχθη σε δύο φάσεις. Στην Α΄ φάση διεξήχθησαν δύο γύροι όπου η κάθε όπου η κάθε ομάδα αντιμετώπιζε όλες τις υπόλοιπες ομάδες εντός και εκτός έδρας. Σύμφωνα μετη βαθμολογία στο τέλος της Α΄ φάσης, οι ομάδες στις θέσεις 1-4 διαγωνίστηκαν στη Β΄ φάση γιατην κατάκτηση του πρωταθλήματος καιτην άνοδο στην Α΄ κατηγορία. Στους αγώνες αυτές μεταφέρθηκαν τα αποτελέσματα, οι βαθμοί καιτα τέρματα της Α΄ φάσης. Οι τέσσερις ομάδες αναμετρήθηκαν αναμεταξύ τους από δύο φορές, μία εντός και μία εκτός έδρας.
Τηνπερίοδο 2013-14οι ομάδες που είχαν δικαίωμα συμμετοχής στη Β΄ κατηγορία χωρίστηκαν σε δύο ομίλους των οχτώ ομάδων (βάσει της κατάταξης στο προηγούμενο πρωτάθλημα), στον όμιλο Β1 και στον όμιλο Β2. Οι αγώνες του πρωταθλήματος διεξήχθησαν σε 4 γύρους. Ο αγώνας του πρώτου και τρίτου γύρου διεξήχθησαν στην έδρα της μιας ομάδας καιο αγώνας του δεύτερου και τέταρτου γύρου στην έδρα της άλλης ομάδας. Πρωταθλήτρια σε κάθε όμιλο ομάδα ανακηρύχθηκε αυτή που είχε τον μεγαλύτερο αριθμό βαθμών κατά το τέλος του πρωταθλήματος. Ωστόσο, οι δύο όμιλοι δεν ήταν παράλληλοι αλλά οΒ1 όμιλος αποτελούσε ανώτερο επίπεδο από τοΒ2 όμιλο (οι πρώτες ομάδες τουΒ1 ομίλου προβιβάζονταν στην Α΄ κατηγορία καιοι τελευταίες ομάδες υποβιβάζονταν στοΒ2 όμιλο ενώ οι πρώτες ομάδες τουΒ2 ομίλου προβιβάζονταν στοΒ1 όμιλο καιοι τελευταίες ομάδες υποβιβάζονταν στην Γ΄ κατηγορία).[1][8][9] Πρωταθλήτρια Β΄ κατηγορία την περίοδο αυτή θεωρείται η πρωταθλήτρια ομάδα τουΒ1 ομίλου.
Τηνπερίοδο 2019-20το πρωτάθλημα διεξήχθη σε δύο φάσεις (η Β΄ φάση δεν ολοκληρώθηκε λόγω της πανδημίας του κορονοϊού στην Κύπρο το 2020).[10]Στην πρώτη φάση σχηματίστηκαν δύο παράλληλοι όμιλοι. Οι ομάδες κάθε ομίλου αναμετρήθηκαν αναμεταξύ τους από δύο φορές, μία εντός και μία εκτός έδρας.[11] Όταν ολοκληρώθηκε η πρώτη φάση, οι πρώτες 4 ομάδες κάθε ομίλου συμμετείχαν στον Όμιλο Β΄ Premier καιοι 4 τελευταίες ομάδες κάθε ομίλου συμμετείχαν στον όμιλο Β΄ Standard. Κάθε ομάδα διατήρησε τους μισούς βαθμούς από αυτούς που κατέκτησε στην Α΄ φάση (με στρογγυλοποίηση προς τα πάνω). Οι ομάδες κάθε ομίλου (Premier και Standard) θα αναμετριώνταν αναμεταξύ τους από δύο φορές, μία εντός και μία εκτός έδρας.[11] Πρωταθλήτρια θα ανακηρυσσόταν η ομάδα πουθα συγκέντρωνε τους περισσότερους βαθμούς στον Όμιλο Β΄ Premier. Η πρωταθλήτρια ομάδα καιη ομάδα που τερμάτιζαν στη δεύτερη θέση του ομίλου θα προβιβάζονταν στην Α΄ κατηγορία. Οι ομάδες που τερμάτιζαν στις 4 τελευταίες θέσεις του ομίλου Β΄ Standard θα υποβιβάζονταν στην Γ΄ κατηγορία.[11]
Στο πρωτάθλημα της Β΄ κατηγορία την περίοδο 2024-25 θα συμμετέχουν 16 ομάδες. Στην Α΄ φάση οι ομάδες θα αναμετρηθούν αναμεταξύ τους από μία φορά. Ακολούθως, οι ομάδες ανάλογα μετη βαθμολογική τους θέση θα συνεχίσουν στη δεύτερη φάση σε δύο ομίλους των οκτώ ομάδων.
Στη δεύτερη φάση οι 8 ομάδες κάθε ομίλου θα αναμετρηθούν μεταξύ τους από δύο φορές, μία εντός και μία εκτός έδρας. Πρωταθλήτρια θα ανακηρυχθεί η ομάδα πουθα συγκεντρώσει τους περισσότερους βαθμούς στονΑ ΄ όμιλο. Η πρωταθλήτρια ομάδα καιοι ομάδες πουθα τερματίσουν στη δεύτερη και τρίτη του Α΄ ομίλου θα προβιβαστούν στηνΑ΄ κατηγορία 2025-26. Οι τρεις τελευταίες ομάδες του Β΄ ομίλου θα υποβιβαστούν στηνΓ΄ κατηγορία 2025-26.[12]
Ο πίνακας που ακολουθεί παρουσιάζει τις πρωταθλήτριες ομάδες της περιόδου 1935-1953 όταν στο πρωτάθλημα της Β΄ κατηγορίας συμμετείχαν οι αναπληρωματικές ομάδες των ομάδων της Α΄ κατηγορίας (οι οποίες είχαν κατακτήσει όλα τα πρωταθλήματα) και μερικές άλλες ομάδες.[1][13]
Την περίοδο 1941 έως 1944 δεν διεξήχθη πρωτάθλημα λόγω τουΒ΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Πολλοί Κύπριοι κατετάγησαν εθελοντικά στον ελληνικό και αγγλικό στρατό, ενώ σχηματίστηκε και κυπριακό σύνταγμα. Τα πλείστα σωματεία ανέλαβαν εθνικό έργο συγκεντρώνοντας χρήματα και ρουχισμό τα οποία αποστέλλονταν στην Ελλάδα προς αρωγής του ελληνικού λαού και στρατού. Επιπλέον, πολλοί Έλληνες πρόσφυγες κατέφυγαν στην Κύπρου. Λόγω των πολεμικών συνθηκών που επικρατούσαν ηΚΟΠ αποφάσισε να διακόψει όλες τις διοργανώσεις της.[14][15]
Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται οι πρωταθλήτριες ομάδες κάθε περιόδου από την περίοδο 1953-54 που άρχισε η επίσημη διεξαγωγή του πρωταθλήματος.[1][13][16]
3Την περίοδο 2013-14 το πρωτάθλημα είχε διεξαχθεί με δύο ομίλους μετονΒ1 όμιλο(επίπεδο 2) να αποτελεί ανώτερο επίπεδο από τονΒ2 όμιλο(επίπεδο 3). Ως πρωταθλήτρια Β΄ κατηγορίας θεωρείται η πρωταθλήτρια τουΒ1 ομίλου, Α.Ο. Αγία Νάπα. ΣτοΒ2 όμιλο πρωταθλήτρια ήταν ηΚαρμιώτισσα Πάνω Πολεμιδιών.
Ο αριθμός των ομάδων που συμμετείχαν στο πρωτάθλημα όπως καιο αριθμός των ομάδων που προβιβάζονταν από το πρωτάθλημα Β΄ κατηγορίας στηνΑ΄ κατηγορία άλλαζε στην πορεία των ετών. Σε ορισμένες περιόδους δεν προβιβαζόταν καμία ομάδα, σε άλλες προβιβαζόταν μόνο η πρωταθλήτρια, σε άλλες οι δύο πρώτες καισε άλλες οι τρεις πρώτες, όπως γίνεται και σήμερα. Σε μερικές περιπτώσεις διεξάγονταν αγώνες μπαράζ μεταξύ ομάδων των δύο κατηγοριών γιανα κριθεί η συμμετοχή στο επόμενο πρωτάθλημα Α΄ κατηγορίας.[21]
Σημείωση: Οι ομάδες στις στήλες «Προβιβασμός» αναγράφονται ανάλογα μετην τελική τους κατάταξη στο πρωτάθλημα.
1Δεν ίσχυσε ο προβιβασμός από τη Β΄ κατηγορία στην Α΄ κατηγορία.
2Η πρωταθλήτρια ομάδα έδωσε αγώνες μπαράζ μετην τελευταία ή τις τελευταίες ομάδες του πρωταθλήματος Α΄ κατηγορίας για συμμετοχή στο επόμενο πρωτάθλημα Α΄ κατηγορίας. Και στις δύο περιόδους η πρωταθλήτρια ομάδα Β΄ κατηγορίας απέτυχε να κερδίσει τη συμμετοχή της στην Α΄ κατηγορία.
4Η τρίτη ομάδα του πρωταθλήματος έδινε αγώνες μπαράζ μετη 12η ομάδα της Α΄ κατηγορίας. Σε όλες τις περιόδους αποτύγχανε να προβιβαστεί στην Α΄ κατηγορία.
5Η δεύτερη ομάδα έδωσε αγώνες μπαράζ μετην 11η ομάδα της Α΄ κατηγορίας, αποτυγχάνοντας να προβιβαστεί.
6Η τέταρτη ομάδα έδωσε αγώνα μπαράζ μετην 11η ομάδα της Α΄ κατηγορίας, αποτυγχάνοντας να προβιβαστεί.
7Την περίοδο 2013-14 το πρωτάθλημα είχε διεξαχθεί με δύο ομίλους των 8 ομάδων έκαστος, μετονΒ1 όμιλονα αποτελεί ανώτερο επίπεδο από τονΒ2 όμιλο. Στην Α΄ κατηγορία προβιβάζονταν οι δύο πρώτες ομάδες τουΒ1 ομίλου.
8Την περίοδο 2019-20 το πρωτάθλημα διεκόπη λόγω της Πανδημίας του κορονοϊού στην Κύπρο το 2020. Στην Α΄ κατηγορία προβιβάστηκαν οι δύο πρώτες ομάδες της βαθμολογίας όταν έγινε η διακοπή του πρωταθλήματος.
Στη Β΄ κατηγορία έχουν συμμετάσχει 97 διαφορετικές ομάδες. Ο πίνακας που ακολουθεί παρουσιάζει τις συμμετοχές κάθε ομάδας στο πρωτάθλημα (συμπεριλαμβάνεται ηπερίοδος 2024-25). Οι συμμετοχές της περιόδου 2019-20, όπου το πρωτάθλημα διακόπηκε, συμπεριλαμβάνονται στον πίνακα.[22]
Μεέντονη γραφήοι ομάδες που συμμετέχουν στο πρωτάθλημα της περιόδου 2024-25. 1Η ομάδα έχει 16 συμμετοχές μετην ονομασία ΠΑΕΚ, 3 συμμετοχές μετην ονομασία ΠΑΕΚ/ΑΕΚκαι 32 συμμετοχές μετην ονομασία ΠΑΕΕΚ. 2Η ομάδα έχει 3 συμμετοχές μετην ονομασία ΑΠΕΠ Λεμεσού και 18 ως ΑΠΕΠ Πιτσιλιάς. 3Η ομάδα έχει μερικές συμμετοχές ως Ένωσις-Κεραυνός.
↑με μοναδική εξαίρεση την περίοδο 2013-14, όταν το πρωτάθλημα διεξιχθη σε 2 ομίλους (Β1 και Β2) μετον πρώτο να αποτελεί το αμέσως επόμενο επίπεδο από τον δεύτερο( ο οποίος ήταν το επίπεδο 3 για εκείνη τηνσεζονμονο
Την περίοδο 1958-59 το πρωτάθλημα δεν διεξήχθη λόγω της έκρυθμης κατάστασης στην Κύπρο ως αποτέλεσμα του αγώνα της ΕΟΚΑ. Την περίοδο 1963-64 το πρωτάθλημα δεν διεξήχθη λόγω των δικοινοτικών διαταραχών. Την περίοδο 1974-75 πραγματοποιήθηκε Ειδικό μικτό πρωτάθλημα Β΄ - Γ΄ κατηγορίαςο πρωταθλητής του οποίου θεωρείται πρωταθλητής Β΄ κατηγορίας 1974-75. Την περίοδο 2019-20 το πρωτάθλημα διακόπηκε λόγω της Πανδημίας του κορονοϊού.